ԽԵՆԹԸ

Ես նայում եմ իմ ձեռքերին,
Ա՛յնպես նայում,
Որ դիտողը ինձ կարող է խենթ համարել:
Նայո՜ւմ-նայո՜ւմ,
Շուռ ու մուռ եմ տալիս այնպե՛ս,
Քարկըտիկ եմ կարծես խաղում առանց քարի:
Ու նրանց հետ խոսում եմ ես
(Նաև խոսո՜ւմ)
Եվ համարյա նույն լրջությամբ,
Ինչպես Համլետ արքայազնը՝ լերկ գանգի հետ,
Որովհետև… այս ձեռքե՜րը,
Միայն սրա՛նք,
Սրա՜նք պիտի լոկ վկայեն,
Թե եղե՞լ ես դու իմ կյանքում,
Ունեցե՞լ եմ երբևէ քեզ,
Զգացե՞լ եմ քեզ՝ համի պես,
Ապրե՞լ եմ քեզ՝ ցավի նման:
Այս ձեռքե՜րը,
Միայն սրա՛նք,
Սրա՜նք պիտի լոկ վկայեն,
Որովհետև…
Ինձ եղածը մտապատրանք է լոկ թվում,
Կարդացած վե՜պ,
Ուրիշ մեկի պատմած երա՜զ:
Ու չեմ հիշում մինչև անգամ քո դեմքը ես
Տանջում եմ ինձ,
Չեմ ներում ինձ,
Ատում եմ ինձ,
Բայց… չե՜մ հիշում դեմքըդ անգամ:

Միայն սիրված ու համբուրված աչքերը քո,
Ասես քեզնից ընդմիշտ պոկված,
Ուր նայում եմ՝ ինձ են նայում,
Ուր թեքվում եմ՝ գտնում են ինձ,
Այն Բախտի պես,
Որ դիցապաշտ հին հույներին
Հետևում էր ամբողջ կյանքում…

Անգամ դեմքդ չեմ հիշում ես…
Ու թե հիշեն՝
Միա՛յն սրանք,
Լոկ ձեռքե՜րըս պիտի հիշեն
Ու վկայեն, որ դու կայի՛ր,
Որ դու եղա՛ր:
Իրո՜ք եղար:
Միայն սրա՛նք պիտի հիշեն
Քո ձևե՛րը,
Մա՛շկը,
Հո՛տը,
Սարսո՛ւռը,-
Քեզ՝ ամբողջովի՜ն…

Ու չնայե՞մ իմ ձեռքերին
Ու չնայե՞մ այնպե՛ս, այնքա՛ն,
Որ դիտողը ինձ կարծի… խենթ:

Ու թե կարծի՝ կսխալվի՞…

****

Իմ տված ցավից
Դու լաց ես լինում,
Իսկ ես` ամոթի՛ց`
Տաք-պաղ քրտնում եմ:

Ի՜նչ ասեմ հիմա:
Գեթ մխիթարվի՛ր,
Որ նույն համն ունեն
Քրտինք ու արցունք…

Ասել քեզ չե՞մ սիրում

Ասել քեզ չե՞մ սիրում… Ինչու՞ համար սակայն
… Խենթանում եմ անգամ ես այն մտքից,
Թե կարող ես ինձնից դու հեռանալ հանկարծ,
Թե կարող ես սիրել ուրիշ մեկին:

Չե՞մ կարոտում ասել… Սակայն ինչու՞, ինչու՞
Գիշերային մի ուշ, մի խենթ պահի
Սիրտս աղոթքի պես անունդ է մրմնջում,
Կարոտում է ձեռքին քո փայփայիչ:

Չե՞մ ձանձրանում ասել… Բայց ինչու՞ է հանկարծ
Սիրտըս տենչում ինչ-որ հեռավորի,
Նրան, որ միգուցե ոչ եղել է, ոչ կա,
Նրանց, որ ցնորք է միայն թովիչ:

Ասել սիրու՞մ եմ քեզ… Սակայն ինչու՞ հաճախ
Ես տխրում եմ, թախծում միշտ անառիթ,
Դժգոհում եմ ինձնից՝ չունենալով պատճառ,
Նայում եմ քեզ, ժպտում բայց օտարին:

Հանելու՞կ է արդյոք, առեղծվա՞ծ է միթե…
Հասկանում եմ ես քեզ, սիրտ իմ խելառ.
- Երջանկությանն ես քո դու վարժըվել արդեն
Եվ դժգոհ ես քեզնից միայն դրա համար…

ՄԻ ՔԻՉ ԹՎԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 1

Ա՜խ, իմ մեծ Սերը…
Նա հավասար է
Կորած հույսերիս ճիշտ քառակուսուն
Ու երազանքիս խեղճ մնացորդին…

ՏՈՂԱԴԱՐՁՎԱԾ ՍԵՐ

Ես ուզում եմ գրել քեզ երկու տող:

Ահա՛ գրիչ ու թուղթ:
Թանաքամանն ահա՛:

Թանաքամանն ահա՜…
Պատվանդան չէ՞ կարծես,
Որի վրա պիտի ինչ-որ արձան տնկվի:
Եվ այդ պատվանդանին… արձանանում ես դու,
Այն էլ գիտե՞ս՝ ինչպես:
Գիտե՛ս, չասե՜ս սակայն.
(Կան գաղտնիքներ, որոնք գերեզման են գնում,
Եվ կա անկեղծություն, որ չի բացվում երբեք,
Իսկ թե բացվեր՝
Կյանքում այդքան քիչ չէր լինի
Թիվը պոետների)…

Ու չե՛մ գրում ես քեզ,
Ու չե՛մ ասում ես քեզ,
Որ դու իմ կյանքի մեջ այնպես էիր հաշվված,
Ինչպես սուղ էջերը մի շատ փոքրիկ գրքի:
Ու ես ինչպե՞ս հիմա պոկեմ ու տամ քամուն,
Ինչպե՞ս պոկեմ, ասա՛, որ գեթ կապվի մի կերպ
Քեզ նախորդած էջի և հաջորդող էջի
Ա՛յն իմաստը, որ ես հասկանալ եմ ջանում:
Եվ իզո՜ւր եմ ջանում,
Որովհետև գիտեմ,
Որ դու սկսվեցիր սխալ տողադարձով
Եվ չես ավարտվո՛ւմ էլ.
Տողադա՜րձ ես արվում…

ՄԵԶԱՆԻՑ ՄԵԿԸ

Մեզանից մեկը, անշուշտ, այստեղ չէ,
Մեզանից մեկը՝
Կամ ես, կամ թե դու:
Թե դու չես այստեղ՝
Ապա ինչպես է,
Որ ինձ հետ ես միշտ՝
Իմ սենյակի մեջ,
Իմ մատների տակ,
Իմ լեզվի վրա:
Թե ես չեմ այստեղ,
Ապա ինչպես է,
Որ ես հետդ չեմ՝
Քո սենյակի մեջ,
Քո մատների տակ,
Քո լեզվի վրա:
Ճիշտն այն է գուցե,
Որ մենք երկուսս էլ այստեղ չենք լինում.
Ինքս այնտեղ եմ, որտեղ որ դու ես,
Իսկ դու այնտեղ ես, որտեղ որ ես եմ:
Այսպես գալիս ենք մենք դեպի իրար,
Դու՝ ինձ մոտ,
Ես՝ քեզ
Եվ… չենք հանդիպում… այս քանի տարի:

ՑՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

Հանդիպումը բաժանումի սկիզբն է հենց…

Հանդիպեցինք այդ ե՞րբ արդյոք,
Որ գնում ես, գնում արդեն:

Իմ գտնըվա՛ծ – միա՜կ մակդիր,
Ամենաճի՛շտ բաղդատություն.
Դեռ նո՛ր գտած՝ թռչո՞ւմ ես դու մտքիցս արդեն:

Համ չեն զգում միայն բերնով:
Համ զգում են հոգո՛վ նաև:
Եվ գնո՞ւմ ես, գնո՞ւմ արդեն,
Որ հռչակի անհամությունն իրեն արքա
Ու դարձնելով հոգիս ոստան ու տնքացո՜ղ աթոռանիստ,
Իշխի նաև իմ կեղեքվող ծայրամասո՞ւմ…

Եվ համբուրված իմ շուրթերին դողդողում են սիրո խոսքեր,
Ինչպես ցողի կաթիլները ա՛յն թփերին,
Որոնց վրա անհոգ քամին դասն է սերտում իր գժտության:
Ու ես անվերջ փորձ եմ անում
Իմ թափանցիկ լռության տակ պահվել մի կերպ:

Քո փեշերը փաթաթվում են գիրգ ծնկներիդ.
Խանգարել են ուզում կարծես, որ չգնաս:
Ծխախոտն է մեջըս հազում:
Ստվերները հոտոտում են հողը կրկին.
Կամենում են կարծես զգալ
Անցած տեղիդ բուրմունքն անանց:
Քաղաքային փողոցների լույսերն աղոտ
Փոշոտ քամուց իրենց աչքերն են շուտ թարթում,
Ինչպես մարդը, երբ ուզում է լաց չլինել…

Պիտի գնա՜ս…

Պիտի գնա՜ս,
Որ քանի դեռ չենք հանդիպել՝
Փողոցն այնպե՛ս ինձ կարոտի,
Ինչպես ես քե՜զ:

Պիտի գնա՛ս,
Որ ածխացած սպասումը
Բոլորագիծ քաշի իմ շուրջ՝
Ինձ դարձնելով սուր շառավիղ,
Սիրտըս՝ կենտրոն,
Որ ամեն ոստ իր ստվերով
Ցույց տա ժամը՝ սլաքի պես,
Ու շրշյունով զրընգացնի նույն ժամն էլի.
Որ ես զգամ, ուշացումով,
Թե ինչպես է սահում-անցնում
Կյանքն իմ կողքով,
Ես էլ՝ կյանքի,
Չդիպչելով երբեք իրար:

Պիտի գնա՛ս,
Որ ես անվերջ իմ մտքի մեջ,
(Թութակի պես կամ անվտանգ խելագարի)
Նո՛ւյնը կրկնեմ.
«Շատը… գը-նաց, քի-չը մը-նաց»…

Եվ քանի որ պիտի՛ գնաս՝
Դե, շո՛ւտ գնա, որ շուտ էլ գա՜ս, շատ չմնա՛ս:
Տե՛ս,
Օրորվող այս լապտերից
Ես մի շող եմ քաշում-պոկում.
Ա՛ռ,
Փաթաթիր ցուցամատիդ՝
Իբրև գունեղ մի հուշաթել,
Որ… վայրկյա՛ն իսկ չմոռանաս
Ու… շո՜ւտ դառնաս:
Իսկ քո երգուն քայլքի թելն էլ թող փաթաթվի
Մայթի՛ն այս գորշ, այս տա՛նը գորշ և իմ հոգո՜ւն,
Որ… բոլորս էլ (մա՛յթ, տո՛ւն, հոգի՜)
Մեկ վայրկյան իսկ չմոռանանք
Եվ սպասենք քեզ անհամբեր.
Իսկ ոլորուն-կպչուն ձայնը մեր համբույրի
Թող համերգվի այս վիրավոր լռության մեջ
Ու որբացած մեր սեփական ականջներում,
Իսկ հեռվահաս ժպիտները մեր փոխանցիկ
Թող դրոշմեն իրենց վրա ապակիներն այս լուսադող՝
Սպասումի կնիքի պես…

-Ցտեսությո՛ւն:
Ի տեսությո՜ւն…

ԲԱՐՈՎ ՏԵՍԱՆՔ

Ինձնից հեռու էր նա՜:
Ինձնից հեռու էր նա՛,
Ում ես հազա՜ր անգամ անվանել եմ կյանքում. «իմ մոտիկըս»:
Նա՛,
Ով բոլորովին անծանոթ էր նաև,
Կարծես կարոտ էր սոսկ,
Լոկ ցնորք էր:

Եվ ամե՜ն ինչ կարծես հետըս բողոքում էր…

Կարծես լեռներն անգամ շուռ-մուռ էին գալիս՝ իրենց ստվերներով,
Ինչպես ամեն գիշեր կողքից-կողք է շրջվում մեզնից ամեն մեկը,
Երբ քունն անհանգիստ է ու երազն է խառնակ:
(Թվում է, թե հիմա է՛լ չպիտի լինի ո՜չ մի ստվեր).
Պիտի լինի լոկ շո՛ղ,
Եվ շառավի՛ղ լինի,
Շառա՛յլ լինի,
Լինի երազներով խորանարդված խոր քուն,
Որովհետև…
Հիմա ես ասում եմ սիրով.

-Բարո՛վ տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:

Բողոքում էր նաև,
Բողոքում էր նույնպես,
Բողոքում էր նույնիսկ… հորիզոնը՝
Իր մենությա՛ն համար,
Մենակությա՛ն համար,
Միայնությա՜ն.
Այնտեղ ժամադրվում ու հանդիպում էին երկիրն ու երկինքը,
Միա՛յն ու լոկ նրանք, ուրիշ ո՛չ մի հոգի:
(Է՛լ մենակ չեն նրանք.
Հանդիպել ենք և մե՛նք՝
Մեր հանդիպմամբ կծկած մեզ բաժանող անծիր հորիզոնը):

-Բարով տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:

Մթնած երկնքի մեջ, իրիկնացող օդում,
Ինչ-որ անտես ձեռքով ինչ-որ անտես բան են զոդում:
Ջրգողությամբ հիվանդ սև ամպերը
Ապաքինվում կրկին ու լալիս են ուրախ,
Եվ անձրևը հիմա թթխմորվում,
Ուռչում-ուռճանում է պղպըջոցով:
(Թող խմորվի նաև երջանկությունը մեր
Ու դառնա հաց օրվա, ձրի նպա՜ստ՝
Իրար փնտրողների,
Բայց չգտնողների,
Միջահատված-զատված խեղճ սիրազույգերի
Ու սիրազուրկերի ափի վրա):

-Բարո՛վ տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:

Երեքշաբթին, վախո՛վ, վիզն է քորում՝
Կամենալով խոսել օրենք-իրավունքից:
Բայց կիրակին, հեռվի՛ց, բիբում նրան,
Բայց կիրակին նրան սաստում է խեթ.
(Թող մե՛կ շաբաթվա մեջ զո՛ւյգ կիրակի լինի)…

-Բարո՛վ տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:

ՆԱՄԱԿԻ ՓՈԽԱՐԵՆ

Դու ի՞նչ ես ուզում:
Դու շա՜տ բան կուզես,
Բայց ես որտեղի՞ց քո ուզածը տամ:

Չե՛ս ուզում արև մի քառակուսի
Ու եռանկյունի մի լուսին, գիտե՛մ:

Դու ապառնիից մահու չափ հոգնել
Եվ ապառիկ ես ընդամենն ուզում
(Պատմություն կոչված անբերրությունի՞ց):
Իսկ ես քեզ ինչպե՞ս ապառիկն այդ տամ,
Երբ ի՛նքս եմ ուզում ապառիկ ուզել
(Իմ մեծահարուստ… համբերությունի՜ց):
Բայց դու մի՛ նայիր ինձ այդպես` ցաված.
Ես չեմ մերժում քեզ,
Ես նա եմ, հենց նա՛,
Ով մարդկանց մերժել չի՜ կարողանում…

Տե՛ս, գունափոխված ծառերը բոլոր
Իրենց սաղարթի ձուլածո ոսկին
Առանց զնգոցի մանրում են անվերջ,
Վերածում էժան թղթադըրամի`
Գնելով իրենց հանգիստ քնելու իրավունքը թանկ:
Ես թոռն եմ աշնան ու կտակառուն,
Ու թույլ եմ տալիս, որ դու տեր դառնաս
Մի ամբո՜ղջ խտիտ թղթադրամի.
Բարո՛վ վայելես:

Կտրուկ քարափով վերջացող լանջը
Իր հնադարյան խզարով քարե,
Տե՛ս,
Համառում է կտրել երկնքի կապտաջիղ կողը:
Ու ես էլ ահա
Մեկնած մատների իմ աղեղնաձև-անմաշ սղոցով
Ջանում եմ կտրել մի պատառ աշուն.
Ա՛ռ, որ ձմռանը ցրտում չտխրես:


Քամին ավազից ու փխրուն հողից
Երեխայական լեռնապարեր է սարքում անընդհատ
Եվ դժգոհելով` երեխայի պես,
Հենց տեղն ու տեղն էլ սարքածն է քանդում`
Քանդածը կրկին վերաշինելու նո՛ր ախորժակով:
Լիազորված եմ ես քամու կողմից,
Ու եթե կուզես` մի վայրկյան հետո
Սարքեմ ու տամ քեզ մի ո՜ղջ լեռնաշխարհ.
Քեզ համար ապրի՛ր
Եվ շնորհակալ մի՛ լինիր բնավ, -
Դրանով դու ինձ կվիրավորե՜ս:

Էլ ի՞նչ ես ուզում:

Իսկ թե հոգնել ես դու ապառնիից
Եվ ապառիկի հույս ունես դարձյալ,
Ոչի՛նչ չես շահի ինքդ դրանով,
Իսկ ես դրանից շա՜տ եմ վնասվում,
Քանի որ ցավով տեսնում եմ կրկին,
Որ մարդկանց առաջ զո՜ւր է բացվելըս,
Դաշտի պես փռվել ու տարածվելըս.
Դարձյա՛լ չեն տեսնում ու չեն ճանաչում,
Թաքստոցներ են փնտրում կանաչում…

Թե քեզ չես խղճում` ինձ խղճա գոնե
Ու խոսքիս վերջին նվոցը լսիր.
Երբ որ աստղերը
Արդեն հոգնում են անշարժությունից,
Վերևից իրենց նետում են ջուրը,
Որ բարի քամին ման ածի իրենց:
Դո՛ւ,
Որ հոգնել ես քեզ միշտ պատեպատ խփելուց,
Արի՛,
Ապրիր հոգուս մեջ,
Որ չունի պատեր, որոնց դու խփվես:
Ապրի՛ր հոգուս մեջ,
Ուր չես դեգերի նաև մտովին,
Ուր դու կնստես ու կիշխե՜ս անգամ`
Ա՛յն զարմանալի առատության հետ,
Որ այնտեղ տե՜ր է, արքայից արքա՛:

Ի՛նքըդ հասկացիր
Եվ ուրիշների՛ն դու լավ հասկացրու,
Որ ոչի՜նչ-ոչի՜նչ ձեզ տալ չեմ կարող.
Ես լոկ կարող եմ ձեզ սիրե՜լ… այսքա՛ն

ՁՅՈՒՆԸ

Սիրում եմ ես ձյունը:

Սիրում եմ ես ձյունը,
Երբ որ նա իջնում է
Անտես երկինքներից այս մայթերին,
Եվ մեծաքա՜յլ , դանդա՜ղ դու շրջում ես,
Ինքդ էլ չիմանալով անրջում ես
Այն, ինչ կյանքում վեհ է և անթերի:

Սիրում եմ ես ձյունը:

Երբ որ նա իջնում է,
Դու հիշում ես հանկարծ
Անցած տարիներիդ խայտանքը մանկական,
Եվ քաղցրորեն սիրտըդ քեզ տանջում է:
Դու հիշում ես հանկարծ
Երբե՜ք չմոռացված այն աղջըկան,
Որի թարթիչներին իջած ձյունը
Լսելի է դարձրել սրտիդ բաբախյունը…

Սիրում եմ ես ձյունը:

Երբ որ նա իջնում է,
Ինքդ էլ չիմանալով՝ անրջում ես,
Որ գալիքը, վաղը, որ ապագան
Քեզ չտեսած անգամ՝
Ճանաչում է:
Եվ հաճույքից սիրտըդ խենթորեն ուռչում է.
Քաղցր է թվում, որ դու
Այս կյանքում չես ծնվել օրապակաս,
Որ ապրո՛ւմ ես, որ կա՛ս,
Որ շնչո՜ւմ ես…

Սիրում եմ ես ձյունը:

Սիրում եմ ես ձյունը,
Երբ որ նա իջել է,
Երբ իջել է նաև լռությունը,
Եվ մեծաքա՜յլ, դանդա՜ղ, լո՛ւռ շրջելով,
Դու զգում ես նրա
Փխրունության վրա
Քո մարդկայի՜ն մարմնի ծանրությունը…

ՈՒՐԻՇՆԵՐԻՆ ԼԻՆԵՆ ԲՈԼՈՐ ՇՔԵՂ ԿԱՆԱՅՔ

Ուրիշներին լինեն բոլոր շքեղ կանայք,
Բոլոր շքեղ կանայք շքեղ քաղաքներում:
Իմըս լինես լոկ դո՛ւ, իմ հայրենի՜ քաղաք,
Եվ նա՛, ով մտքերիս ու սրտիս է տիրում:

Գիշերն ի լույս նստենք վառարանի դիմաց,
Դրսում ձմեռ լինի ու ձյուն լինի դրսում.
Ուրիշ քաղաքներից նրան պատմեմ կամաց,
Եվ նա այնպե՜ս լսի, կարծես չի էլ լսում:

Պատմեմ, թե ինչպես է իմ ծովահեն հոգին
Մերթ խորտակվել խութին, մերթ ծովի մեջ սկել,
Ինձ դեսուդեն ձգել՝ որոնել է մեկին
Շքեղ քաղաքներում ու կանանց մեջ շքեղ:

Պատմեմ թափառումիս, որոնումիս մասին,
Իսկ գտածիս մասին… և ոչ մի խոսք չասեմ:
Իսկ նա կողքիս՝ արթուն, նայի նիրհող Մասսին
Եվ ինձ այնպե՜ս լսի, կարծես չի էլ լսել…

ՍԻՐՏՍ ԿՈՏՐՎԵՑ

Սիրտս կոտրվեց սափորի նման,
Սիրտս կոտրվե՜ց։
Այդ ո՞վ է կտցում փայտփորի նման,-
Ծառս կտրվե՜ց։
Օրերս անցնում են թափորի նման,-
Քո մահվան ծեսը, անխի՜ղճ, այս ինչքան
Երկա՜ր կատարվեց…

ԲԱՑ ՓԱԿՈՒՂԻ

Միգուցե մեզ էլ այս էր վիճակված.
Դու՝ քո զղջումի զնդանում փակված,
Ես՝ իմ զղջումի արջի ճանկերում,
Բանտարկվածի պես ետ-առաջ քայլել
Քո ծանոթ անվան երկու վանկերում…

Քո ծանոթ անվան երկու վանկերում
Բանտարկվածի պես քայլել ետ-առաջ,
Կրակը կողքիս՝ միշտ մնալ սառած,
Բաց դուռը դեմըս՝ բանտարկված մնալ,
Ոչ մի փորձ չանել ու դուրս չգնալ…

ԱՌԱՆՑ ԽՈՍՔԵՐԻ

Ես գիտեմ, որ դու հաճախ ես հիմա
Մոտենում ձեր տան հայելուն շքեղ,
Անծանոթ, օտար մի կնոջ նման
Դիտում ես երկար, զննում ինքըդ քեզ:

Մազերդ ես շտկում, հանդուգըն մի փունջ
Ձեռքով մղելով ականջիդ ետև,
Մարմարե վիզըդ ափերով շփում
Ու ժպտում ես քեզ անփույթ ու թեթև:

Հարդարում ես դու հագուստըդ այրող,
Որ գրկում է քեզ սիրահարի պես:
Նայում ես մերթ մեղմ, մերթ՝ հրավիրող,
Մերթ՝ չարաճճի, մերթ՝ համեստ ու հեզ:

Դառնում ես այս կողմ, դառնում ես այն կողմ,
Կրնկիդ վրա պտույտ ես տալիս
Ու նորից ժպտում, ժպտում ինքնագոհ,-
Ինքըդ չափազանց քեզ դուր ես գալիս:

Ինքըդ քո աչքում ուրիշ ես դարձել,
Այնպե՛ս չես քնում, վեր կենում, գնում…
Ինչ-որ բան հանկարծ փոխվել է կարծես,
Թե ի՞նչ է փոխվել, պարզ չես հասկանում:

Թե ի՞նչ է փոխվել, ես գիտեմ, անգի՛ն.
Մի՛շտ, ամե՜ն անգամ այդպես է լինում,
Երբ քեզ պես համեստ ու խոնարհ մեկին
Ինձ նման մի խենթ, ինձ նման մի գիժ
Առանց խոսքերի իր սիրտն է բանում…

ԴՈՒ ՀԵՌՎԻՑ ԵՍ ՀԱՐԱԶԱՏ

Միևնույն է, թե հիմա որտեղ ես մաշում
Քո կոշիկները նրբին և քո սիրտը ժանտ,
Իսկ ես այն օրն եմ միայն անմոռաց հիշում,
Երբ սիրով եմ անվանել քեզ «իմ հարազատ»:

…Մոռացել եմ ամեն բան, ինչ սիրտ է մաշում,
Ինչ կոպտորեն եղծում է պատկերըդ գերող,
Ու մտքիս մեջ քեզ նորից անեղծ եմ հիշում,
Որ մտովին քեզ շոյեմ սիրող ձեռքերով:

Բայց մոտիկից, ես գիտե՛մ, ո՜ղջը կցնդի,
Ողջն անիմաստ կդառնա խաղով քո հիմար,-
Դու հեռվի՜ց ես հարազատ սիրող իմ սրտին,
Ես պատրաստ եմ լոկ հեռվո՛ւմ ապրել քեզ համար…

Գիտեմ՝ այստե՛ղ, ինչ-որ տեղ ինձ մոտ են մաշվում
Քո կոշիկները նրբին և քո սիրտը ժանտ,
Բայց և գիտեմ… ու հեռվո՛ւմ, հեռվի՜ց եմ հաշվում
Քեզ վերստի՛ն սիրելի, նորից հարազա՛տ…

ԱՇՆԱՆԱՅԻՆ

Քո քաղցրությունն աշունի վիճակվել է հիմա ինձ,
Երբ դեռ գարուն է այստեղ՝ իմ կրծքի ներքո:
Աշնանաբույր-դեղնաթույր այս մետաքսի շորը քո
Այնպես լավ է քեզ սազում, դարձնում այնպես հմայիչ:

Ինչպե՞ս կոչել՝ չգիտե՛մ, բայց սա ինչ-որ մի կապ չի՝
Այս քո աշունը շռայլ ու ջերմությունն իմ գարնան:
Ա՜խ, թե անցյալըդ հանկարծ մի դեղնաթույր շոր դառնա
Ու վա՛ր սահի, ընկնի՛ ցած, քեզ այլևս չկպչի՛…

Քո անցյա՜լը… Չհիշե՛նք: Եկ աշնան պես եղիր բաց,
Առատաձեռն՝ աշնան պես, աշնան նման՝ պտղատու.
Եկ մաճառի՛ց չխոսենք – աշնա՜ն գինու կթղա տուր,
Թեպետ արդեն՝ դեռ չըմպած՝ ես գինով եմ ու հարբած:

…Դրսում աշուն է դեղին, տերևաթափ է հիմա,-
Աշխարհո՜վ մեկ տարածված քո ստվերն է դա կարծես.
Քե՜զ եմ տեսնում ամենուր, դո՞ւ ես՝ աշո՜ւն ես դարձել,
Անծայր աշո՜ւն ես դարձել ու քաղցրացել ինձ համար…

ԹԵ ՏԽՐՈՒՄ ԵՄ ԿՅԱՆՔՈՒՄ

Թե տխրում եմ կյանքում՝ քեզ համար է միայն,
Քո կարոտից են դեռ կոպերն իմ թրթըռում,
Դու՝ երեկվա՜ իմ սեր, դու հեռավո՜ր իմ այն,
Որ գալիս ես հաճախ, ճերմակ թղթին թառում:

Քո թանկ անվան համար դեռ շրթներս են դողում,
Ու շրշյունը շորիդ հետևում է դեռ ինձ,
Եվ իմ ասվա՜ծ-չասվա՜ծ յուրաքանչյուր տողում
Մի ալիք է մնում քո տաք շշուկներից:

Բախտի նման՝ հեռվից դու իշխում ես վրաս,
Բախտի նման՝ գտած ու զուր ձեռքից գցած,
Գուցե արդեն գտած ուրիշ բախտ ու երազ,
Ուրիշի հետ գուցե նույնիսկ երջանկացած…

Ու տխրում եմ եթե՝ քեզ համա՞ր չէ միթե:
Ախ, թե ծամո՜վ-համո՜վ նույն աղջիկը մնար,
Որ խելքահան ժպտալ, բայց և շիկնել գիտեր,
Որ աղջի՛կ էր այնպես, այնպես կի՛ն չէր, բնա՜վ:

Այն աղջիկը մնար, որ ինձ երգեր տվեց,
Եվ նույն առո՛ւն մնար, և նույն գարո՛ւնն անբիծ,
Երբ մեր հանդիպումը այնքա՜ն երկար տևեց,
Որ հորդ անձրև տեղաց գարնանային ամպից:

Տեղաց վարար անձրև, երկինքն ասես փլվեց,-
Դու հիշո՞ւմ ես արդյոք, իմ հեռավո՛ր, իմ լա՛վ,-
Հանկարծ, մեր աչքի դեմ, առուն… խելագարվեց՝
Առուն կորցրեց իրեն – հին ափերից ելավ:

…Առուն խելագարվեց՝ ափից ելավ առուն -
Ուրի՜շ ափեր գտավ քո հունն իրեն համար…
Թե քար տխրությունն է իմ աչքերին թառում,
Թե թախծում եմ հաճախ՝ միայն դրա՜ համար:

ՎԵՐՀՈՒՇ

Կրկին անձրևն է տեղում գիշերային մայթերին,
Քնա՜ծ, խաղա՜ղ քաղաքի տանիքներին երազկոտ։
Եվ արթնանում է կրկին մի հին երազ մտերիմ,-
Ու ես մեր գյուղն եմ ընկնում սովորական հրաշքով։

Այնտեղ ննջում է հիմա տարափի տակ այս վարար
Մի կավաշեն, հողհատակ ու հարդածածկ լուռ խրճիթ։
Հանգել է լույսը լամպի, իջել գիշերը խավար,
Քնել է մայրն իմ պառավ՝ կրողը մեր տան խղճի։

…Ես մի երազ ունեի պատանության օրերում,
Երբ արթնացել էր հոգիս սիրո նորեկ հովերից.
Այդ հողաշեն ծածկի տակ, հարսանեկան շորերում
Տեսնել նրա՛ն, ում համար ես կանցնեի ծովերի՜ց,

Տեսնել նրա՛ն, ում համար շուռ կտայի ես սարե՜ր…
Ա՛խ, ի՞նչ ծովեր, ի՞նչ սարեր,- միայն ասում են այդպես…
Տեսնել նրա՛ն, ում համար, փեշըս լցրած խիճքարեր՝
Ես մեր այգու ծառերին տանջում էի պարզապես.

Ամեն նետված քարիս հետ թե մի խնձոր չընկներ ցած,
Ուրեմն իզո՜ւր,- վա՛տ նշան,- ես չեմ հասնի մուրազիս…
Խնձորն ընկներ թե չընկներ՝ ցնծագին կամ դառնացած,
Քարերն էի ես թողնում ու հետևում երազիս.

-Կապրենք մեկտեղ, բախտավոր։ Դաշտից ես տուն կդառնամ
Արդեն հոգնած ու դադրած, բայց վաստակած, ինքնագոհ։
Մայրս, կովկիթը ձեռքին, տուն կմտնի, մինչդեռ Նա
Սուփրեն գետնին բացելիս ինձ կժպտա գողեգող

Մինչ հավաքի Նա սուփրեն՝ սարին, ձորին ու հանդին
Իրիկունը կիջնի ցած, ու ես մի կողմ կնետեմ
Իմ մանգաղը հեսանվող կամ իմ սրվող գերանդին,-
Հո չպիտի մթան մեջ իմ մատները կտրատեմ…

Խոտի դեզը տանիքից, բակից այգին կբուրի,
Ու ծղրիդի երգի տակ, նվագի տակ այդ վարպետ,
Ծածկված նախշուն վերմակով՝ քուն կմտնենք կտուրին,
Իսկ կողքներիս՝ մի ջեջիմ կամ հնամաշ մի կարպետ,

Որ թե, ինչպես այս պահին, տեղա անձրև անհատնում,
Ծածկվենք նաև շերտավոր մեր կարպետով այդ բրդե։
…Եվ անձրևի թակոցից խոր քնից ենք մենք զարթնում
Եվ, մինչ երկինքը պարզվի, (այդ պատճառով իբր թե),

Էլ չենք քնում՝ զրուցում, երազում ենք շշուկով,
Առատ հնձից ենք խոսում, մրգահասից մեր այգու,
Եվ ա՛յն մասին, թե արդյոք պիտի գնել ե՞զ, թե կով,
Եվ ա՛յն մասին, որ պիտի մորըս առնել վերարկու…

*
Ձիգ տարիներ են անցել…
Կրկին անձրևն է երգում,
Սակայն արդեն քաղաքի գիշերային մայթերին։
Երգո՞ւմ է նա, ո՛չ, կարծես հին երազն է մորմոքում,
Հին երազը՝ նորացած, բայց և նույնքան մտերիմ։

Փոխվել է ո՜ղջը հիմա – և՛ դեմքերը գյուղակի,
Ե՛վ դեպքերը, որոնք ինձ օրերի խենթ վազքի հետ
Գյուղից քաղաք նետեցին ու քաղաքներ՝ քաղաքից,-
Ողջը փոխվել է հիմա, փոխվել ընդմի՛շտ, առհավե՜տ։

Նույնն է երա՜զը միայն, որ մնացել է հրկեզ.

-Լոկ ունենալ կավաշեն ու հարդածածկ մի խրճիթ
Եվ այդ համեստ ծածկի տակ ունենալ քե՜զ, միայն քե՛զ՝
Իբրև բերքի խոստումի,
մրգահասի ու խղճի…

ՍԻՐՏՍ ՆՄԱՆ Է

Ա՜խ, սիրտս նաև նման է կարծես…

Նման է կարծես նա մի թութակի,
Որ ո՜ղջ ժամանակ նույն բանն է ասում.
-Ես քեզ եմ ուզում…

Նման է կարծես նա մի ջութակի,
Որ միա՜կ լարով յոթ լարից շատ է
Ազդում ու հուզում…

Նման է կարծես մի ջինջ վտակի,
Որ տարբե՜ր հունով, բայց դեպի քեզ է
Շարունակ վազում…

Նման է կարծես մի պատատուկի,
Որ գոտու նման փաթաթվում է քեզ
Եվ շա՜տ է սազում…

Նման է կարծես մի խոր հատակի,
Որ ուրիշներին փետուրի նման պահում է վերև
Եվ միայն քե՜զ է իր խորքը սուզում…

Ո՞Վ ԳԻՏԻ

Դու այնքան չքնաղ, այնքան սիրուն ես,

Այնպես գերում ես, այնպես կախարդում.

Դու խայտանք բերող մատաղ գարուն ես,

Որ ամեն ինչ է իր ճամփին հարթում:

Չգիտեմ՝ իրոք դո՞ւ ես գեղեցիկ,

Թե սիրո համար լավ է և վատը,

Ինչպես որ սուրբ էր հին եկեղեցի՞ն:

Թե՞ սուրբ է եղել միայն հավատը…

ԶՈՒՐ ԵՍ ՀԱՄԲԵՐՈՒՄ

Նույն աշնան օրն է պղտոր ու խոնավ,
Նույն մառախուղն է հողը համբուրում,
Միայն չկա քո պատկերը խոնարհ,
Եվ օրը այսօր շատ է համբերում:

Տխուր է օրը բոլորի՞ համար,
Թե՞ ես եմ այսպես դժվար կարոտել.
Տերևաթափ է ամենո՞ւր հիմա,
Թե՞ միայն ես եմ թևաթափ թո դեմ:

Եվ ո՞ւր ես հիմա, տխո՞ւր ես, տրտո՞ւմ,
Դո՞ւ էլ ես հիշում այն օրը խոնավ,
Երբ աշնան ցրտին վառվեց իմ սրտում
Մի տաքուկ արև՝ քո տեսքով խոնարհ.

Երբ բախտը թվաց այնքա՜ն ձեռնասուն,
Երջանկությունը՝ այնքա՜ն ընտանի,
Լռությունն անգամ երբ դարձավ խոսուն,
Պահանջե՛ց, խնդրե՛ց, հայցե՛ց ընտանիք…

…Նույն աշնան օրն է պղտոր ու խոնավ,
Նույն մառախուղն է հողը համբուրում,
Բայց չկա՛, չկա՜ պատկերըդ խոնարհ,
Եվ չի՛ էլ լինի,- զուր եմ համբերում…

ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ

Երջանկությո՛ւն, թող որ նայեմ ջինջ աչքերիդ,
Ու թարթիչներըդ թող բնավ չթարթըվեն:
Շա՜տ անգամ եմ ես կամեցել դառնալ գերիդ,
Իսկ դրա տեղ քո կռնակն ես ինձ ցույց տվել:

Հազիվ հիմա դու մոտեցել ես քո կամքով,
Դու եկել ես և, փոխարկված զույգ ձեռքերի,
Վզովս ընկել, փաթաթվել ես ծով քնքշանքով
Ու ժպտում ես թովի՜չ այնքան, այնքան գերի՜չ:

Եթե սիրում ես երևալ հանկարծակի,
Ինչպե՞ս քեզ հետ ժամադըրվել և ի՞նչ ճամփով:
Երևալըդ թե նման է հուր-կայծակի,
Ինչպե՞ս խնդրել, որ չլինի երկինքն ամպոտ:

Եթե թողնում, մեզ լքում ես նրա համար,
Որ երազված լինի նաև քո այցը նոր,
Էլ ի՞նչ իմաստ, ինչի՞ համար խնդրել հիմա,
Որ մի քիչ էլ մնաս ու տաս սեր ու ցնորք:

Գնա-արի, եկ ու գնա, հիշիր սակայն,
Որ քեզ կարոտ, իրար կարոտ սիրող մի զույգ
Տառապանքի ու ցավի մեջ ամեն վայրկյան
Կրկին դարձիդ են սպասում անարտասուք…

ԱՌԱՆՑ ՔԵԶ

Ուշ գիշեր է, ու ես՝ անքուն,
Ու ես՝ նորից քեզնից բաժան:
Ժամացույցն է ինձ հետ տնքում,
Վայրկյանները թվում են ժամ:
Թվում է, թե անտես մի ձեռք,
Ծանըր, ինչպես ձուլված կապար,
Սրտի՛ս, սրտի՛ս, սրտի՛ս իջել
Ու ճմլում է անգթաբար:
Ու ցավում է…
Բայց սպասի՛ր.
Քեզնից, անգի՛ն, չեմ գանգատվում:
Լավ է լինել և ցաված սիրտ,
Բայց ոչ անսեր, անսեր-տրտում:
Չեմ գանգատվում: Քաղցր է այնպես
Դժվար սիրուդ խայտանքն զգալ,
Մութ բիբերիդ փայլով հարբել,
Հարբել – և էլ խելքի չգալ.
Զգալ, որ դու իմն ես հեռվում
Ցավով, սիրով, կարոտներով,
Որ նույն հրով դու ես վառվում,
Հովանում ես նույն հովերով.
Զգալ, որ ես տրվել եմ քեզ
Քո ցանկությանն իսկ հակառակ.
Զգալ այնպե՛ս, որ սեր չերգես՝
Եվ կենդանի սիրտը երբեք
Չդառնա լավ կամ վատ քառյակ…

ՉԵՄ ՈՒՇԱՑԵԼ

Ուշացե՞լ եմ: Թո՛ղ որ այդպես, թո՜ղ որ, անգի՛ն,
Անծանոթ եմ աղջըկական քո նազանքին.

Անտեղյակ եմ, թե ինչպես ես դու ժպտացել,
Տասնըվեցըդ երբ որ նոր է դեռ լրացել:

Թո՛ղ որ ես չեմ ստացողը քո առաջին
Աղջըկական ո՛չ համբույրի, այլ լոկ պաչի՜.

Որ չգիտեմ, թե ինչպես ես դու կարոտել,
Երբ որ քսան-քսանհինգն ես թողել ետև:

Թո՛ղ որ, անգի՜ն, հանդիպել եմ ես քեզ այնժամ,
Երբ դու արդեն անկարող ես ապրել բաժան.

Քո անցյալից, անցած կյանքից, որ առանց ինձ
Դու ապրել ես կա՛մ այլոց հետ, կա՛մ առանձին:

Թո՛ղ որ այդպես,- ուշացել եմ թող գարունից,
Բայց ավելի քիչ չի թովում աշունը ինձ:

Ինչո՞վ է լավ արշալույսը մայրամուտից,
Աշնան հասմիկն ինչո՞վ է վատ գարնան պուտից:

Չէ՜, ավելի՛ն. երբ աշխարհում օրն է մարում,
Ծաղիկները շատ ավելի սուր են բուրում…

ԵԿ ՀՊԱՐՏ ՄՆԱՆՔ

Մեզ վիճակվեց – և մենք հանդիպեցինք կյանքում:
Վաղ գարուն էր: Ձնհալ: Կարծես օդն էր գինով:
Եվ մենք՝ երկու ցավի, երկու դավի ճանկում՝
Բռնկվեցինք մի նոր, չկրկնվող սիրով:

Ու վիճակվեց… ապրել մեկըս մեկից բաժան,
Մեկըս մեկի համար, առանց մեկըս մեկի,
Քեզ՝ չազատվել երբեք այս կարոտից դաժան,
Ինձ՝ չքայլել երբեք ձեռքս տված ձեռքիդ…

Կյանքի՜ հետ ենք կարծես տվել մենք ձեռք-ձեռքի:
Այդպես ձեռք չեն տալիս, երբ դաշինք են կնքում,
Այդպես ձեռք են տալիս, երբ բռնում են գրազ…

Արի հպա՛րտ մնանք, դու իմ անա՜նց երազ,
Արի չտրտնջանք մեր անուրախ կյանքում
Ո՛չ մեզ, ո՛չ մեր բախտի, ո՛չ աշխարհի վրա -

Եթե վիճակվել է… չվիճակվել իրար…

ԱՐՇԱԼՈՒՅՍԻՑ ԱՌԱՋ

Արշալույսից առաջ քունն ավելի խորն է:

Նահանջած են լինում մղձավանջներն արդեն:
Օդը երազներ է տեղափոխում,
Դեռ ձև ու կերպ չառած նոր երազներ պես-պես՝
Ծնված տըրամվայի զրընգոցից մրսկան,
Ողջույնի տեղ հնչող երեխայի լացից,
Թարմ բուրմունքից հացի,
Որ լուռ թևավորվում
Եվ փակ մեքենայում էլ չի՜ տեղավորվում:

Հիմա հավատում են երազներին
Շատ քչերը կյանքում:
Ես նրանց մեջ չկամ:
Եվ քանի որ չկամ՝
Ինձ խղճում եմ
(Նախանձելի բան չէ խելքի գալը)…

…Արշալույսից առաջ քունն ավելի խորն է,
Բայց մոտիկ է նաև արթնացումը:
-Կբացվի նոր մի օր՝
Ինչպես աչքակապը
(Մանուկ հասակում են պահմտոցի խաղում):
Կբացվի նոր մի օր՝
Ինչպես վիրակապը
(Երեկվա խոր վերքն է սպիացել արդեն):
Ու եթե խոր վերքն է սպիացել արդեն,
Արժի՞ արդյոք հիմա,
Արժի՞ ասել արդյոք,
Որ վերքերը, ճիշտ է, լավանում են,
Բայց դրանցից միշտ էլ կրճատվում է մաշկը…

ԽԱԲԿԱՆՔ

Իրիկունն է իջնում: Արևը հանգչում է,
Գիշերվա մութ շունչն է խստանում:
Մթան հետ գալիս ես, հայացքով կանչում ես
Եվ վայելք ու սեր ես խոստանում:

Լույսերը վառվում են: Դու լույսըս մարում ես
(Ուզում ես, որ նստենք մթան մեջ),
Մերթ տալիս անունըս, մերթ կրկին լռում ես,
Տիրաբար շրջում ես իմ տան մեջ:

Գալիս է գիշերը: Փակում եմ փեղկերը
(Չմրսես գիշերվա պաղ հովում):
Կարծես թե մեր հանդեպ իր գործած մեղքերը
Զղջալով ՝ ինքը կյանքն է քավում…

Չէ՛, սո՜ւտ է. մենա՛կ եմ, առա՛նց քեզ, առանձի՛ն,
Եվ այս էլ խաբկանք է մի ոսկե,
Որով դու խաբվելով ապրում ես առանց ինձ,
Եվ ես էլ… չեմ մեռնում առանց քեզ:

ՁԵՌՔԵՐԸ ՆԵՂՈՒՑ

Մեր ձեռքերը միացան,
Միայն երկու ձեռքերը:

Եվ մեր ձեռքերը կարծես
Ձեռքեր չէին
Այլ… նեղուց.

Ու խառնվեցինք մենք իրար,
Որպես երկու մոտիկ ծով,
Որ անջատված են վաղուց

ԱՆՈՒՂՂԵԼԻՆ

Ես զբաղված եմ քո պակասները լրացընելով,
Արբունքահասիդ նորի՛ց ու նորի՜ց վերածընելով:

Ամենից առաջ` անունդ եմ փոխում. օտա՛ր մի անուն,
Իսկ ինքըդ` այնքան հա՜յ ու հարազա՛տ; Եվ չեմ հասկանում,
Թե այսքան տարի ինչպե՞ս ես եղել դեռ անչափահաս,
Եթե ես վաղո՜ւց սպասել եմ քեզ ա՛յս տեսքով ահա:

Հետո՝ ուզում եմ ուզածըս անես առանց իմ խոսքի:
Ուզում եմ նաև հանել մի առու մազերիդ հոսքից
Ու տանե՜լ-տանե՜լ, իմ տանջված-խանձված երեսին կապել:
Ուզում եմ նաև մատներիդ տեսքով նոր մոմեր թափել,
Այսինքն` լամպեր, որ պիտի լույս տան գիտե՞ս մենակ ում.
Լոկ սիրողների՜ն, և այն էլ միայն գողտրիկ սենյակում:

Եվ հոնքերիդ եմ կեռություն տալիս,
Ու սրունքներիդ` քիչ իլիկություն,
Մեջքըդ թողնում եմ այնպես, ինչպես կա,
Իսկ ամբողջ մարմնիդ` մի՜ քիչ լիքություն:

Փոխում եմ նաև… Շա՜տ բան եմ փոխում ու սրբագըրում.
Ավելին` ջնջում, պակաս-թերատին տալիս եմ լրում:
Շա՜տ բան եմ ուղղում, շատ ու շատ բան էլ դեռ ուղղե՛մ պիտի,
Բայց ձեռք չեմ տալիս ու ձեռք չեմ տալու… լոկ քո ժպիտին:

Ա՜խ այդ ժպիտը, այդ անուղղելի՛ն, որով ժպտալիս
Քո եղած-չեղած պակասներն ես դու մոռանալ տալիս…

Սիրուց քաղցր էլ ի՞նչ կա որ

Ախ, էլ ինչո՞վ, ինչու՞ ապրեմ,
Երբ չպիտի սիրով հարբեմ,
Երբ համբույրիս հետքը չկա
Շուրթին սիրած իմ աղջկա:

Սիրուց քաղցր էլ ի՞նչ կա որ,
Սիրուց քաղցր սերն է միայն,-
Հասիր, ծաղկենք, իմ հեռավոր,
Վարենք հանգած օջախն իմ տան:

Թե քո սերը թևեր տա ինձ,
Քեզ արծվի կաթ կբերեմ,
Ետ կխլես դու ինձ մահից,
Թե մի գիշեր քեզ համբուրեմ:

Դու, որ ինձ չսիրես սրտանց,
Էլ ո՞վ սիրե, իմ հայուհի,-
Հասիր, թե իմ սերն է Աստված,
Դու իմ միակ աստվածուհի…

Հովհաննես Շիրազ «

Կա մի թուլություն

Կա մի թուլություն,
Որ ինձնից վանել
Չեմ կարողանում,
Քո չարության դեմ
Բարություն չանել
Չեմ կարողանում:
Բայց դեռ չգրված
Երգիս տողի պես
Անգիր եմ արել…
Անգիր եմ արել,
Բայց արտասանել
Չեմ կարողանում:
Ես քեզ մոռանալ
Քեզանից հեռանալ
Չեմ կարողանում:
Ինձ քեզնից խլել,
Ինձնից վերանալ,
Չեմ կարողանում…

Համո Սահյան

Արմեն Սարգսյան___ հարսանիք

Ռուբեն Հախվերդյան-Կեսգիշեր

Պարույր Սևակ Երբ աչքերն են սառում

Պարույր Սևակ - Նամակ

Խորեն Աբրահամյան - "Հոգնել եմ" Հ.Սահյան

ֆորշ - խենթ աղջիկ

Երջանիկ եղիր, դավաճան իմ սեր

Պարույր Սևակ Դու Ես Մեղավոր

Ռուբեն Հախվերդյան "Իմ սեր"

ՆՐԱՆՔ ԸՆԿԱՆ

Նրանք ընկան ու այդպես էլ չհասկացան, թե ինչո՞ւ,
Տղամարդ, կին, թե երեխա, որ ապրել էին ուզում այնքան,
Հարբածի պես մարմնակործան նրանք ընկան,
Հոշոտված ու սրի քաշված, աչքերը բաց, սարսափազդու:
Նրանք ընկան` աղերսալի հայացքները Աստծուն հառած`
Եկեղեցու նախադռան կամ հարազատ շեմին ընկան,
Անապատում խառնուխռիվ ու մոլորյալ հոտի նման,
Հուր ու սրից կոտորվեցին ծարավ, սոված:
Եվ ամենքը լուռ մնացին այս աշխարհում ցնորական,
Երբ ողջ մի ազգ իր իսկ արյան մեջ էր խեղդվում,
Իսկ Եվրոպան ջազն էր դեռ նոր հայտնագործում,
Շեփորների թառանչներում խլանում էր լաց ու կական:
Նրանք ընկան մաքրաբարո ու լուռումունջ, հազարներով,
Միլիոններով նրանք ընկան, և աշխարհը չսարսռաց,
Ալ ծաղիկներ նրանք դարձան մեկ վայրկյան անց,
Ու ծածկվեցին քամու բերած ավազներով, մոռացումով:
Նրանք ընկան` աչքերի մեջ լույսի շողեր արևահամ,
Օդում ճախրող թռչունի պես, որ զարկվում է մի գնդակից,
Նրանք ընկան` ուր պատահի, և ոչ մի հետք չթողեցին,
Չճանաչված ու մոռացված և քուն մտած վերջին անգամ:
Նրանք ընկան միամտորեն հավատալով, որ անկասկած,
Իրենց փոքրիկ զավակների մանկությունը կարող էր շարունակվել,
Եվ մի օր էլ կարող էին հուսո երկրում խրոխտ քայլել,
Երկրներում, որտեղ մարդկանց ընդունում են միշտ գրկաբաց:
Եվ այդ ազգի ծնունդն եմ ես, որ հանգչում է անգերեզման,
Հենց այն ազգի, որ նախընտրեց մահը` կյանքից, բայց հավատը իր չուրացավ,
Որը գլուխ իսկ չխոնարհեց անարգանքի առաջ բնավ,
Որ հարություն առավ կրկին, ի հեճուկս ամեն ինչի` չտրտնջաց հուր հավիտյան:
Նրանք ընկան, որ ընկղմվեն հավերժական խավարի մեջ ժամանակի,
Նրանք ընկան` քարեր դառնալ չհասցրեցին,
Առանց տարիք հարցնելու, մահը կանգնեց նրանց շեմին,
Քանզի նրանց մեղքը մեկն էր` զավակներն էին Հայաստանի:

Aznavur

ԵԹԵ

Թե չկորցնես գլուխը քո գլխակորույս մարդկանց մեջ,
Երբ որ շուրջդ խուճապահար՝ մեղք են բարդում քեզ վրա,
Կհավատաս թե ինքդ քեզ, երբ կասկածում են անվերջ,
Եվ անսալով կասկածներին` թե կգործես անվարան,
Թե կարող ես հար սպասել, բայց չհոգնել, չփլվել,
Կամ զրպարտված լինելով միշտ՝ չզրպարտել երբևէ,
Ատելության թիրախ դարձած՝ ատելության չտրվել
Եվ ցույց չտալ, թե լավն ես շատ կամ իմաստուն ես եղել.

Թե երազես՝ չթողնելով երազդ քեզ դառնա տեր,
Թե մտածես, բայց խոկալը քեզ չդարձնես նպատակ,
Թե Հաղթությունն ու Օրհասը դիմավորես անտարբեր
Եվ ընդունես անկիրք սրտով՝ համարելով լոկ խաբկանք,
Համբերատար թե դիմանաս, երբ քո խոսքը ճշմարիտ
Խարդախները նենգափոխեն՝ հիմարներին խաբելով,
Կյանքիդ գնով ստեղծածից՝ չմնա քարը քարին,
Հին գործիքով, սակայն, կերտես՝ ջանք ու քրտինք թափելով.

Թե կարող ես շահածը քո մեն մի շեղջի վերածել
Եվ համարձակ մի շարժումով ողջը տանուլ տալ անդարձ,
Եվ նորից նոր վերսկսել, բայց շշուկով իսկ չասել
ՈՒ չհիշել ոչ մի անգամ կորուստները քո անցած,
Թե կարող ես գերլարումով սրտի՛դ, նյարդի՛դ, մկանի՛դ
Շարունակել ապրել նորից, երբ ապրելու ուժ չկա,
Եվ անվարան քայլել առաջ, երբ քո ներսում այդ ժամին
Չկա ոչինչ, բացի Կամքից, որ հորդորում է «Տոկա՛».

Թե կխոսես ամբոխի հետ, բայց միշտ մաքուր կլինես,
Արքաների հետ քայլելով՝ միշտ կմնաս պարզ ու բաց,
Թե բարեկամ կամ թշնամի չեն վնասի երբեք քեզ,
Թե կնստեն քեզ հետ հաշվի, բայց չեն պաշտի չափազանց,
Թե րոպեի վազքն անողոք սանձես ջանքով աներկբա՝
Դարձնելով այն վաթսուն գերխիտ, իմաստալից ակնթարթ,
Քո՛նն է այնժամ Հողագունդն այս ու նրանում ամեն բան,
Եվ ավելին՝ այնժամ արդեն դու կլինես, որդի՛ս, ՄԱՐԴ։

ՌԱԴՅԱՐԴ ՔԻՓԼԻՆԳ 

Քո մասին խորհելիս

Քո մասին խորհելիս,
Մի խոնավ ձնծաղիկ եմ հիշում,
Գարնան օր եմ հիշում,
Որ քնից արթնացած
Մերկ մանուկ էր ասես…
Ու ձնհալ եմ հիշում,
Ջրերի պղտորված հեկեկանք
Ու լույսի մաքրություն եմ հիշում:
Քո մասին խորհելիս
Իմ սրտի մանկությունն եմ հիշում:

Եվ հետո մատներիս
Բաբախող մաշկի տակ
Պարանոց եմ հիշում,
Խենթացող մի երակ եմ հիշում,
Խենթացող քնքշություն:

Քո մասին խորհելիս
Քնքշանում են մատներս նորից:
Եվ ամառ եմ հիշում,
Ճառագայթ եմ հիշում ու արև
Եվ հիշում եմ հոգևոր մի նվագ,
Որ ասես օրհնություն էր լույսի
Ու օրհնություն հացի…

Այդ իմ սիրտն էր օրհնում
Եվ օրհնում էր նա քեզ,
Քո մարմինն էր օրհնում…

Քո մասին խորհելիս
Ջրերի պղտորված հեկեկանք եմ հիշում…

ՀԻՄՆ ԿՆՈՋ

Լուսաբացին, երբ քնատ քո ձևերն են նվաղում,
Մարմինդ ի վար տաք հողի շնչառությունն է խաղում։

Ու երբ ելնում ես զարթնած, նետում քողը քո հագի,
Քեզ հետ զարթնում է ասես քնած շունչը կրակի:

Հողի պես սուրբ ու բեղուն և կրակի նման նենգ,
Դու՝ հայտնություն հրաշքի, տառապանքի դու օրենք։

Դու՝ առաջին ձնծաղիկ՝ տրված լույսին ու քամուն
Եվ շուրթերս արյունող անապատի դու սամում։

Դու՝ հավատի մաքրություն ու մեղավոր դու հերձված,
Դու՝ մեկնելի մեղեդի ու սեպագիր առեղծված։

Շրթունքներս ճաքճքող ծարավի դեմ ու քաղցի
Հաղորդություն դու գինու, հաղորդություն դու հացի:

Քե՛զ եմ գալիս ես անվերջ ծարավս ու քաղցս առած,
Եվ արյունն իմ հնամյա ծնկաչոք է քո աոաջ։

Վահագն Դավթյան

Օրհնյա՜լ լինես դու

Օրհնյա՜լ լինես դու…
Քո գալուց առաջ
Դատարկ, անխռով ու կույր էի ես,
Ինչպես երևի Ադամն է եղել
Արգելված պտուղն ուտելուց առաջ:
(Այդ աստվածները ինչո՞ւ են ուզում,
Որ մենք կույր լինենք, լինենք անխռով
Ու լինենք դատարկ)…
Օրհնյա~լ լինենս դու,
Քո գալուց հետո
Ես տառապանքի կշիռն զգացի,
Խռովքը խանդի, շիկնանքը շանթի,
Տեսա մերկության ցոլանքը մաքուր,
Ես լո՜ւյսը տեսա…
Ե’ս աստվածներին դարձա հավասար ,
Օրհնյա՜լ լինես դու…

ՎԱՀԱԳՆ ԴԱՎԹՅԱՆ 

Տերևների ողբերգությունը

ես գիտակցեցի չորությունը և ծաղիկները մեռած էին
սենյակային բույսերը դեղին էին եգիպտացորենի պես
հեռացել էր կյանքիս կինը
ու դատարկ շշերը արյունոտ դիակների պես
շրջապատել էին ինձ իրենց անպետքությամբ
արևն ամեն դեպքում առաջվա պես լավն էր
բայց տանտիրուհուս երկտողն աղաղակում էր
պարտքիս մասին
ոչ պահանջկոտ դեղնածությամբ
ինչ էր պետք այդ պահին
հնաոճ մի լավ կատակերգու
հումորներով աբսուրդ ցավի մասին
ցավը աբսուրդ է
որովհետև գոյություն ունի, այդքան բան
ես զգուշորեն սափրվեցի հին ածելիով
մարդ, ով մի ժամանակ երիտասարդ է եղել ու
կոչվել է հանճար
բայց դա տերևների ողբերգությունն է
մեռած ծաղիկների
մեռած բույսերի
ու ես քայլեցի սև միջանցքով
որտեղ կանգնած էր տանտիկինը`
վերջնականապես անպատվելով
ու գրողի ծոցն ուղարկելով ինձ
թափահարելով իր ճարպոտ քրտնած թևերը,
ու բղավելով
բղավելով տան վարձի մասին
որովհետև կյանքը խաբել էր
երկուսիս էլ

Արմավենու տերևները

ուղիղ ժամը տասներկուսին
1973-74-ի
կեսգիշերին
Լոս Անջելեսում
սկսեց անձրև գալ
արմավենու տերևների վրա
իմ պատուհանից այնկողմ
ազդանշանները և լույսերը
սլանում էին քաղաքով
և աղմկում

ես գնացի քնելու իննին
առավոտյան
անջատելով լույսերը
լցնելով ծածկոցը
նրանց զվարճությամբ
նրանց երջանկությամբ
նրանց ճիչերով
նրանց թղթե գլխարկներով
նրանց մեքենաներով
նրանց կանանցով
նրանց սկսնակ հարբեցողներով…

Նոր տարվա նախօրեն
միշտ սարսափեցրել է ինձ

կյանքը տարիներից բան չի հասկանում

հիմա արդեն ազդանշանները դադարել են
և լույսերը և որոտը…
ամենն ավարտվեց
հինգ րոպեում…
միայն անձրևն եմ լսում
արմավենու տերևների վրա

մտածում եմ`
երբեք չեմ հասկանա մարդկանց
բայց էդ արդեն ապրել եմ

Կապույտ թռչուն

Կապույտ թռչուն կա սրտումս,
որն ուզում է դուրս պրծնել,
բայց ես շատ խիստ եմ նրա հետ,
այդտեղ մնա, ասում եմ,
չեմ թողնի ինչ-որ մեկը տեսնի քեզ:
Կապույտ թռչուն կա սրտումս,
որն ուզում է դուրս պրծնել,
բայց ես նրա խեղդում եմ վիսկիի մեջ,
և թունավորում ծխախոտով
որպեսզի ոչ պոռնիկները,
ոչ բարմենները
ոչ էլ վաճառակաները
երբեք չիմանան,
որ նա իմ ներսում է:

Կապույտ թռչուն կա սրտումս,
որն ուզում է դուրս պրծնել,
բայց ես շատ խիստ եմ նրա հետ,
սսկվիր, ասում եմ,
դու ինչ է ուզում ես ինձ խայտառակ անել,
ուզում ես փչացնել գործերս,
ուզում ես գրողի ծոցը գնա
գրքերիս վաճառքը Եվրոպայում:

Կապույտ թռչուն կա սրտումս,
որն ուզում է դուրս պրծնել,
բայց ես անչափ խելացի եմ,
թույլ եմ տալիս, որ նա դուրս թռչի
երբեմն միայն, գիշերով,
երբ բոլորը քնած են
ասում եմ`
գիտեմ, այդտեղ ես,
այնպես որ
չտխրես,
ու հետո նորից պահում եմ նրան,
բայց նա մեկ է կամացուկ երգում է
այնտեղ, ներսում,
հո չեմ կարող թողնել,
որ նա լրիվ մեռնի,
ու այդպես մենք քնում ենք միասին`
թաքուն պայմանավորված,
ու սա բավականին սիրուն է`
տղամարդուն լացացնելու չափ,
բայց ես հո չեմ լացում,
իսկ դո ՞ւք

ՉԱՐԼԶ ԲՈՒԿՈՎՍԿԻ