вторник, 26 ноября 2013 г.
понедельник, 25 ноября 2013 г.
Ճար չկա
Ճար չկա
սրտում մի տեղ կա
որ երբեք չի լցվի
տարածություն
եւ նույնիսկ
լավագույն պահերին
եւ նույնիսկ
ամենահզոր ժամանակներում
մենք դա կզգանք
մենք դա կզգանք
ավելի խորը
քան երբեւէ
սրտում մի տեղ կա
որ երբեք չի լցվի
եւ
մենք կսպասենք
եւ
կսպասենք
այդ տարածությունում
սրտում մի տեղ կա
որ երբեք չի լցվի
տարածություն
եւ նույնիսկ
լավագույն պահերին
եւ նույնիսկ
ամենահզոր ժամանակներում
մենք դա կզգանք
մենք դա կզգանք
ավելի խորը
քան երբեւէ
սրտում մի տեղ կա
որ երբեք չի լցվի
եւ
մենք կսպասենք
եւ
կսպասենք
այդ տարածությունում
вторник, 5 ноября 2013 г.
четверг, 24 октября 2013 г.
ԱՆՍՊԱՍԵԼԻ ՓՈԹՈՐԻԿ
Գեղեցիկ չէր, ես էլ գերված-տարված չէի:
Կար պաղ գինի միայն ու նույնքան պաղ զրույց:
Ո՛չ ես, ո՛չ էլ ինքը սիրահարված չէինք,
Ո՛չ էլ խոսում էինք հիմար սիրուց:
Հետո... ինչպես եղավ... ու տաքացա՛վ գինին,
Ու տաքացավ խո՛սքը, ու... տաքացա՜վ:
Ինչքան խմեցի ես` ասաց «անո՜ւշ լինի»,
Ինչքա՛ն խմեցի ես` այնքան գեղեցկացա՛վ,
Այնքա՜ն գեղեցկացավ, որ չեմ հիշում հիմա,
Թե մինչև այդ ինքը իր ինչի՞ն էր նման...
Հետո , երբ դուրս ելանք ,թվաց , թե նա
Շրջազգե՛ստ չի հագել, այլ` փոթորի՜կ:
Հետո... փոթորիկն այդ տեղափոխվեց իմ մեջ ,
Հետո... փոթորիկն այդ փոխանցեցի նրան`
Իմ մատների միջով - միջոցով իր թևի:
Հետո... փոթորիկն այդ մեզ երկուսիս քշեց,
Թավալգլոր տարավ չգիտեմ ուր,
Բանալիով ջարդեց ինչ-որ մի դուռ,
Եվ քանի որ արդեն հոգնած էր շատ`
Փոթորիկը պառկեց մահճակալին,
Հսկա՜ փոթորիկը նեղլի՛կ մահճակալին,
Որպեսզի մի փոքըր հանգստանա...
Հանգստացավ, երբ որ... առավոտն էր բացվում...
Հիմա, կանգնած այդ նույն մահճակալի դիմաց,
Փոթորկի հետքերն եմ զննում ու տնտըղում
Ո՛չ անկողնու վրա, այլ իմ ներսո՜ւմ: Հիմա
Մինչև ծունկըս խրված ինքըս իմ մեջ`
Ինչպես ծառը հողում,
Ես ճոճվում եմ տեղում:
Մեջըս սկսում են արմատ ձգել
Եվ ծառայի՛ն մտքեր, ծառի՛ մտքեր:
Ու ես ծառի նման չեմ կարենում լքել
Այն տեղն, ուր տնկված եմ:
Հիմա ինչպե՞ս պոկեմ,
Ինչպե՞ս ինքըս պոկեմ ինձ ինձանից
Ու վեր կենամ գնամ.
Քայլող ծառի՞ նման...
Կար պաղ գինի միայն ու նույնքան պաղ զրույց:
Ո՛չ ես, ո՛չ էլ ինքը սիրահարված չէինք,
Ո՛չ էլ խոսում էինք հիմար սիրուց:
Հետո... ինչպես եղավ... ու տաքացա՛վ գինին,
Ու տաքացավ խո՛սքը, ու... տաքացա՜վ:
Ինչքան խմեցի ես` ասաց «անո՜ւշ լինի»,
Ինչքա՛ն խմեցի ես` այնքան գեղեցկացա՛վ,
Այնքա՜ն գեղեցկացավ, որ չեմ հիշում հիմա,
Թե մինչև այդ ինքը իր ինչի՞ն էր նման...
Հետո , երբ դուրս ելանք ,թվաց , թե նա
Շրջազգե՛ստ չի հագել, այլ` փոթորի՜կ:
Հետո... փոթորիկն այդ տեղափոխվեց իմ մեջ ,
Հետո... փոթորիկն այդ փոխանցեցի նրան`
Իմ մատների միջով - միջոցով իր թևի:
Հետո... փոթորիկն այդ մեզ երկուսիս քշեց,
Թավալգլոր տարավ չգիտեմ ուր,
Բանալիով ջարդեց ինչ-որ մի դուռ,
Եվ քանի որ արդեն հոգնած էր շատ`
Փոթորիկը պառկեց մահճակալին,
Հսկա՜ փոթորիկը նեղլի՛կ մահճակալին,
Որպեսզի մի փոքըր հանգստանա...
Հանգստացավ, երբ որ... առավոտն էր բացվում...
Հիմա, կանգնած այդ նույն մահճակալի դիմաց,
Փոթորկի հետքերն եմ զննում ու տնտըղում
Ո՛չ անկողնու վրա, այլ իմ ներսո՜ւմ: Հիմա
Մինչև ծունկըս խրված ինքըս իմ մեջ`
Ինչպես ծառը հողում,
Ես ճոճվում եմ տեղում:
Մեջըս սկսում են արմատ ձգել
Եվ ծառայի՛ն մտքեր, ծառի՛ մտքեր:
Ու ես ծառի նման չեմ կարենում լքել
Այն տեղն, ուր տնկված եմ:
Հիմա ինչպե՞ս պոկեմ,
Ինչպե՞ս ինքըս պոկեմ ինձ ինձանից
Ու վեր կենամ գնամ.
Քայլող ծառի՞ նման...
ՃԱՄՓՈՐԴՈՒԹՅՈՒՆ ԴԵՊԻ ԵՏ
Իսկ ինձանից
Ինչո՞ւ ես դու այսպես քաշվում և ամաչում:
Ին՜չ է, մենք նո՞ր ծանոթացանք,
Իրար դեռ լավ չե՞նք ճանաչում:
Բայց, ամաչկո՜տ իմ սիրելի, ես քեզ գիտեմ
Ու սիրում եմ առնվազն մի 40
Կամ... 4000 կարճլիկ տարի:
Դու ինչպե՞ս ես դա մոռանում
Ու քեզ պահում այնպես քաշված և ամոթխած,
Կարծես նոր ենք ծանոթացել
Ու դեռ կարգին չենք ճանաչում մեկըս մեկին:
Չէ՜, սիրելի՛ս,
Մենք նորասեր զույգ չենք, բնա՛վ:
Սիրո քայլող հուշարձա՜ն ենք`
Վաղնջակա՛ն և հինավո՛ւրց:
Ես քեզ անգիր ու գոց գիտեմ` կրակի՜ պես,
Ա՛յն կրակի,
Որ ստվերով մեզ նկարեց քարանձավի պատի վրա
Եվ բոցեղեն իր տագնապով ճիշտ թարգմանեց
Քո խլի՛րտը,
Իմ խայտա՛նքը,
Իրարատենչ մարմինների մեր փոխադարձ ընդգրկո՛ւմը,
Որից դիցեր և աստվածներ ծնունդ առան`
Մեր մեծացած մանուկների ծանոթ տեսքով...
Եվ դարերը մենք կարող ենք հաշվել այնպես,
Ինչպես մանկան ատամները`
Գորովանքով մի կաթոգին...
Մեր սիրո մեջ ձմեռում են առասպելներ,
Ասքեր նիրհող,
Որ մեր ամեն մի հպումից
Արթնանում են հանգստացած,
Դրանից էլ հին աշխարհն է միշտ նորանում
Յուրաքանչյուր նո՛ր սիրո հետ`
Մե՛ր սիրո հետ:
Եվ նոր սիրով հին աշխարհի նորացումն է
Մինչև անգամ կրկնությունը քո ամոթխած շարժուձևի,
Այս քո երկչոտ տատամսումը,
Անգիտակից այս քո վախը,
Առանց որոնց սկի՛զբ չկա, սկի՛զբ, սկի՜զբ...
Իսկ սիրո մեջ ամե՛ն սկիզբը միշտ տարբեր է.
Վերջն է նույնը:
Վերջն է նման:
Սակայն մե՜զ ինչ վերջը սիրո:
Վերջի մասին թող մտածի վերջացողը:
Մերն սկիզբն է:
Եվ ուզում եմ, որ սկիզբը լինի այնպես,
Ինչպես (հիշի՜ր) ա՛յն ժամանակ,
Երբ կրակը մեզ նկարեց իր ստվերով
Քարանձավի խոնավ պատին
Ու բոցեղեն իր տագնապով ճիշտ ու ճկուն կերպավորեց
Քո սարսո՜ւռը,
Իմ թրթի՜ռը,
Իրարատենչ մարմինների մեր փոխադարձ ճարակո՜ւմը,
Որով կյանքի կրակը միշտ մնաց անշեջ`
Ծխանման տառապանքով
Եվ բոցաձև երջանկությամբ:
Իսկ աշխարհում
Երջանկությունն ավելի է տարողունակ,
Քան տանջանքը,
Թե չէ սողուն ժամանակը այսպես արագ չէր սլանա`
Երջանկության ժամը վայրկյան դարձընելով...
Ուրեմն արի մենք իրարից զուր չամաչենք`
Շատ չծխանք,
Որ սերն ազատ շարունակվի, իբրև զուտ բոց,
Իբրև սնունդ մերատիպար աստվածների....
Ա՛յն, ինչ կյանքում մոռացվում է, միշտ չէ, գիտե՛մ,
Որ իսկապես արժանի է մոռացության:
Բայց մոռացի՛ր քո վարանքը,
Քո ամաչկոտ շարժուձևը,
Որովհետև մերպեսների համար, գիտե՞ս,
Ամաչելն է արդեն ամոթ:
Բացվի՛ր:
Բացվե՜նք:
Եվ մոռանանք,
Որ մենք նոր ենք ծանոթացել:
Բացվի՛ր:
Բացվե՜նք.
Որ արթնանա
Մեր հոգու մեջ դարեր նիրհող
Մտերմությունն ամենահաղթ,
Եվ մենք`
Բռնած իրար ձեռքից,
Ե՜տ ճամփորդենք` հեքիաթի պես` դեպի այնտեղ,
Որտեղ էինք մի 40 կամ... 4000 տարի առաջ,
Եվ այնտեղից նո՛ր սկսենք
Ճանապարհը մեր նո՛ր սիրո.
Վերադառնանք մենք... դեպի մեզ,
Մենք... դեպի մեզ...
Ինչո՞ւ ես դու այսպես քաշվում և ամաչում:
Ին՜չ է, մենք նո՞ր ծանոթացանք,
Իրար դեռ լավ չե՞նք ճանաչում:
Բայց, ամաչկո՜տ իմ սիրելի, ես քեզ գիտեմ
Ու սիրում եմ առնվազն մի 40
Կամ... 4000 կարճլիկ տարի:
Դու ինչպե՞ս ես դա մոռանում
Ու քեզ պահում այնպես քաշված և ամոթխած,
Կարծես նոր ենք ծանոթացել
Ու դեռ կարգին չենք ճանաչում մեկըս մեկին:
Չէ՜, սիրելի՛ս,
Մենք նորասեր զույգ չենք, բնա՛վ:
Սիրո քայլող հուշարձա՜ն ենք`
Վաղնջակա՛ն և հինավո՛ւրց:
Ես քեզ անգիր ու գոց գիտեմ` կրակի՜ պես,
Ա՛յն կրակի,
Որ ստվերով մեզ նկարեց քարանձավի պատի վրա
Եվ բոցեղեն իր տագնապով ճիշտ թարգմանեց
Քո խլի՛րտը,
Իմ խայտա՛նքը,
Իրարատենչ մարմինների մեր փոխադարձ ընդգրկո՛ւմը,
Որից դիցեր և աստվածներ ծնունդ առան`
Մեր մեծացած մանուկների ծանոթ տեսքով...
Եվ դարերը մենք կարող ենք հաշվել այնպես,
Ինչպես մանկան ատամները`
Գորովանքով մի կաթոգին...
Մեր սիրո մեջ ձմեռում են առասպելներ,
Ասքեր նիրհող,
Որ մեր ամեն մի հպումից
Արթնանում են հանգստացած,
Դրանից էլ հին աշխարհն է միշտ նորանում
Յուրաքանչյուր նո՛ր սիրո հետ`
Մե՛ր սիրո հետ:
Եվ նոր սիրով հին աշխարհի նորացումն է
Մինչև անգամ կրկնությունը քո ամոթխած շարժուձևի,
Այս քո երկչոտ տատամսումը,
Անգիտակից այս քո վախը,
Առանց որոնց սկի՛զբ չկա, սկի՛զբ, սկի՜զբ...
Իսկ սիրո մեջ ամե՛ն սկիզբը միշտ տարբեր է.
Վերջն է նույնը:
Վերջն է նման:
Սակայն մե՜զ ինչ վերջը սիրո:
Վերջի մասին թող մտածի վերջացողը:
Մերն սկիզբն է:
Եվ ուզում եմ, որ սկիզբը լինի այնպես,
Ինչպես (հիշի՜ր) ա՛յն ժամանակ,
Երբ կրակը մեզ նկարեց իր ստվերով
Քարանձավի խոնավ պատին
Ու բոցեղեն իր տագնապով ճիշտ ու ճկուն կերպավորեց
Քո սարսո՜ւռը,
Իմ թրթի՜ռը,
Իրարատենչ մարմինների մեր փոխադարձ ճարակո՜ւմը,
Որով կյանքի կրակը միշտ մնաց անշեջ`
Ծխանման տառապանքով
Եվ բոցաձև երջանկությամբ:
Իսկ աշխարհում
Երջանկությունն ավելի է տարողունակ,
Քան տանջանքը,
Թե չէ սողուն ժամանակը այսպես արագ չէր սլանա`
Երջանկության ժամը վայրկյան դարձընելով...
Ուրեմն արի մենք իրարից զուր չամաչենք`
Շատ չծխանք,
Որ սերն ազատ շարունակվի, իբրև զուտ բոց,
Իբրև սնունդ մերատիպար աստվածների....
Ա՛յն, ինչ կյանքում մոռացվում է, միշտ չէ, գիտե՛մ,
Որ իսկապես արժանի է մոռացության:
Բայց մոռացի՛ր քո վարանքը,
Քո ամաչկոտ շարժուձևը,
Որովհետև մերպեսների համար, գիտե՞ս,
Ամաչելն է արդեն ամոթ:
Բացվի՛ր:
Բացվե՜նք:
Եվ մոռանանք,
Որ մենք նոր ենք ծանոթացել:
Բացվի՛ր:
Բացվե՜նք.
Որ արթնանա
Մեր հոգու մեջ դարեր նիրհող
Մտերմությունն ամենահաղթ,
Եվ մենք`
Բռնած իրար ձեռքից,
Ե՜տ ճամփորդենք` հեքիաթի պես` դեպի այնտեղ,
Որտեղ էինք մի 40 կամ... 4000 տարի առաջ,
Եվ այնտեղից նո՛ր սկսենք
Ճանապարհը մեր նո՛ր սիրո.
Վերադառնանք մենք... դեպի մեզ,
Մենք... դեպի մեզ...
ԱԳԱՀՈՒԹՅԱՆ ԳԻՆԸ
Եվ պե՞տք է արդյոք
Քեզ միշտ ունենալ իմ կողքին: Ինչո՞ւ:
...Ու ես ծխում եմ,
Որ ծխի տեսքով
Այս ջլախախտիչ ագահությունը դուրս փչեմ ինձնից,
Ջանամ գոհանալ իմ ունեցածով,
Որ շա՜տ է այնքան:
Մի՞թե, տե՜ր աստված, շատ չէ իսկապես:
Բայց կյանքի փշոտ շարժուձևերից, ինչպես կեռերից,
Կախված ճոճվում են
Ու մեզ են կանչում ագահ ըղձանքներ:
Բայց կյանքի փշոտ շարժուձևերից, ինչպես կեռերից,
Կախված ճոճվում են
Կարկատանները մեր ծվատ հոգու...
Ես չե՛մ կամենում, որ իմ պատրանքը փոխվի պատանքի
Եվ հետո, ծվա՜տ, կախվի աշխարհի կեռերից փշոտ:
Ես սիրում եմ քեզ
Ու քեզ հետ նաև... անհնարինը`
Ա՛յն գոհությունը,
Ում չի՜ հանդուրժում մեր գոյությունը:
Ուրեմն ի՞նչ անել,
Ինչպե՞ս սիրել քեզ - սիրվել քեզանից և...
...Էլ չուզենալ
Ոչի՜նչ ավելի.
Սեփական իղձը, դավաճանի պես,
Գամել չորս մեխով,
Սեփական ցավին
Չորստապակ մեղր քսել ու կլլել`
Տհաճ, բայց բուժիչ դեղահատի պես,
Սեփական մտքից
Կտրել ուղղանկյուն մի քառակուսի
Ու վրան գրել սեփական արյամբ.
«Եղա՜ծն էլ շատ է»,
Գրել ու մեխել սեփական ափին,
Եվ ամեն վայրկյան ընթերցել ծածուկ`
Դասը չիմացող աշակերտի պես...
Քեզ միշտ ունենալ իմ կողքին: Ինչո՞ւ:
...Ու ես ծխում եմ,
Որ ծխի տեսքով
Այս ջլախախտիչ ագահությունը դուրս փչեմ ինձնից,
Ջանամ գոհանալ իմ ունեցածով,
Որ շա՜տ է այնքան:
Մի՞թե, տե՜ր աստված, շատ չէ իսկապես:
Բայց կյանքի փշոտ շարժուձևերից, ինչպես կեռերից,
Կախված ճոճվում են
Ու մեզ են կանչում ագահ ըղձանքներ:
Բայց կյանքի փշոտ շարժուձևերից, ինչպես կեռերից,
Կախված ճոճվում են
Կարկատանները մեր ծվատ հոգու...
Ես չե՛մ կամենում, որ իմ պատրանքը փոխվի պատանքի
Եվ հետո, ծվա՜տ, կախվի աշխարհի կեռերից փշոտ:
Ես սիրում եմ քեզ
Ու քեզ հետ նաև... անհնարինը`
Ա՛յն գոհությունը,
Ում չի՜ հանդուրժում մեր գոյությունը:
Ուրեմն ի՞նչ անել,
Ինչպե՞ս սիրել քեզ - սիրվել քեզանից և...
...Էլ չուզենալ
Ոչի՜նչ ավելի.
Սեփական իղձը, դավաճանի պես,
Գամել չորս մեխով,
Սեփական ցավին
Չորստապակ մեղր քսել ու կլլել`
Տհաճ, բայց բուժիչ դեղահատի պես,
Սեփական մտքից
Կտրել ուղղանկյուն մի քառակուսի
Ու վրան գրել սեփական արյամբ.
«Եղա՜ծն էլ շատ է»,
Գրել ու մեխել սեփական ափին,
Եվ ամեն վայրկյան ընթերցել ծածուկ`
Դասը չիմացող աշակերտի պես...
ՍԵՐԸ
1.
Նա գալիս է մի՛շտ էլ ճամփաներով անհա՛յտ չքարտեզագրված,
Ինչպես ջուրն անձրևի կամ հալոցքի։
-Սերն է։
Հոլանդացիք ծովի՛ց, ամենազո՜ր ծովից
Հող են հափշտակում,
Խլում պատա՜ռ-պատա՜ռ, նշխա՛ր-նշխա՛ր։
-Սերն է։
Երբ վիթխարի նավը մոտենում է դանդաղ
Նավարկելի գետի ցածըր կամուրջներին,
Սրանք թևերն իրենց վե՛ր են տնկում,
Իսկույն անձնատուր են լինում կարծես։
-Սերն է…
2.
Հետըդ զրուցողին պատասխան ես տալիս՝
Խելոք, կարգին-սարքին մեքենայի նման,
Մինչդեռ մտքով, անվե՜րջ, նրա՛ հետ ես խոսում,
Ով հեռու է քեզնից,
Լոկ անունն է քեզ մոտ,
Իբրև մի անձնագիր, որ... չի կնքված։
-Սերն է։
Քներակիդ զարկը կաթոցքի է նման,
Ա՛յն կաթոցքի, որ (ճի՜շտ) քար է ծակում։
Անքնությունն անվերջ հյուսում է ցանց մի խիտ,
Որով ձո՛ւկ չեն որսում,
Խեղդում են մա՜րդ։
-Սերն է։
Քնքշացել ես այնքա՜ն
Ու խոցելի՛ դարձել,
Կարծես թե ապրում ես առանց մաշկի։
-Սերն է։
Երկու աչքեր, անվե՜րջ, հետապնդում են քեզ,
Երկու աչքեր, ասես մի զույգ դրոշմ,
Իրենց անջնջելի տիպն են դնում
Կյանքի՛դ, խմած ջրի՛դ, ողջ աշխարհի՛
Եվ մինչևիսկ արյան գնդիկների՛դ վրա,-
Երկու աչքեր՝
Դրո՛շմ,
Կնի՛ք,
Խարա՜ն...
-Սերն է...
Նա գալիս է մի՛շտ էլ ճամփաներով անհա՛յտ չքարտեզագրված,
Ինչպես ջուրն անձրևի կամ հալոցքի։
-Սերն է։
Հոլանդացիք ծովի՛ց, ամենազո՜ր ծովից
Հող են հափշտակում,
Խլում պատա՜ռ-պատա՜ռ, նշխա՛ր-նշխա՛ր։
-Սերն է։
Երբ վիթխարի նավը մոտենում է դանդաղ
Նավարկելի գետի ցածըր կամուրջներին,
Սրանք թևերն իրենց վե՛ր են տնկում,
Իսկույն անձնատուր են լինում կարծես։
-Սերն է…
2.
Հետըդ զրուցողին պատասխան ես տալիս՝
Խելոք, կարգին-սարքին մեքենայի նման,
Մինչդեռ մտքով, անվե՜րջ, նրա՛ հետ ես խոսում,
Ով հեռու է քեզնից,
Լոկ անունն է քեզ մոտ,
Իբրև մի անձնագիր, որ... չի կնքված։
-Սերն է։
Քներակիդ զարկը կաթոցքի է նման,
Ա՛յն կաթոցքի, որ (ճի՜շտ) քար է ծակում։
Անքնությունն անվերջ հյուսում է ցանց մի խիտ,
Որով ձո՛ւկ չեն որսում,
Խեղդում են մա՜րդ։
-Սերն է։
Քնքշացել ես այնքա՜ն
Ու խոցելի՛ դարձել,
Կարծես թե ապրում ես առանց մաշկի։
-Սերն է։
Երկու աչքեր, անվե՜րջ, հետապնդում են քեզ,
Երկու աչքեր, ասես մի զույգ դրոշմ,
Իրենց անջնջելի տիպն են դնում
Կյանքի՛դ, խմած ջրի՛դ, ողջ աշխարհի՛
Եվ մինչևիսկ արյան գնդիկների՛դ վրա,-
Երկու աչքեր՝
Դրո՛շմ,
Կնի՛ք,
Խարա՜ն...
-Սերն է...
ՍՈՒՐՃԻ ԳԱՎԱԹԻ ԴԻՄԱՑ
Դու մի հորինված էակ ես գուցե
Ու հանդիպել ես ինձ մտքումըս լոկ:
Բայց իրական ես, ինչպես բուրմունքը
Հողի՛,
Վարունգի՛,
Խոտի՛,
Մատիտի՜:
Եվ ես ուզում եմ, որ շրջապատես
Ինձ ա՛յդ բույրերով,
Լոկ ա՛յդ բույրերով`
Հողի՛,
Վարունգի՛,
Խոտի՛,
Մատիտի՜`
Բույրով մանկության,
Բույրով մաքրության…
Ի՜նչ զարմանալի աչքեր ունես դու.
Կարծես թե լինեն երկվորյակ լճեր
Հին հրաբխի զույգ խառնարանում:
Ի՜նչ հրաշագործ նայվածք ունես դու.
Ինչի նայում ես` քե՜զ ես նկարում:
Ծոծրակդ կարծես մթին անտառի բացատ է գողտրիկ,
Ուր սփռված են միայն հասմիկներ:
Մազերիդ բույրից
Հին աստվածներն են հարություն առնում
Դամբանում իրենց`
Ռունգներում իմ տաք:
Քնքշորեն ասված ամեն խոսքը քո
Եթեր է ճամփում ռադիոալիքներ,
Որոնց կարող է ամե՜ն ոք որսալ,
Ով երջանկության տառերը գիտի:
Քո նայվածքի հետ
Ինքըդ քեզանից զատվում - անջատվում,
Բազմապատկում ես ինքդ քեզ կարծես`
Շարժանկարի ժապավենի պես,
Որ… հազարնե՜րը հիանան` ձրի՛:
…Հազարի՜ նման մի աղջիկ ես դու,
Ում գտել եմ ես` մեկըս հազարից,
Եվ հիմա `
Քեզնից աստծո՜ւ չափ հեռու,
Նստած եմ ահա տխուր-երջանիկ
Ու դեռ փակ կրծքիդ տաք կաղապարով`
Ճերմակ գավաթով, սև սուրճ եմ խմում,
Որ անքնությունն իր բույնը հյուսի
Լարված ջղերիս մերկ ծառի վրա:
Ու եթե մեկը սուրճով բախտ բացեր,
Ապա կարող էր գուշակել անսուտ,
Որ ես ինքնակամ ու սիրահոժար
Մնացած կյանքիս կեսը կտայի,
Միայն տեսնեի գրկիդ… թուխ մանուկ,
Ինչպես որ քեզ եմ իմ գրկում տեսել…
Ու հանդիպել ես ինձ մտքումըս լոկ:
Բայց իրական ես, ինչպես բուրմունքը
Հողի՛,
Վարունգի՛,
Խոտի՛,
Մատիտի՜:
Եվ ես ուզում եմ, որ շրջապատես
Ինձ ա՛յդ բույրերով,
Լոկ ա՛յդ բույրերով`
Հողի՛,
Վարունգի՛,
Խոտի՛,
Մատիտի՜`
Բույրով մանկության,
Բույրով մաքրության…
Ի՜նչ զարմանալի աչքեր ունես դու.
Կարծես թե լինեն երկվորյակ լճեր
Հին հրաբխի զույգ խառնարանում:
Ի՜նչ հրաշագործ նայվածք ունես դու.
Ինչի նայում ես` քե՜զ ես նկարում:
Ծոծրակդ կարծես մթին անտառի բացատ է գողտրիկ,
Ուր սփռված են միայն հասմիկներ:
Մազերիդ բույրից
Հին աստվածներն են հարություն առնում
Դամբանում իրենց`
Ռունգներում իմ տաք:
Քնքշորեն ասված ամեն խոսքը քո
Եթեր է ճամփում ռադիոալիքներ,
Որոնց կարող է ամե՜ն ոք որսալ,
Ով երջանկության տառերը գիտի:
Քո նայվածքի հետ
Ինքըդ քեզանից զատվում - անջատվում,
Բազմապատկում ես ինքդ քեզ կարծես`
Շարժանկարի ժապավենի պես,
Որ… հազարնե՜րը հիանան` ձրի՛:
…Հազարի՜ նման մի աղջիկ ես դու,
Ում գտել եմ ես` մեկըս հազարից,
Եվ հիմա `
Քեզնից աստծո՜ւ չափ հեռու,
Նստած եմ ահա տխուր-երջանիկ
Ու դեռ փակ կրծքիդ տաք կաղապարով`
Ճերմակ գավաթով, սև սուրճ եմ խմում,
Որ անքնությունն իր բույնը հյուսի
Լարված ջղերիս մերկ ծառի վրա:
Ու եթե մեկը սուրճով բախտ բացեր,
Ապա կարող էր գուշակել անսուտ,
Որ ես ինքնակամ ու սիրահոժար
Մնացած կյանքիս կեսը կտայի,
Միայն տեսնեի գրկիդ… թուխ մանուկ,
Ինչպես որ քեզ եմ իմ գրկում տեսել…
ՀՈՐԻԶՈՆԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆ
Մարիա՛մ, լսո՞ւմ ես,
Տեսնո՞ւմ ես, Մարիա՛մ,
Դրսում անձրև է շեղակի մաղում,
Ու երբ բացում եմ իմ լուսամուտը,
Ասես բացում եմ
Գժված ջերմուկի գազառատ մի շիշ:
Նույն լուսամուտով երկինք եմ թռչում,
Որ արդեն հիմա` անձրևից հետո,
Վճիտ է ու ջինջ`
Քո հայացքի՛ պես,
Եվ լայնատարած ու հեռագնաց`
Ինչպես ժպիտըդ:
Հետո երկնքից ընկնում են սարին,
Որտեղ վեհորեն ժայռերն են թառել`
Նախապատմական թռչունների պես...
Դու ի՛նձ չես մերժում:
Դու աշխատում ես ժխտել ինքըդ քե՜զ:
Եվ քո մերժումի սուտ-սուտ խոսքերից
Կարող եմ խրտնել ես այնպես դյուրին,
Ինչպես... քարեղեն այս թռչունները:
Հիմա հասկացա՞ր...
Տե՛ս,
Հորիզոնի գիրգ-գգվոտ գոգին
Իր գանգրագիսակ գլուխն է դրել
Մեկնըված դաշտը`
Մի անտառապատ մեծ լեռան տեսքով,
Որի անունը քչերը գիտեն,
Ինչպես որ իմը:
Իսկ ո՞վ չգիտի, Մարիա´մ, անունըդ,
Որ հորիզոնի նման է, Մարիա´մ.
Երբ ընկրկում ենք`
Նա մոտենում է,
Երբ մոտենում ենք`
Հեռանում է նա...
Գեթ մեկի՛ համար,
Գոնե ի՜նձ համար մ՛ի լինիր կյանքում
Այս քո անվան պես կամ հորիզոնի,
Որ... երբ մոտենամ`
Դու չհեռանաս...
Տեսնո՞ւմ ես, Մարիա՛մ,
Դրսում անձրև է շեղակի մաղում,
Ու երբ բացում եմ իմ լուսամուտը,
Ասես բացում եմ
Գժված ջերմուկի գազառատ մի շիշ:
Նույն լուսամուտով երկինք եմ թռչում,
Որ արդեն հիմա` անձրևից հետո,
Վճիտ է ու ջինջ`
Քո հայացքի՛ պես,
Եվ լայնատարած ու հեռագնաց`
Ինչպես ժպիտըդ:
Հետո երկնքից ընկնում են սարին,
Որտեղ վեհորեն ժայռերն են թառել`
Նախապատմական թռչունների պես...
Դու ի՛նձ չես մերժում:
Դու աշխատում ես ժխտել ինքըդ քե՜զ:
Եվ քո մերժումի սուտ-սուտ խոսքերից
Կարող եմ խրտնել ես այնպես դյուրին,
Ինչպես... քարեղեն այս թռչունները:
Հիմա հասկացա՞ր...
Տե՛ս,
Հորիզոնի գիրգ-գգվոտ գոգին
Իր գանգրագիսակ գլուխն է դրել
Մեկնըված դաշտը`
Մի անտառապատ մեծ լեռան տեսքով,
Որի անունը քչերը գիտեն,
Ինչպես որ իմը:
Իսկ ո՞վ չգիտի, Մարիա´մ, անունըդ,
Որ հորիզոնի նման է, Մարիա´մ.
Երբ ընկրկում ենք`
Նա մոտենում է,
Երբ մոտենում ենք`
Հեռանում է նա...
Գեթ մեկի՛ համար,
Գոնե ի՜նձ համար մ՛ի լինիր կյանքում
Այս քո անվան պես կամ հորիզոնի,
Որ... երբ մոտենամ`
Դու չհեռանաս...
ՀԱԳՈՒՍՏՈՎ ԾՆՎԱԾԸ
Գործըս թողած`
Ես քեզ համար
Նոր հագուստներ եմ հորինում,
Որովհետև ես չգիտեմ,
Թե դու ի՞նչ ես հագնում հիմա:
Եվ գարունը`
Այս նոր ու հին
Ճարպիկ-ճարտար ջուլհակուհին,
Ի՛մ պատվերով ու քե՜զ համար
Ճորտուհու պես
Անձեռագործ կերպասներ է ձեռագործում
Ու դիպակներ զանազան ու զարմանազան,
Եվ թվում է, թե ընկել եմ
Ինչ-որ աշխարհ խորհրդավոր ու բազմաբույր,
Ինչպես... ինչպես դեղատունը:
Եվ թվում է,
Թե քեզ համար շոր ընտրելը
Հեշտ է այնքա՛ն,
Որքան լեցուն դեղատնից
Սովորական դեղ խնդրելը,
Հե՜շտ ու դյուրին`
Իր սեփական ազգանունը ասելու չափ:
Բայց... քիչ հետո հասկանում եմ,
Որ դա հեշտ է,
Ինչպես մարդու երկու աչքում
Միանգամից ու նույն պահին նայելն է հեշտ:
Փորձե՞լ ես դու:
Հապա փորձի՜ր...
Ու հիմա քեզ հագցընելու գործըս թողած`
Մտածում եմ,
Որ կան կանայք
Եվ աղջիկներ կան աշխարհում ,
Որոնց մարմինն ասես ճչում ու հայցում է
Իրեն փրկել հանդերձանքի կաշկանդումից.
Թեպետ միշտ էլ հագա՜ծ-կապա՜ծ`
Մե՜րկ են քայլում նրանք կարծես:
Իսկ դո՜ւ...
Ուրի´շ, ուրի՜շ ես դու:
Դու ծնվել ես
Կարծես այդպե՛ս՝ հենց հագուստո՜վ...
Քո սեփական ստվերն անգամ
Քեզ փաթաթվում-ծածկում է քեզ՝
Խորհրդապաշտ թիկնոցի պես...
Ո՛չ մի կոպիտ միտք ու տենչանք
Քեզ չի հասնում,
Իսկ հասնելիս՝
Քեզ դիպչելով ընկրկում է
Ու վնասում
Հենց այդ մտքի կամ տենչանքի տիրոջն իրե՜ն,
Իրե՛ն գցում իր իսկ աչքից...
Ուրի՜շ ես դու:
Քոպեսներին սիրում են լոկ,
Միա՛յն սիրում:
Քոպեսների անունն ի՜նչ էլ դրած լինեն`
Իմպեսները միշտ կոչում են նրանց... Մարիամ:
Ես քեզ համար
Նոր հագուստներ եմ հորինում,
Որովհետև ես չգիտեմ,
Թե դու ի՞նչ ես հագնում հիմա:
Եվ գարունը`
Այս նոր ու հին
Ճարպիկ-ճարտար ջուլհակուհին,
Ի՛մ պատվերով ու քե՜զ համար
Ճորտուհու պես
Անձեռագործ կերպասներ է ձեռագործում
Ու դիպակներ զանազան ու զարմանազան,
Եվ թվում է, թե ընկել եմ
Ինչ-որ աշխարհ խորհրդավոր ու բազմաբույր,
Ինչպես... ինչպես դեղատունը:
Եվ թվում է,
Թե քեզ համար շոր ընտրելը
Հեշտ է այնքա՛ն,
Որքան լեցուն դեղատնից
Սովորական դեղ խնդրելը,
Հե՜շտ ու դյուրին`
Իր սեփական ազգանունը ասելու չափ:
Բայց... քիչ հետո հասկանում եմ,
Որ դա հեշտ է,
Ինչպես մարդու երկու աչքում
Միանգամից ու նույն պահին նայելն է հեշտ:
Փորձե՞լ ես դու:
Հապա փորձի՜ր...
Ու հիմա քեզ հագցընելու գործըս թողած`
Մտածում եմ,
Որ կան կանայք
Եվ աղջիկներ կան աշխարհում ,
Որոնց մարմինն ասես ճչում ու հայցում է
Իրեն փրկել հանդերձանքի կաշկանդումից.
Թեպետ միշտ էլ հագա՜ծ-կապա՜ծ`
Մե՜րկ են քայլում նրանք կարծես:
Իսկ դո՜ւ...
Ուրի´շ, ուրի՜շ ես դու:
Դու ծնվել ես
Կարծես այդպե՛ս՝ հենց հագուստո՜վ...
Քո սեփական ստվերն անգամ
Քեզ փաթաթվում-ծածկում է քեզ՝
Խորհրդապաշտ թիկնոցի պես...
Ո՛չ մի կոպիտ միտք ու տենչանք
Քեզ չի հասնում,
Իսկ հասնելիս՝
Քեզ դիպչելով ընկրկում է
Ու վնասում
Հենց այդ մտքի կամ տենչանքի տիրոջն իրե՜ն,
Իրե՛ն գցում իր իսկ աչքից...
Ուրի՜շ ես դու:
Քոպեսներին սիրում են լոկ,
Միա՛յն սիրում:
Քոպեսների անունն ի՜նչ էլ դրած լինեն`
Իմպեսները միշտ կոչում են նրանց... Մարիամ:
ԱՎԵԼՈՐԴ ԱՆՀԱՎԱՏՈՒԹՅՈՒՆ
Քո անունո՛վ, Մարիա՜մ,
Քո անունով՝
Այստեղ նահանջում է ձմեռն արագ:
Ամառն առանց հերթի՝
Գարունի՜ց էլ առաջ,
Նպաստով է ապրում՝ քո անունով...
Եվ այստեղ կա մեկը քո անունով:
Ու երդվում եմ ես քեզ՝ քո՛ անունով,
Որ ատում եմ մի քիչ
Եվ սիրում եմ նույնքան
Օտա՜ր այս աղջըկան՝ քո անունով:
Նա ինչպե՞ս է ապրում քո՛ անունով.
Ինքը դո՛ւ չես, և նա... քո անունո՞վ:
Ուստի ատում մի քիչ
Ու սիրում եմ նույնքան
Օտա՜ր այս աղջըկան քո անունով:
Ես կանչում եմ նրան քո անունով
Ու... տանջում եմ ես ինձ քո՛ անունով,
Իսկ նա իմ տանջանքից չի հասկանում ոչի՜նչ.
Այսքա՜ն անհակացող՝ քո անունո՞վ:
Բայց կանչում եմ նրան քո անունով,
Կանչում այնպես, ինչպես մարդիկ հնում
Կանչում-կոչում էին ոգիներին բարի...
Ոգիդ չի՜ հայտնվում՝ քո՛ անունով:
Ուրեմն աշխարհումըս իրո՞ք չկա
Ու չի՞ լինում իրոք ո՛չ մի ոգի...
Ես ավելորդ անգամ, վա՛տ իմ,
Անհավա՛տ իմ,
Անհավատ եմ դառնում... քո՛ անունով:
Քո անունով՝
Այստեղ նահանջում է ձմեռն արագ:
Ամառն առանց հերթի՝
Գարունի՜ց էլ առաջ,
Նպաստով է ապրում՝ քո անունով...
Եվ այստեղ կա մեկը քո անունով:
Ու երդվում եմ ես քեզ՝ քո՛ անունով,
Որ ատում եմ մի քիչ
Եվ սիրում եմ նույնքան
Օտա՜ր այս աղջըկան՝ քո անունով:
Նա ինչպե՞ս է ապրում քո՛ անունով.
Ինքը դո՛ւ չես, և նա... քո անունո՞վ:
Ուստի ատում մի քիչ
Ու սիրում եմ նույնքան
Օտա՜ր այս աղջըկան քո անունով:
Ես կանչում եմ նրան քո անունով
Ու... տանջում եմ ես ինձ քո՛ անունով,
Իսկ նա իմ տանջանքից չի հասկանում ոչի՜նչ.
Այսքա՜ն անհակացող՝ քո անունո՞վ:
Բայց կանչում եմ նրան քո անունով,
Կանչում այնպես, ինչպես մարդիկ հնում
Կանչում-կոչում էին ոգիներին բարի...
Ոգիդ չի՜ հայտնվում՝ քո՛ անունով:
Ուրեմն աշխարհումըս իրո՞ք չկա
Ու չի՞ լինում իրոք ո՛չ մի ոգի...
Ես ավելորդ անգամ, վա՛տ իմ,
Անհավա՛տ իմ,
Անհավատ եմ դառնում... քո՛ անունով:
ԿԱՐՈՏԻ ՏԱՐՐԱԼՈՒԾՈՒՄԸ
Ես իմ մթի՜ն-մթի՜ն կարոտն այնպե՛ս գիտեմ,
Ինչպես կույրը գիտի բնակարանն իր հին...
Իմ իսկ շարժումները ես չեմ տեսնում,
Իրերն իրենց տեսքը թաքցընում են ինձնից,
Բայց անսխալ արդեն և անսայթաք
Ես շարժվում եմ այնտեղ,
Ապրում այնտեղ,
Գուցե այն ինքնալար ժամացույցի նման,
Որի սլաքները պոկելուց էլ հետո
Աշխատում է դարձյալ՝ ցույց չտալով
Այլևըս ո՜չ րոպե և ո՛չ էլ ժամ...
Ու ճոճվելով մթան և մենության միջև՝
Ես կարոտն եմ ուզում տարրալուծել
Քիմիկոսի նման, որ հասկանամ
Բնությունը նրա և խորհուրդը խորին։
Իմ ձգտումի վրա, ջանքիս վրա
Հեռվից քրքջում է ջուրը ջրհորդանի՝
Անասելի՛ հեռվից,
Անլսելի՜ հեռվից։
Մի քաղքենի թռչուն հեղուկ գեղգեղանքով
Իր խեղճ գոյությունն է երգ դարձընում անբառ՝
Անլսելի՛ հեռվից,
Անորսալի՜ հեռվից։
Բառերն սկսում են անձս վիրավորել,
Որովհետև նրանք ինձ են արձագանքում
Անորսալի՛ հեռվից,
Աններելի՜ հեռվից։
Պատից պատ եմ քայլում, և քայլերիս
Ձայնը թվում է, թե շատ է հեռվից գալիս,
Աններելի՛ հեռվից,
Անկարելի՜ հեռվից։
Թեպետ կույր չեմ բնավ,
Սակայն շուրջս նայում
Ու չեմ տեսնում ոչի՛նչ,
Որովհետև
Հաճախ մեր աչքերը ջոկվու՛մ - պոկվու՜մ մեզնից
Ու գնալո՜վ գնում և հասնում են այնտե՛ղ,
Որտեղից մենք հիմա շա՜տ ենք հեռու,
Անկարելի՛ հեռու,
Անհնարի՜ն հեռու:
Մենք ինքներըս վազում մեր հետևից
Ու չե՛նք կարողանում ինքներըս մեզ հասնել։
Ու չե՜նք կարողանում ինքներըս մեզ հասնել...
Եվ հենց դա՞ չէ արդյոք, որ կոչվում է կարոտ.
Ինչպես կույրը գիտի բնակարանն իր հին...
Իմ իսկ շարժումները ես չեմ տեսնում,
Իրերն իրենց տեսքը թաքցընում են ինձնից,
Բայց անսխալ արդեն և անսայթաք
Ես շարժվում եմ այնտեղ,
Ապրում այնտեղ,
Գուցե այն ինքնալար ժամացույցի նման,
Որի սլաքները պոկելուց էլ հետո
Աշխատում է դարձյալ՝ ցույց չտալով
Այլևըս ո՜չ րոպե և ո՛չ էլ ժամ...
Ու ճոճվելով մթան և մենության միջև՝
Ես կարոտն եմ ուզում տարրալուծել
Քիմիկոսի նման, որ հասկանամ
Բնությունը նրա և խորհուրդը խորին։
Իմ ձգտումի վրա, ջանքիս վրա
Հեռվից քրքջում է ջուրը ջրհորդանի՝
Անասելի՛ հեռվից,
Անլսելի՜ հեռվից։
Մի քաղքենի թռչուն հեղուկ գեղգեղանքով
Իր խեղճ գոյությունն է երգ դարձընում անբառ՝
Անլսելի՛ հեռվից,
Անորսալի՜ հեռվից։
Բառերն սկսում են անձս վիրավորել,
Որովհետև նրանք ինձ են արձագանքում
Անորսալի՛ հեռվից,
Աններելի՜ հեռվից։
Պատից պատ եմ քայլում, և քայլերիս
Ձայնը թվում է, թե շատ է հեռվից գալիս,
Աններելի՛ հեռվից,
Անկարելի՜ հեռվից։
Թեպետ կույր չեմ բնավ,
Սակայն շուրջս նայում
Ու չեմ տեսնում ոչի՛նչ,
Որովհետև
Հաճախ մեր աչքերը ջոկվու՛մ - պոկվու՜մ մեզնից
Ու գնալո՜վ գնում և հասնում են այնտե՛ղ,
Որտեղից մենք հիմա շա՜տ ենք հեռու,
Անկարելի՛ հեռու,
Անհնարի՜ն հեռու:
Մենք ինքներըս վազում մեր հետևից
Ու չե՛նք կարողանում ինքներըս մեզ հասնել։
Ու չե՜նք կարողանում ինքներըս մեզ հասնել...
Եվ հենց դա՞ չէ արդյոք, որ կոչվում է կարոտ.
ԴՌԱՆ ԶԱՆԳԻ ԱՌԱՋ
Ես կոճակն եմ սեղմում.
-«Բո՜րբ»,- զնգում է զանգը,
Իսկ սենյակիդ ներսում արձագանքում՝ «բոսո՜ր»:
Սպասում եմ: Մի պահ:
Մի պա՞հ: Թե՞ ողջ մի կյանք,
Որ նման չէ, ավա՜ղ, հոսող ջրի կյանքին:
Սպասում եմ և՝ «մո՜ւթ»-
Ձայնը ետ է դառնում
Եվ չակերտի նման ինձ իր մեջ է առնում:
Դու չե՞ս վերադարձել:
Սուտ է ուրեմն, այո՞,
Թե կա մի վեցերորդ ինչ-որ զգայարան:
Սուտ է ուրեմն, այո՞, մանկությունից ծանոթ
«Սիրտս վկայում է» այն խոսքը, որ գուցե
Մարդկայինն է բոլոր խոսքերի մեջ մարդկանց...
Ու կոճակն եմ սեղմում՝ կոկորդի՛ պես,
Եվ այդ խեղճ կոկորդը խռխռում է խռպոտ:
«Գո՜րշ»,- սողում է ձայնը՝ հորանջի՛ պես՝ դանդա՜ղ:
Սպասում եմ։ Մի պա՞հ։ Թե՞ բովանդակ մի կյանք,
Որ խաչվում է քո տան սանդուղքների գլխին,
Խաչվում՝ պաշտամունքի չարժանացած:
Սպասում եմ և՝ «սև՜»,
Ձայնը գույնի փոխված՝
Կրկին ետ է դառնում
Եվ ինձ առնում
Իր սև շրջագծում մահազդային...
Դու տա՜ նը չես։ Պա՛րզ է։ Դու չե՜ս վերադարձել.
Որբ ես թողել և՛ ինձ,
Ե՛վ մի ամբողջ քաղաք,
Եվ հերքել ես մի բան, որ հաստատել է պետք.
Ա՛յն, որ կա վեցերո՜րդ զգայարան,
Եվ որ մարդկանց «սիրտը վկայում է» իրո՛ք:
Ու կոճակն եմ սեղմում.
«Սե՜ր»,- ճչում է զանգը,
Իսկ սենյակիդ ներսում արձագանքում՝ «կարո՜տ»...
Սպասե՞լ եմ: Որքա՞ն...
...Ու երբ վերջին անգամ
Բթամատս նորից կոճակին եմ դնում՝
«Բո՜րբ»,- հնչում է անվերջ, ղողանջում է կրկին,
Եվ այդ «բորբ»-ի հուժկու արձագանքը («բոսո՜ր»)
Արդեն լուսաբացի կիսաքնում
«Բարի լույս» է հնչում բոլո՜ր կանանց համար,
Որոնց ես չեմ սիրում, որովհետև
Քեզ եմ սիրում նույնիսկ ա՛յն ժամանակ,
Երբ որ իմ դեմ դուռըդ բաց չի լինում:
-«Բո՜րբ»,- զնգում է զանգը,
Իսկ սենյակիդ ներսում արձագանքում՝ «բոսո՜ր»:
Սպասում եմ: Մի պահ:
Մի պա՞հ: Թե՞ ողջ մի կյանք,
Որ նման չէ, ավա՜ղ, հոսող ջրի կյանքին:
Սպասում եմ և՝ «մո՜ւթ»-
Ձայնը ետ է դառնում
Եվ չակերտի նման ինձ իր մեջ է առնում:
Դու չե՞ս վերադարձել:
Սուտ է ուրեմն, այո՞,
Թե կա մի վեցերորդ ինչ-որ զգայարան:
Սուտ է ուրեմն, այո՞, մանկությունից ծանոթ
«Սիրտս վկայում է» այն խոսքը, որ գուցե
Մարդկայինն է բոլոր խոսքերի մեջ մարդկանց...
Ու կոճակն եմ սեղմում՝ կոկորդի՛ պես,
Եվ այդ խեղճ կոկորդը խռխռում է խռպոտ:
«Գո՜րշ»,- սողում է ձայնը՝ հորանջի՛ պես՝ դանդա՜ղ:
Սպասում եմ։ Մի պա՞հ։ Թե՞ բովանդակ մի կյանք,
Որ խաչվում է քո տան սանդուղքների գլխին,
Խաչվում՝ պաշտամունքի չարժանացած:
Սպասում եմ և՝ «սև՜»,
Ձայնը գույնի փոխված՝
Կրկին ետ է դառնում
Եվ ինձ առնում
Իր սև շրջագծում մահազդային...
Դու տա՜ նը չես։ Պա՛րզ է։ Դու չե՜ս վերադարձել.
Որբ ես թողել և՛ ինձ,
Ե՛վ մի ամբողջ քաղաք,
Եվ հերքել ես մի բան, որ հաստատել է պետք.
Ա՛յն, որ կա վեցերո՜րդ զգայարան,
Եվ որ մարդկանց «սիրտը վկայում է» իրո՛ք:
Ու կոճակն եմ սեղմում.
«Սե՜ր»,- ճչում է զանգը,
Իսկ սենյակիդ ներսում արձագանքում՝ «կարո՜տ»...
Սպասե՞լ եմ: Որքա՞ն...
...Ու երբ վերջին անգամ
Բթամատս նորից կոճակին եմ դնում՝
«Բո՜րբ»,- հնչում է անվերջ, ղողանջում է կրկին,
Եվ այդ «բորբ»-ի հուժկու արձագանքը («բոսո՜ր»)
Արդեն լուսաբացի կիսաքնում
«Բարի լույս» է հնչում բոլո՜ր կանանց համար,
Որոնց ես չեմ սիրում, որովհետև
Քեզ եմ սիրում նույնիսկ ա՛յն ժամանակ,
Երբ որ իմ դեմ դուռըդ բաց չի լինում:
ՀՊԱՏԱԿԻ ԽՌՈՎՈՒԹՅՈՒՆԸ
Ասում են, թե մի բան կա լոկ,
Որ անձնապես ու մեն-մենակ են սովորում`
Գիտությունը տառապանքի...
Ու կսկիծն է տիրակալի հովեր առնում:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ, հարկավոր չէ՜,
Բավակա՜ն է, տե՛ր, ողորմյա՜:
Այս դժվարին գիտության մեջ
Հմտացել եմ ես շա՛տ վաղուց:
Ու չլիներ թե ինքնածին բարությունըս,
Կարող էի ի՜նքս դառնալ
Ուսուցչապետն ա՛յն գիտության,
Որ անձնապես ու մեն-մենակ են սովորում:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Այսքանն արդեն բավակա՜ն է,
Է՛լ ավելին հարկավոր չէ՜, տե՛ր, ողորմյա՜...
Չե՜մ ուրանում.
Ես քո նախկին ու մշտական հպատակն եմ:
Ուրեմն այլևս ինչի՞ համար
Ուժը փորձել հպատակի հլու մեջքին:
Ինչի համա՜ր, տե՛ր, ողորմյա՜...
Եվ չափազանց զգո՜ւյշ եմ ես,
Նույնիսկ վախկո՛տ.
Անջատումից եմ վախենում,
Երկյուղում եմ տվայտանքից չվտարվող,
Կարոտի սև արյունումից եմ սարսափում...
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Քո բարձունքից ամենազոր
Մի պահ անսա հեզ ու հլու հպատակիդ.
-Դժվա՜ր բան է մարդ լինելը,
Դժվար է, տե՛ր:
Ամբողջ կյանքում
Ես եղել եմ ազնիվ, ինչպես... խաղալիքը:
Ուրեմն ին՞ձ էլ պետք է ջարդել
Խաղալիքի նման: Ինչո՞ւ:
Հարկավոր չէ՛, տե՛ր, ողորմյա՛...
Չէ՞ որ նույնիսկ ավերվելուց հետո
Վանքը վանք է կոչվում
Եվ կամուրջը` կամուրջ կրկին:
Ուրեմն ինչո՞ւ զուր ուժ փորձել:
Չէ՞ որ, տե՛ր իմ, փորձը մեկի
Մյուսի համար շատ հաճախ է փորձանք դառնում:
Հարկավոր չէ՜, տե՛ր, ողորմյա՜...
Կրկի՞ն ասեմ,
Որ չափազա՜նց զգույշ եմ ես,
Նույնիսկ վախկո՜տ:
Վախենում եմ
Մինչև անգամ... հայելու մեջ ինձ նայելուց.
Կարեկցանքից վատթար բան է միշտ հարուցում
Իմ... ժպիտը:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Քո բարձունքից ամենազոր
Մի պահ անսա հեզ ու հլու հպատակիդ.
-Անտանելի՜ - ահե՛ղ բան է,
Երբ խղճում է մարդ ինքն իրեն:
Առավել քան բավական է հենց այսքանը,
Իսկ ավելին հարկավոր չէ՜,
Տե՛ր, ողորմյա՜...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Երբ կսկիծն է դառնում արդեն անտանելի,
Ասում են, թե մոտենում է նրա վերջը.
Զո՛ւր են ասում:
Սո՛ւտ են ասում:
Ճի՜շտ կասեին,
Եթե իրո՛ք մենք անձնապես
Ու մեն-մենակ սովորեինք
Գիտությունը տառապանքի:
Բայց մենք, կարծեմ, միասի՛ն ենք այդ սովորում
Մի վիթխարի լսարանում,
Որտեղ... սերն է դասախոսում... մնջախաղով`
Խուլ-համրերի համար կարծես:
Եվ չի՛ օգնի «տեր ողորմյա»-ն:
Մնում է, որ դու ի՛նձ սիրես,
Ես քե՛զ սիրեմ,
Մենք թե՛ իրար, թե մեզ սիրենք`
Ընդդեմ այս խուլ տառապանքի,
Կույր կսկիծի,
Համըր ցավի.
Սիրենք իրար... հավիտենից հավիտյա՜նըս,
Եվ թող նույնիսկ չգտնվի գոնե մե՛կը,
Որ բարությամբ «ամե՜ն» ասի:
Ո՛չ «ողորմյա»,
Ո՛չ էլ «ամեն»:
Բավակա՜ն է:
Հարկավո՛ր չէ
Որ անձնապես ու մեն-մենակ են սովորում`
Գիտությունը տառապանքի...
Ու կսկիծն է տիրակալի հովեր առնում:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ, հարկավոր չէ՜,
Բավակա՜ն է, տե՛ր, ողորմյա՜:
Այս դժվարին գիտության մեջ
Հմտացել եմ ես շա՛տ վաղուց:
Ու չլիներ թե ինքնածին բարությունըս,
Կարող էի ի՜նքս դառնալ
Ուսուցչապետն ա՛յն գիտության,
Որ անձնապես ու մեն-մենակ են սովորում:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Այսքանն արդեն բավակա՜ն է,
Է՛լ ավելին հարկավոր չէ՜, տե՛ր, ողորմյա՜...
Չե՜մ ուրանում.
Ես քո նախկին ու մշտական հպատակն եմ:
Ուրեմն այլևս ինչի՞ համար
Ուժը փորձել հպատակի հլու մեջքին:
Ինչի համա՜ր, տե՛ր, ողորմյա՜...
Եվ չափազանց զգո՜ւյշ եմ ես,
Նույնիսկ վախկո՛տ.
Անջատումից եմ վախենում,
Երկյուղում եմ տվայտանքից չվտարվող,
Կարոտի սև արյունումից եմ սարսափում...
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Քո բարձունքից ամենազոր
Մի պահ անսա հեզ ու հլու հպատակիդ.
-Դժվա՜ր բան է մարդ լինելը,
Դժվար է, տե՛ր:
Ամբողջ կյանքում
Ես եղել եմ ազնիվ, ինչպես... խաղալիքը:
Ուրեմն ին՞ձ էլ պետք է ջարդել
Խաղալիքի նման: Ինչո՞ւ:
Հարկավոր չէ՛, տե՛ր, ողորմյա՛...
Չէ՞ որ նույնիսկ ավերվելուց հետո
Վանքը վանք է կոչվում
Եվ կամուրջը` կամուրջ կրկին:
Ուրեմն ինչո՞ւ զուր ուժ փորձել:
Չէ՞ որ, տե՛ր իմ, փորձը մեկի
Մյուսի համար շատ հաճախ է փորձանք դառնում:
Հարկավոր չէ՜, տե՛ր, ողորմյա՜...
Կրկի՞ն ասեմ,
Որ չափազա՜նց զգույշ եմ ես,
Նույնիսկ վախկո՜տ:
Վախենում եմ
Մինչև անգամ... հայելու մեջ ինձ նայելուց.
Կարեկցանքից վատթար բան է միշտ հարուցում
Իմ... ժպիտը:
Ա՜խ, տե՛ր Կսկիծ,
Քո բարձունքից ամենազոր
Մի պահ անսա հեզ ու հլու հպատակիդ.
-Անտանելի՜ - ահե՛ղ բան է,
Երբ խղճում է մարդ ինքն իրեն:
Առավել քան բավական է հենց այսքանը,
Իսկ ավելին հարկավոր չէ՜,
Տե՛ր, ողորմյա՜...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Երբ կսկիծն է դառնում արդեն անտանելի,
Ասում են, թե մոտենում է նրա վերջը.
Զո՛ւր են ասում:
Սո՛ւտ են ասում:
Ճի՜շտ կասեին,
Եթե իրո՛ք մենք անձնապես
Ու մեն-մենակ սովորեինք
Գիտությունը տառապանքի:
Բայց մենք, կարծեմ, միասի՛ն ենք այդ սովորում
Մի վիթխարի լսարանում,
Որտեղ... սերն է դասախոսում... մնջախաղով`
Խուլ-համրերի համար կարծես:
Եվ չի՛ օգնի «տեր ողորմյա»-ն:
Մնում է, որ դու ի՛նձ սիրես,
Ես քե՛զ սիրեմ,
Մենք թե՛ իրար, թե մեզ սիրենք`
Ընդդեմ այս խուլ տառապանքի,
Կույր կսկիծի,
Համըր ցավի.
Սիրենք իրար... հավիտենից հավիտյա՜նըս,
Եվ թող նույնիսկ չգտնվի գոնե մե՛կը,
Որ բարությամբ «ամե՜ն» ասի:
Ո՛չ «ողորմյա»,
Ո՛չ էլ «ամեն»:
Բավակա՜ն է:
Հարկավո՛ր չէ
ԲԵՌԱՆ ՆԵՐՔՈ
Անցնում էիր:
Ողջ երեկոն քոնն էր կարծես,
Ողջ երեկոն` իր բույրերով ու ջերմությամբ:
Երկարափեշ եթե լիներ հագուստը քո`
Ես կասեի,
Որ երեկոն քարշ էր գալիս քո ետևից`
Քո հագուստի փեշի նման:
Սակայն կարճ էր հագուստը քո:
Եվ երեկոն
Ամփոփվում էր քո ծնկների ծալերի մեջ`
Կարճ հագուստիդ կարճ փեշերի կարի ներքո...
Վերջալույսի արևը շեղ գտել էր քեզ
Ու շուլալվել քո հագուստի կոճակներին:
Վերջալույսի շեղ շողերի միջնորդությամբ
Երկարում էր քո ստվերը` հմայքի՛դ պես,
Ու քայլում էր քեզնի՛ց առաջ` հմայքի՜դ պես...
Եվ արթնացավ մեջըս հանկարծ
Ինքնաձաղկման և ամոթի
Տարօրինակ մի ցանկություն.
Եթե կյանքում կա քեզ նման մի թանկություն,
Ես ինչպե՞ս եմ կյանքին նայել էժան աչքով`
Ոչ թե անո՜ւշ մի հիացքով,
Այլ մի տտի՛պ,
Հաճախ դա՛ռըն,
Նաև կծո՜ւ մի հայացքով:
Եվ ինչպե՞ս եմ հաճախ իջել-ստորացել`
Բարկանալու և դատելու աստիճանի,
Չարանալու և ատելու աստիճանի,
Ու թույլ տվել, որ նողկանքը տեղից հանի
Հիացմունքի՜ն:
Հոգով-սրտո՜վ ներողություն...
Այսուհետև, ինձ հավատա՛,
Է՜լ չպիտի ես խառնըվեմ ո՛չ իմ գործին.
Է՜լ չպիտի այսուհետև
Հակվեմ կյանքի աղտ-աղարտի ծանրության տակ:
Առանց այն էլ ես հակված եմ բեռան ներքո
Ա՛յն վիթխարի երգեհոնի, որ ի ծնե
Սապատվել է իմ շալակին:
Թող հնչի նա՛:
Եվ անցիր դո՛ւ:
Միայն թե դու... «մե՜ քիչ կա՛մաց գնա, գո՛զալ»,
Որ քո կամաց և անշտապ քելքի չափին համաչափվի
Մեր խեղճ սրտի տրոփյունը հաճախակված,
Որ քո տեսքից հանգստանան աչքերը մեր,
Եվ քեզ թաքուն ունենալուց
Ջղերը մեր քիչ խաղաղվեն,
Ու երկարի այս անդորրը` շուքի՛դ նման,
Ու կարճանա հոգնությունը` փեշերի՛դ պես...
Ողջ երեկոն քոնն էր կարծես,
Ողջ երեկոն` իր բույրերով ու ջերմությամբ:
Երկարափեշ եթե լիներ հագուստը քո`
Ես կասեի,
Որ երեկոն քարշ էր գալիս քո ետևից`
Քո հագուստի փեշի նման:
Սակայն կարճ էր հագուստը քո:
Եվ երեկոն
Ամփոփվում էր քո ծնկների ծալերի մեջ`
Կարճ հագուստիդ կարճ փեշերի կարի ներքո...
Վերջալույսի արևը շեղ գտել էր քեզ
Ու շուլալվել քո հագուստի կոճակներին:
Վերջալույսի շեղ շողերի միջնորդությամբ
Երկարում էր քո ստվերը` հմայքի՛դ պես,
Ու քայլում էր քեզնի՛ց առաջ` հմայքի՜դ պես...
Եվ արթնացավ մեջըս հանկարծ
Ինքնաձաղկման և ամոթի
Տարօրինակ մի ցանկություն.
Եթե կյանքում կա քեզ նման մի թանկություն,
Ես ինչպե՞ս եմ կյանքին նայել էժան աչքով`
Ոչ թե անո՜ւշ մի հիացքով,
Այլ մի տտի՛պ,
Հաճախ դա՛ռըն,
Նաև կծո՜ւ մի հայացքով:
Եվ ինչպե՞ս եմ հաճախ իջել-ստորացել`
Բարկանալու և դատելու աստիճանի,
Չարանալու և ատելու աստիճանի,
Ու թույլ տվել, որ նողկանքը տեղից հանի
Հիացմունքի՜ն:
Հոգով-սրտո՜վ ներողություն...
Այսուհետև, ինձ հավատա՛,
Է՜լ չպիտի ես խառնըվեմ ո՛չ իմ գործին.
Է՜լ չպիտի այսուհետև
Հակվեմ կյանքի աղտ-աղարտի ծանրության տակ:
Առանց այն էլ ես հակված եմ բեռան ներքո
Ա՛յն վիթխարի երգեհոնի, որ ի ծնե
Սապատվել է իմ շալակին:
Թող հնչի նա՛:
Եվ անցիր դո՛ւ:
Միայն թե դու... «մե՜ քիչ կա՛մաց գնա, գո՛զալ»,
Որ քո կամաց և անշտապ քելքի չափին համաչափվի
Մեր խեղճ սրտի տրոփյունը հաճախակված,
Որ քո տեսքից հանգստանան աչքերը մեր,
Եվ քեզ թաքուն ունենալուց
Ջղերը մեր քիչ խաղաղվեն,
Ու երկարի այս անդորրը` շուքի՛դ նման,
Ու կարճանա հոգնությունը` փեշերի՛դ պես...
ՕԴԱՀԱՆ ԶԱՆԳԻ ՏԱԿ
Ձմեռային ինչ-որ թռչուն
Երեկոյի մոտալուտն է օրհնաբանում հիմարաբար՝
Չիմանալով,
Որ վերահաս երեկոյից
Ամե՛ն անգամ քո զգլխիչ հոտն եմ առնում
Եվ որ բոլոր թռչունների կանչերի մեջ
Ես ջանում եմ միայն որսալ քո անունի վանկարկումը...
Ձյուն էր տեղում ամբողջ օրը,
Գուցե մի ձյուն համատարած-համազգային`
Հեռվից հեռու
Մեզ իրար հետ մի ցանցի մեջ միացնելով։
Եվ լռությունն արդեն թրջված-ծանրացած է հիմա այնպես,
Ինչպես որ իմ կոշիկները
Կամ թերևըս քո վերարկուն։
Ա՜խ, այս ծանր լռությունը։
Ասես մեկի հետաքրքիր ձեռքը հիմա
Այս վիթխարի լռությունն է թաքուն կործել
Կյանքի վրա և աշխարհի՝
Մեծ օդահան զանգի՛ նման.
Կամենում է կարծես փորձել,
Թե վիթխարի այս օդահան զանգի ներքո
Մեր սիրտն ինչքա՞ն կդիմանա,
Ե՞րբ կճայթի...
Մութը, իբրև լակմուսյան թուղթ, լույսն է ծծում:
Ձմեռային անտառն ասես պրկախտով է հիվանդացել։
Ինձանից դուրս
Ես փնտրում եմ ինչ-որ մի բան վստահելի,
Որից կառչել կարողանամ:
Ու չեմ գտնում ոչի՛նչ.
Չկա՜ս...
Եվ... փնչում եմ ակամայից,
Խուլ փնչում եմ ու հասկանում,
Թե ինչո՞ւ են թռչունները ճտտում այդպես։
Նրանք ճայթում կամ պայթում են
Այս օդահան զանգի ներքո։
Իմ փնչոցը
Այդ միևնույն ճայթումն է հենց՝
Նո՛ւյն օդահան զանգի ներքո...
Փորձը կարծես ավարտվում է։
Եվ ազդարար քամին հիմա կսկսի տալ
Այդ ավարտի ազդանշանն ամենազդու՝
Պրկախտավոր այս անտառը վերածելով ընկնավորի,
Թպրտալով լուսամուտի ու դռան տակ,
Թպրտալով ձների մեջ՝
Ինքը` նո՛ւյնպես մի ընկնավոր...
Խավարն արդեն խորանարդում է ինքն իրեն
Եվ իր սևը խառնակելով ձյան ճերմակին՝
Ստանում է մի գորշություն
Ու տարածում կյանքի՛, մարդկա՛նց,
Նույնիսկ մարդու շնչի՜ վրա։
Իսկ երբ նաև գորշանում է շունչը նույնիսկ՝
Սկսում են մարդիկ քնել,
Որ... գույնզգույն երազներով
Ներկեն կյանքի գորշությունը։
Իսկ ես քնել չեմ կարենում։
Եվ պտտվող Երկրի վրա,
Ինչպես հսկա խարտաքարի,
Հեսանվում է իմ գիշերը,
Որպեսզի միշտ սրված մնա զգացումը՝
Կտրատելով ա՛յն թաղանթը,
Որով սերը
Վերածվում է շրջանառու սովորության...
Երեկոյի մոտալուտն է օրհնաբանում հիմարաբար՝
Չիմանալով,
Որ վերահաս երեկոյից
Ամե՛ն անգամ քո զգլխիչ հոտն եմ առնում
Եվ որ բոլոր թռչունների կանչերի մեջ
Ես ջանում եմ միայն որսալ քո անունի վանկարկումը...
Ձյուն էր տեղում ամբողջ օրը,
Գուցե մի ձյուն համատարած-համազգային`
Հեռվից հեռու
Մեզ իրար հետ մի ցանցի մեջ միացնելով։
Եվ լռությունն արդեն թրջված-ծանրացած է հիմա այնպես,
Ինչպես որ իմ կոշիկները
Կամ թերևըս քո վերարկուն։
Ա՜խ, այս ծանր լռությունը։
Ասես մեկի հետաքրքիր ձեռքը հիմա
Այս վիթխարի լռությունն է թաքուն կործել
Կյանքի վրա և աշխարհի՝
Մեծ օդահան զանգի՛ նման.
Կամենում է կարծես փորձել,
Թե վիթխարի այս օդահան զանգի ներքո
Մեր սիրտն ինչքա՞ն կդիմանա,
Ե՞րբ կճայթի...
Մութը, իբրև լակմուսյան թուղթ, լույսն է ծծում:
Ձմեռային անտառն ասես պրկախտով է հիվանդացել։
Ինձանից դուրս
Ես փնտրում եմ ինչ-որ մի բան վստահելի,
Որից կառչել կարողանամ:
Ու չեմ գտնում ոչի՛նչ.
Չկա՜ս...
Եվ... փնչում եմ ակամայից,
Խուլ փնչում եմ ու հասկանում,
Թե ինչո՞ւ են թռչունները ճտտում այդպես։
Նրանք ճայթում կամ պայթում են
Այս օդահան զանգի ներքո։
Իմ փնչոցը
Այդ միևնույն ճայթումն է հենց՝
Նո՛ւյն օդահան զանգի ներքո...
Փորձը կարծես ավարտվում է։
Եվ ազդարար քամին հիմա կսկսի տալ
Այդ ավարտի ազդանշանն ամենազդու՝
Պրկախտավոր այս անտառը վերածելով ընկնավորի,
Թպրտալով լուսամուտի ու դռան տակ,
Թպրտալով ձների մեջ՝
Ինքը` նո՛ւյնպես մի ընկնավոր...
Խավարն արդեն խորանարդում է ինքն իրեն
Եվ իր սևը խառնակելով ձյան ճերմակին՝
Ստանում է մի գորշություն
Ու տարածում կյանքի՛, մարդկա՛նց,
Նույնիսկ մարդու շնչի՜ վրա։
Իսկ երբ նաև գորշանում է շունչը նույնիսկ՝
Սկսում են մարդիկ քնել,
Որ... գույնզգույն երազներով
Ներկեն կյանքի գորշությունը։
Իսկ ես քնել չեմ կարենում։
Եվ պտտվող Երկրի վրա,
Ինչպես հսկա խարտաքարի,
Հեսանվում է իմ գիշերը,
Որպեսզի միշտ սրված մնա զգացումը՝
Կտրատելով ա՛յն թաղանթը,
Որով սերը
Վերածվում է շրջանառու սովորության...
ՍԻՐՈ ՓՈԽԱՐԵՆ
Դու մի՛ լինիր այսքան բարի:
Բարությանըդ
Ես կարող եմ լոկ մե՛կ բանով փոխհատուցել՝
Իմ անարժե՜ք շփոթությամբ
Եվ թերևըս ա՛յն թախիծով,
Որ տարորեն շատ է նման
Անվերջ մեռնող ու հարություն անվերջ առնող
Հին դիցերին...
Չէի՞ ուզի:
Շա՜տ կուզեի
Առաջվա պես հրճվել գեղջուկ այս կանաչով,
Որ հիմա քո
Զսպանակվող կողի տակ է զսպանակվում,
Եվ բարբարոս երգը լսել այն առվակի,
Որ հիմա քո
Մերկ ոտների կաղապարն է ուզում հանել:
Չէի՞ ուզի:
Շա՜տ կուզեի
Մե՛կ անգամ էլ
Չճանաչել ո՜չ մի արգելք ու խոչընդոտ,
Դանդա՜ղ գնալ - շտա՛պ հասնել
Մեր մարդկային հայրենիքը սկզբնական,
Այսինքն ՝ իմ ափով ապրել քո ափի մեջ,
Ինձ կապել ու շաղկապել քեզ
Այնպե՛ս,
Որ մենք երկուսովըս մեկտեղ դառնանք
Անքակտելի ՝ խաչբառի՜ պես:
Չէի՞ ուզի:
Շա՜տ կուզեի:
Բայց, սիրելի՜ս, չի հոգնում նա՛,
Ով գնում է շատ հեռավո՜ր հանդիպումի:
Իսկ ես հիմա
Զբոսնում եմ միայն ի՛մ իսկ արվարձանում
Եվ զբոսնում`
Ձեռքերովըս փորագըրած մակնիշները ընթերցելով,
Ու քերծելով շատ ավելորդ գրություններ,
Ու քերծելով առանց մուրճի և տաշիչի ՝
Եղունգներո՛վ իմ սեփական...
Եվ իզո՜ւր ես քո բարությամբ,
Քո այս ծածուկ - հայտնի սիրով
Ջանում ապրել իմ կալվածքի մի անկյունում:
Ու ես հիմա
Այս ասում եմ ո՛չ լսելուդ համար արդեն,
Ո՛չ էլ իմ իսկ արդարացման,
Ո՛չ էլ իմ իսկ արդարացման:
Եթե կուզես ճիշտն իմանալ ՝
Ասելիս էլ բա՜ն չեմ ասում, ամենևի՛ն,
Այլ պարզապես զբաղմունքս եմ շարունակում ՝
Իմ սեփական կալվածքի մեջ
Հոգնածորեն զբոսնելով,
Եվը՛ս մի նոր
Գրություն եմ ավելացնում ջնջածիս տեղ.
«Չի հոգնում նա՛,
Ով գնում է շատ հեռավո՜ր հանդիպումի»:
Իսկ դու... իսկ դու շա՜տ ես մոտիկ:
Ու ես... ու ես շա՜տ եմ հոգնած...
Բարությանըդ
Ես կարող եմ լոկ մե՛կ բանով փոխհատուցել՝
Իմ անարժե՜ք շփոթությամբ
Եվ թերևըս ա՛յն թախիծով,
Որ տարորեն շատ է նման
Անվերջ մեռնող ու հարություն անվերջ առնող
Հին դիցերին...
Չէի՞ ուզի:
Շա՜տ կուզեի
Առաջվա պես հրճվել գեղջուկ այս կանաչով,
Որ հիմա քո
Զսպանակվող կողի տակ է զսպանակվում,
Եվ բարբարոս երգը լսել այն առվակի,
Որ հիմա քո
Մերկ ոտների կաղապարն է ուզում հանել:
Չէի՞ ուզի:
Շա՜տ կուզեի
Մե՛կ անգամ էլ
Չճանաչել ո՜չ մի արգելք ու խոչընդոտ,
Դանդա՜ղ գնալ - շտա՛պ հասնել
Մեր մարդկային հայրենիքը սկզբնական,
Այսինքն ՝ իմ ափով ապրել քո ափի մեջ,
Ինձ կապել ու շաղկապել քեզ
Այնպե՛ս,
Որ մենք երկուսովըս մեկտեղ դառնանք
Անքակտելի ՝ խաչբառի՜ պես:
Չէի՞ ուզի:
Շա՜տ կուզեի:
Բայց, սիրելի՜ս, չի հոգնում նա՛,
Ով գնում է շատ հեռավո՜ր հանդիպումի:
Իսկ ես հիմա
Զբոսնում եմ միայն ի՛մ իսկ արվարձանում
Եվ զբոսնում`
Ձեռքերովըս փորագըրած մակնիշները ընթերցելով,
Ու քերծելով շատ ավելորդ գրություններ,
Ու քերծելով առանց մուրճի և տաշիչի ՝
Եղունգներո՛վ իմ սեփական...
Եվ իզո՜ւր ես քո բարությամբ,
Քո այս ծածուկ - հայտնի սիրով
Ջանում ապրել իմ կալվածքի մի անկյունում:
Ու ես հիմա
Այս ասում եմ ո՛չ լսելուդ համար արդեն,
Ո՛չ էլ իմ իսկ արդարացման,
Ո՛չ էլ իմ իսկ արդարացման:
Եթե կուզես ճիշտն իմանալ ՝
Ասելիս էլ բա՜ն չեմ ասում, ամենևի՛ն,
Այլ պարզապես զբաղմունքս եմ շարունակում ՝
Իմ սեփական կալվածքի մեջ
Հոգնածորեն զբոսնելով,
Եվը՛ս մի նոր
Գրություն եմ ավելացնում ջնջածիս տեղ.
«Չի հոգնում նա՛,
Ով գնում է շատ հեռավո՜ր հանդիպումի»:
Իսկ դու... իսկ դու շա՜տ ես մոտիկ:
Ու ես... ու ես շա՜տ եմ հոգնած...
ԿԵՂԾ ԱՆՑԱԹՂԹՈՎ
Հմայիչ, որպես անծանոթուհի,
Քայլում է կրկին գարունն աշխարհով...
Դո՛ւ՝ իմ երեկվա անծանոթուհի՜,
Իմ մտատիպա՜ր ու մտապատկե՛ր,
Հիմա` ստացած մարմին ու անուն,
Անծանոթուհու քո հին հմայքից
Բա՛ն չկորցըրած
Ու դեռ վերցըրած
Հարազատության տաքությունն ամբողջ...
Ու ե՛ս՝ պատրա՜նքը քո մշտադարձիկ,
Ու ե՛ս՝ գիշերվա հաճախա՛նքը քո,
Ու ե՛ս՝ փետուրե ասե՛ղը բարձիդ,-
Քայլում ենք հիմա մեկտեղ-թևանցուկ.
Դու այս գարնա՛ն հետ,
Իսկ ես էլ՝ քե՛զ հետ,
Քայլում ենք հիմա այսպես երեքով,
Եվ չի՜ խանգարում երրորդը բնավ...
Դեռ մեր քաղաքում փողոցներ կան նեղ
Եվ այնպե՛ս ոլոր,
Այնպե՛ս ծուռումուռ,
Ասես չորացած գետի հուն լինեն:
Եվ գարունն այնտեղ,
Այլ փողոցների համեմատությամբ,
Ուշանում է քիչ:
Եվ հիմա այնտեղ
Կիսով չորացած ցեխ է դեռ:
Գնա՛նք.
Ոտնահետքերըդ թող տպված մնան
Նրանց գորշ դեմքին՝
Լուսազդի նման...
Եվ մանուկներ կան մանկական այգում,
Որ համոզված են, թե իրենց մի օր
Հենց այս վարարած գետից են բռնել:
Գնա՛նք ու մտնենք աշխարհը նրանց:
Կընդունե՜ն իսկույն.
Նրանց աշխարհում
Անցաթուղթ հարցնող պահակներ չկա՜ն...
Եվ չմոռանանք և պահակներին:
Գիշերը նրանք՝
Մեծ մասամբ ծերեր
(Լացըդ չի՞ գալիս... կո՛ւլ տուր ինձ նման),
Մրսած մատներով կրակ են վառում,
Որ... ցուրտ խորովե՜ն-եփե՜ն-տապակե՜ն
Ու տան... ո՞ւմ... բախտի՛ն.
Թող բկի՛ն մնա...
Եվ մ՛ի ամաչիր,
Մ՛ի քաշվիր բնավ,
Եթե այդպիսի մի խարույկի շուրջ
Անծանոթ մարդկանց հավաքված տեսնենք:
Դու չե՞ս նկատել, որ կրակը միշտ
Իր շուրջ հավաքված անծանոթ մարդկանց
Ծանոթացնում է - հարազատացնում՝
Երևի նրանց ներանձավի մեջ վերարթնացնելով
Իրենց դարավոր անցյալի հուշը...
Բայց բավական է, սիրելի՛ս, ո՜ւշ է:
Մեծերի աշխարհն անչափ է հեռու
Երեխաների ազատ աշխարհից.
Հենց մերո՛նք մեզնից անցաթուղթ կուզեն՝
«Ու՞ր էիր» հարցով:
Մի սուտ անցաթուղթ կեղծելով՝
Գնա՛նք,
Սիրելի՜ս, ուշ է...
Քայլում է կրկին գարունն աշխարհով...
Դո՛ւ՝ իմ երեկվա անծանոթուհի՜,
Իմ մտատիպա՜ր ու մտապատկե՛ր,
Հիմա` ստացած մարմին ու անուն,
Անծանոթուհու քո հին հմայքից
Բա՛ն չկորցըրած
Ու դեռ վերցըրած
Հարազատության տաքությունն ամբողջ...
Ու ե՛ս՝ պատրա՜նքը քո մշտադարձիկ,
Ու ե՛ս՝ գիշերվա հաճախա՛նքը քո,
Ու ե՛ս՝ փետուրե ասե՛ղը բարձիդ,-
Քայլում ենք հիմա մեկտեղ-թևանցուկ.
Դու այս գարնա՛ն հետ,
Իսկ ես էլ՝ քե՛զ հետ,
Քայլում ենք հիմա այսպես երեքով,
Եվ չի՜ խանգարում երրորդը բնավ...
Դեռ մեր քաղաքում փողոցներ կան նեղ
Եվ այնպե՛ս ոլոր,
Այնպե՛ս ծուռումուռ,
Ասես չորացած գետի հուն լինեն:
Եվ գարունն այնտեղ,
Այլ փողոցների համեմատությամբ,
Ուշանում է քիչ:
Եվ հիմա այնտեղ
Կիսով չորացած ցեխ է դեռ:
Գնա՛նք.
Ոտնահետքերըդ թող տպված մնան
Նրանց գորշ դեմքին՝
Լուսազդի նման...
Եվ մանուկներ կան մանկական այգում,
Որ համոզված են, թե իրենց մի օր
Հենց այս վարարած գետից են բռնել:
Գնա՛նք ու մտնենք աշխարհը նրանց:
Կընդունե՜ն իսկույն.
Նրանց աշխարհում
Անցաթուղթ հարցնող պահակներ չկա՜ն...
Եվ չմոռանանք և պահակներին:
Գիշերը նրանք՝
Մեծ մասամբ ծերեր
(Լացըդ չի՞ գալիս... կո՛ւլ տուր ինձ նման),
Մրսած մատներով կրակ են վառում,
Որ... ցուրտ խորովե՜ն-եփե՜ն-տապակե՜ն
Ու տան... ո՞ւմ... բախտի՛ն.
Թող բկի՛ն մնա...
Եվ մ՛ի ամաչիր,
Մ՛ի քաշվիր բնավ,
Եթե այդպիսի մի խարույկի շուրջ
Անծանոթ մարդկանց հավաքված տեսնենք:
Դու չե՞ս նկատել, որ կրակը միշտ
Իր շուրջ հավաքված անծանոթ մարդկանց
Ծանոթացնում է - հարազատացնում՝
Երևի նրանց ներանձավի մեջ վերարթնացնելով
Իրենց դարավոր անցյալի հուշը...
Բայց բավական է, սիրելի՛ս, ո՜ւշ է:
Մեծերի աշխարհն անչափ է հեռու
Երեխաների ազատ աշխարհից.
Հենց մերո՛նք մեզնից անցաթուղթ կուզեն՝
«Ու՞ր էիր» հարցով:
Մի սուտ անցաթուղթ կեղծելով՝
Գնա՛նք,
Սիրելի՜ս, ուշ է...
ՓՐԿԱՐԱՐ ԹՎԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Մեզ բաժանող ձիգ ժամերը
Ես կարող եմ արդեն հաշվել
Կարճ համրանքով քո մատների,
Որ ես պիտի բռնեմ շուտով
Ու փնջելով սեղմած պահեմ՝
Էլեկտրական լարի նման:
Չվախենա՜ս իմ ցնցումից.
Էլեկտրական այդ հոսանքից ո՛չ թե մեռնում,
Այլ հարություն կրկին առնում,
Հոգեդարձվում-վերապրում են...
Իսկ դու գուցե բնավ էլ ինձ չես սպասում
Կամ սպասել - սպասում ես, որ լոկ ասես.
«Ես հասկացա, որ այլևըս մենք չպիտի...»:
Եվ ակամա ինձ դնում եմ ա՛յն դերի մեջ,
Որ իմը չէ,
Սակայն պիտի ճարահատյալ հիմա խաղամ
Դատարկ բեմում...
Բայց ես,
Ում դու գուցե մտքով անվանում ես ՆԱԽԿԻՆ սիրած,
Զգում եմ պարզ, թե ինչպես է փակվում լեզուս,
Որովհետև... մարդը մարդ է հենց այնքանով,
Որ մշտապես ելք է ճարում չընկճվելու
Եվ չի ուզում կոչվել ՆԱԽԿԻՆ
(Հասկանո՞ւմ ես.
ՆԱԽԿԻՆ էլ մա՞րդ, տե՜ր իմ աստված)...
Ու փակվում է ,փակվում լեզուս
Դռան նման ՆԱԽԿԻՆ մի տան,
Որտեղ հիմա բնակվում են
Ա՛յն հինավուրց ոգիները,
Որոնց անգո գոյությունը զուր ենք ժխտում
Եվ դրանով
Է՛լ ավելի աղքատացնում մեր կյանքն աղքատ,
Եվ դրանով օտարացնում ինքներըս մեզ...
Ու փակվում է ՆԱԽԿԻՆ լեզուս՝
Քո ԱՅՍՕՐՎԱ սրտի նման,
Որտեղ , գիտե՛մ, բանտարկված է իմ ստվերը՝
Իբրև ծանըր մի հանցագործ.
Նա փորձել է քո սրտի մեջ անմահանալ,
Իսկ դա, իրո՛ք, հավասար է մահափորձի,
Որովհետև... նորությունն է հավատքը մեր:
Դու մի՛ փորձիր արդարանալ,
Հարկավոր չէ՜:
Բայց երբ կանգնի
Ամեն անգամ վերջալույսը քո հանդիման,
Ու երբ կանգնի ՝ քրմուհո՛ւ պես,
Հիշի՛ր,որ դու չե՜ս վերջանում,
Որ դու պիտի վերսկսվես թեկուզ վա՛ղը:
Բայց և հիշի՛ր , որ սկսվել՝
Բնավ էլ չի նշանակում փոխել հավատ,
Ինչպես նաև ուրացում չէ մոռացումը:
Ուստի և մեր անջատումն էլ վերջնական չէ,
Այլ անցողիկ.
Մե՜կ էլ տեսար, դարե՛ր հետո,
Մենք վերստին հանդիպեցինք՝
Այս լճակի
Կամ այն առվի ափին կանաչ,
Ուր ծառերը պիտի պտկեն,
Պիտի կրկին կապեն կոճակ,
Ուր գորտերը, մեզ հետ մեկտեղ,
Պիտի կրկին դասը սերտեն իրենց սիրո՝
Ըստ աստղային այբուբենի:
Կրկին գարնան հոտը քնկոտ
Պիտի պառկի քո ռունգներում
Եվ արթնացնի արյունը քո՝
Ամբողջությունըդ հպելով
Իմ արթնացած ամբողջության
Եվ վերստին արծարծելով անծուխ հրդեհ:
Ամենակուլ այդ հրդեհից մենք չենք այրվի՝
Ազբեստի պես,
Այլ արևից ստացածը կդարձընենք կրկին իրեն՝
Մեր հինավուրց ու նորոգվող պարտքի դիմաց...
Իսկ առայժըմ
Ես հաշվում եմ մեզ բաժանող կարճ ժամերը
Ձեռքերիդ ա՛յն տասը մատով,
Որ ես պիտի բռնեմ շուտով
Ու փնջելով սեղմած պահեմ՝
Էլկտրական լարի նման:
Չվախենա՜ս իմ ցնցումից,
Եթե անգամ էլեկտրական այդ հոսանքը մահացու է.
Էլեկտրահար մարդուն, գիտե՛ս, հողում թաղում
Եվ դրանով հարություն են տալիս կրկին՝
Չորս ժա՞մ հետո - չորս դա՞ր հետո,-
Մեկ չէ՞ միթե...
Ես կարող եմ արդեն հաշվել
Կարճ համրանքով քո մատների,
Որ ես պիտի բռնեմ շուտով
Ու փնջելով սեղմած պահեմ՝
Էլեկտրական լարի նման:
Չվախենա՜ս իմ ցնցումից.
Էլեկտրական այդ հոսանքից ո՛չ թե մեռնում,
Այլ հարություն կրկին առնում,
Հոգեդարձվում-վերապրում են...
Իսկ դու գուցե բնավ էլ ինձ չես սպասում
Կամ սպասել - սպասում ես, որ լոկ ասես.
«Ես հասկացա, որ այլևըս մենք չպիտի...»:
Եվ ակամա ինձ դնում եմ ա՛յն դերի մեջ,
Որ իմը չէ,
Սակայն պիտի ճարահատյալ հիմա խաղամ
Դատարկ բեմում...
Բայց ես,
Ում դու գուցե մտքով անվանում ես ՆԱԽԿԻՆ սիրած,
Զգում եմ պարզ, թե ինչպես է փակվում լեզուս,
Որովհետև... մարդը մարդ է հենց այնքանով,
Որ մշտապես ելք է ճարում չընկճվելու
Եվ չի ուզում կոչվել ՆԱԽԿԻՆ
(Հասկանո՞ւմ ես.
ՆԱԽԿԻՆ էլ մա՞րդ, տե՜ր իմ աստված)...
Ու փակվում է ,փակվում լեզուս
Դռան նման ՆԱԽԿԻՆ մի տան,
Որտեղ հիմա բնակվում են
Ա՛յն հինավուրց ոգիները,
Որոնց անգո գոյությունը զուր ենք ժխտում
Եվ դրանով
Է՛լ ավելի աղքատացնում մեր կյանքն աղքատ,
Եվ դրանով օտարացնում ինքներըս մեզ...
Ու փակվում է ՆԱԽԿԻՆ լեզուս՝
Քո ԱՅՍՕՐՎԱ սրտի նման,
Որտեղ , գիտե՛մ, բանտարկված է իմ ստվերը՝
Իբրև ծանըր մի հանցագործ.
Նա փորձել է քո սրտի մեջ անմահանալ,
Իսկ դա, իրո՛ք, հավասար է մահափորձի,
Որովհետև... նորությունն է հավատքը մեր:
Դու մի՛ փորձիր արդարանալ,
Հարկավոր չէ՜:
Բայց երբ կանգնի
Ամեն անգամ վերջալույսը քո հանդիման,
Ու երբ կանգնի ՝ քրմուհո՛ւ պես,
Հիշի՛ր,որ դու չե՜ս վերջանում,
Որ դու պիտի վերսկսվես թեկուզ վա՛ղը:
Բայց և հիշի՛ր , որ սկսվել՝
Բնավ էլ չի նշանակում փոխել հավատ,
Ինչպես նաև ուրացում չէ մոռացումը:
Ուստի և մեր անջատումն էլ վերջնական չէ,
Այլ անցողիկ.
Մե՜կ էլ տեսար, դարե՛ր հետո,
Մենք վերստին հանդիպեցինք՝
Այս լճակի
Կամ այն առվի ափին կանաչ,
Ուր ծառերը պիտի պտկեն,
Պիտի կրկին կապեն կոճակ,
Ուր գորտերը, մեզ հետ մեկտեղ,
Պիտի կրկին դասը սերտեն իրենց սիրո՝
Ըստ աստղային այբուբենի:
Կրկին գարնան հոտը քնկոտ
Պիտի պառկի քո ռունգներում
Եվ արթնացնի արյունը քո՝
Ամբողջությունըդ հպելով
Իմ արթնացած ամբողջության
Եվ վերստին արծարծելով անծուխ հրդեհ:
Ամենակուլ այդ հրդեհից մենք չենք այրվի՝
Ազբեստի պես,
Այլ արևից ստացածը կդարձընենք կրկին իրեն՝
Մեր հինավուրց ու նորոգվող պարտքի դիմաց...
Իսկ առայժըմ
Ես հաշվում եմ մեզ բաժանող կարճ ժամերը
Ձեռքերիդ ա՛յն տասը մատով,
Որ ես պիտի բռնեմ շուտով
Ու փնջելով սեղմած պահեմ՝
Էլկտրական լարի նման:
Չվախենա՜ս իմ ցնցումից,
Եթե անգամ էլեկտրական այդ հոսանքը մահացու է.
Էլեկտրահար մարդուն, գիտե՛ս, հողում թաղում
Եվ դրանով հարություն են տալիս կրկին՝
Չորս ժա՞մ հետո - չորս դա՞ր հետո,-
Մեկ չէ՞ միթե...
ՏԱՔՍԻՆԵՐԻ ՀԱՆԳՐՎԱՆՈՒՄ
Երբ լուսաբացն է լրտեսում ապակիները մեր խավար,
Ու կիսամութն է խուզարկում անկյունները մեր տների,
Դու երևի արթնանում ես՝
Արևի հետ:
Մեգն է մեկնում արձակուրդի:
Հավաքարար քամու ձեռքով
Ավելվում է գիշերային երազների կտորտանքը:
Ժամանում է օրը՝ իբրև վերաքննիչ:
Տարագրված տագնապներն են վերադառնում
Ու ծեծում են արդարության փակ դռները...
Իսկ դու ձեր փակ դռան ետև
Ի՜նչ իմանամ ի՞նչ ես անում:
Դու երևի նախ և առաջ լվացվում ես,
Որ... թարմանա ողջ աշխարհը...
Հետո մազերդ ես հարդարում,հավանաբար,
Որ շփումից քո մազերի ու քո սանրի
Առաջանա էլեկտրական հոսանք մի մեղմ,
Եվ դրանից... բոլոր մարդիկ զգան սարսուռ
Ու հաճելի փշաքաղվեն ամբողջ մաշկով...
Հետո գուցե սուրճ ես խմում,
Քո աչքերի՛ գույնն ունեցող
Ու նու՛յնքան էլ այրող տաք սուրճ,
Որ աշխարհի երակներով անվերջ շրջի
Հոտը սրճի...
Հետո արդեն փոխում ես դու զգեստը քո
Ու դուրս ելնում,
Որ... երբ անցնի ամբողջ մի դար,
Դարավերջին
Ինձ հանդիպես տաքսիների հանգրվանում
Եվ աչքերիդ անմե՜ղ-անմե՜ղ մեղմեղանքով
Ուշանալուդ համար, շիկնա՛ծ, չքմեղանաս՝
Շշնջալով՝ «չնեղանա՜ս»:
Չե՛մ նեղանում:
Քշի՜ր, վարո՛րդ:
Ու՞ր:
Չգիտե՛մ:
Քշի՜ր, վարո՛րդ:
Արեգակը՝
Շնիկի՞ պես, թե՞ բալիկի,
Տանից ելել և ինչ-որ տեղ մոլորվել է:
Գնանք գտնենք ու ետ բերենք:
Քշի՜ր, վարո՛րդ...
Ու կիսամութն է խուզարկում անկյունները մեր տների,
Դու երևի արթնանում ես՝
Արևի հետ:
Մեգն է մեկնում արձակուրդի:
Հավաքարար քամու ձեռքով
Ավելվում է գիշերային երազների կտորտանքը:
Ժամանում է օրը՝ իբրև վերաքննիչ:
Տարագրված տագնապներն են վերադառնում
Ու ծեծում են արդարության փակ դռները...
Իսկ դու ձեր փակ դռան ետև
Ի՜նչ իմանամ ի՞նչ ես անում:
Դու երևի նախ և առաջ լվացվում ես,
Որ... թարմանա ողջ աշխարհը...
Հետո մազերդ ես հարդարում,հավանաբար,
Որ շփումից քո մազերի ու քո սանրի
Առաջանա էլեկտրական հոսանք մի մեղմ,
Եվ դրանից... բոլոր մարդիկ զգան սարսուռ
Ու հաճելի փշաքաղվեն ամբողջ մաշկով...
Հետո գուցե սուրճ ես խմում,
Քո աչքերի՛ գույնն ունեցող
Ու նու՛յնքան էլ այրող տաք սուրճ,
Որ աշխարհի երակներով անվերջ շրջի
Հոտը սրճի...
Հետո արդեն փոխում ես դու զգեստը քո
Ու դուրս ելնում,
Որ... երբ անցնի ամբողջ մի դար,
Դարավերջին
Ինձ հանդիպես տաքսիների հանգրվանում
Եվ աչքերիդ անմե՜ղ-անմե՜ղ մեղմեղանքով
Ուշանալուդ համար, շիկնա՛ծ, չքմեղանաս՝
Շշնջալով՝ «չնեղանա՜ս»:
Չե՛մ նեղանում:
Քշի՜ր, վարո՛րդ:
Ու՞ր:
Չգիտե՛մ:
Քշի՜ր, վարո՛րդ:
Արեգակը՝
Շնիկի՞ պես, թե՞ բալիկի,
Տանից ելել և ինչ-որ տեղ մոլորվել է:
Գնանք գտնենք ու ետ բերենք:
Քշի՜ր, վարո՛րդ...
ԱՆՆԱՄԱԿ ԾՐԱՐ
Շրթունքներըս անգիր գիտեն
Վայելքների օրենքները,
Բայց ես հիմա
Շա՜տ եմ նման այն խեղճ մարդուն,
Որ ծանրորեն հիվանդանում օրվա մի օր
Եվ իմացած երկրորդ լեզուն մոռանում է բոլորովի՜ն...
Ու մտքերըս հարթ են հիմա, բայց սրանկյուն՝
Ինչպես էժան հուշարձանի քառակուսի պատվանդանը.
Իմաստներն են անհետացել
Ու մնում են լոկ բառերը՝
Դատարկ ու փուչ պարկերի պես
(Թե դեն նետես՝ քիչ ափսոս է,
Թե դեռ պահես՝ խանգարում են):
Եվ աննամակ ծրարի պես
Սոսնձում եմ շրթունքներըս...
Իսկ եթե ես հանկարծ վերցնեմ
Մի աննամակ ծրար ճամփեմ քո հասցեով,
Երբ դու բանաս՝
Կզարմանա՞ս:
Չե՜ս զարմանա։
Կհասկանա՛ս,
Որ այս տտիպ սպասումն է թթվում արդեն,
Մի թթվություն,
Որ դառնում է վտանգավոր...
Վտանգում ես, եթե ունես,- այսպես է միշտ։
Ու երկյուղն է մեջս խոսում
Շղթայական ա՛յն ցնցումով,
Որ ծխախոտն է ընծայում մեր թոքերին։
Ա՛յն, ինչ միտք էր
Կամ կարող է միտք հորջորջվել,
Հիմա իմ մեջ
Գլխիվայր է քայլում անվերջ, ինչպես ջուրը,
Եվ, ջրի պես, չի հանգուցվում.
Իմաստներն են անհետացել,
Ու մնում են լոկ բառերը՝
Դատարկ ու փուչ պարկերի պես
(Թե դեն նետես՝ մեղք է մի քիչ,
Թե դեռ պահես՝ խանգարում են)...
Եվ այնպես եմ ինձ անհարմար ու վատ զգում,
Կարծես կնոջ բարձրակրունկ կոշիկ հագել
Ու վազում եմ վերևից ցած,
Վերևից ցած,
Ե՞րբ պիտի ես բերանքսիվայր գետնին փռվեմ։
Բերանքսիվա՛յր։
Փռվեմ մնա՜մ։
Հանգստանամ այս գլխիվայր թավալումից
Եվ ակամա, մինչև անգամ չուզենալով,
Լսեմ հողի մեծ թոքերի տուրևառը,
Եվ ակամա համեմատեմ
Շղթայական ա՛յն ցնցումին,
Որ երկյուղն է ինձ ընծայում,
Երիտասա՛րդ այն երկյուղը,
Թե քե՛զ կյանքում ունենալով՝
Վտանգում եմ ես իմ կյա՜նքը,
Որ կախված է հանգստության հենց ա՛յն մազից,
Ինչով, կարծեմ, մի ժամանակ
Շինում էին նաև կամուրջ՝
«Դժոխք-Դրախտ» ուղեցույցի սահմանի մոտ,
Մի ահավոր գետի վրա,
Որի անունն, աստվա՜ծ վկա, մոռացել եմ,
Ինչպես որ իմ շրթունքները, կամա՜ց-կամա՜ց,
Մոռանում են մի ժամանակ անգիր արած օրենքները
Վայելքների...
Վայելքների օրենքները,
Բայց ես հիմա
Շա՜տ եմ նման այն խեղճ մարդուն,
Որ ծանրորեն հիվանդանում օրվա մի օր
Եվ իմացած երկրորդ լեզուն մոռանում է բոլորովի՜ն...
Ու մտքերըս հարթ են հիմա, բայց սրանկյուն՝
Ինչպես էժան հուշարձանի քառակուսի պատվանդանը.
Իմաստներն են անհետացել
Ու մնում են լոկ բառերը՝
Դատարկ ու փուչ պարկերի պես
(Թե դեն նետես՝ քիչ ափսոս է,
Թե դեռ պահես՝ խանգարում են):
Եվ աննամակ ծրարի պես
Սոսնձում եմ շրթունքներըս...
Իսկ եթե ես հանկարծ վերցնեմ
Մի աննամակ ծրար ճամփեմ քո հասցեով,
Երբ դու բանաս՝
Կզարմանա՞ս:
Չե՜ս զարմանա։
Կհասկանա՛ս,
Որ այս տտիպ սպասումն է թթվում արդեն,
Մի թթվություն,
Որ դառնում է վտանգավոր...
Վտանգում ես, եթե ունես,- այսպես է միշտ։
Ու երկյուղն է մեջս խոսում
Շղթայական ա՛յն ցնցումով,
Որ ծխախոտն է ընծայում մեր թոքերին։
Ա՛յն, ինչ միտք էր
Կամ կարող է միտք հորջորջվել,
Հիմա իմ մեջ
Գլխիվայր է քայլում անվերջ, ինչպես ջուրը,
Եվ, ջրի պես, չի հանգուցվում.
Իմաստներն են անհետացել,
Ու մնում են լոկ բառերը՝
Դատարկ ու փուչ պարկերի պես
(Թե դեն նետես՝ մեղք է մի քիչ,
Թե դեռ պահես՝ խանգարում են)...
Եվ այնպես եմ ինձ անհարմար ու վատ զգում,
Կարծես կնոջ բարձրակրունկ կոշիկ հագել
Ու վազում եմ վերևից ցած,
Վերևից ցած,
Ե՞րբ պիտի ես բերանքսիվայր գետնին փռվեմ։
Բերանքսիվա՛յր։
Փռվեմ մնա՜մ։
Հանգստանամ այս գլխիվայր թավալումից
Եվ ակամա, մինչև անգամ չուզենալով,
Լսեմ հողի մեծ թոքերի տուրևառը,
Եվ ակամա համեմատեմ
Շղթայական ա՛յն ցնցումին,
Որ երկյուղն է ինձ ընծայում,
Երիտասա՛րդ այն երկյուղը,
Թե քե՛զ կյանքում ունենալով՝
Վտանգում եմ ես իմ կյա՜նքը,
Որ կախված է հանգստության հենց ա՛յն մազից,
Ինչով, կարծեմ, մի ժամանակ
Շինում էին նաև կամուրջ՝
«Դժոխք-Դրախտ» ուղեցույցի սահմանի մոտ,
Մի ահավոր գետի վրա,
Որի անունն, աստվա՜ծ վկա, մոռացել եմ,
Ինչպես որ իմ շրթունքները, կամա՜ց-կամա՜ց,
Մոռանում են մի ժամանակ անգիր արած օրենքները
Վայելքների...
ԳՏՆՎԱԾ ՄԻԱՎՈՐԸ
Ասացի` ի՞մն ես:
Ասացիր` քո՛նն եմ:
Ու լուռ ենք հիմա...
Իմ մազերն ես դու մատներով սանրում
(Թե՞ ակամայից ուզում ես նաև
Կարդալ ծերության այբուբենը պարզ`
Արդեն ճերմակող մազերն իմ գլխի):
Ու լուռ ենք դարձյալ...
Ես քեզ մտքիս մեջ փո՛րձ եմ պարտք տալիս,
Իսկ դու, կարո՞ղ ես, ժամանա՜կ փոխ տուր,
Որպեսզի կյանքը` փորձարարն այս մեծ,
Նորի՛ց հաստատի
Նո՛ր օրինակով,
Որ կյանքում հաճախ այնպես է լինում,
Երբ սիրողները դեռ ողջ են - առողջ,
Իսկ սերը նրանց դառնում է լեգե՜նդ
Եվ... ապրում կյանքով հազարապատիկ...
Մենք լռում ենք դեռ...
Իսկ դրսում, - մի պահ, խնդրո՜ւմ եմ, լսի՛ր,-
Թռչուններ են ինչ-որ`
Յուրաքանչյուրը մի-մի լարովի խաղալիք ասես,
Նույն երգն են երգում` լարաթափվելով,
Վերալարվելով` նո՛ւյնը նորերգում
Ու նորերգելով կարծես թե հերքում
Քամուն այս մաղձոտ`
Սկեպտիկոսին այս վաղնջական,
Որ փնթփնթում է` «ամե՜ն ինչ կանցնի»,
Ու «կանցնի», իբըր, լոկ ա՛յն պատճառով,
Որ 1 x 1 հավասար է 1 և ոչ թե 2...
Ի՜նչ լավ է, որ քեզ
Հասկանալի չէ բարբառը քամու.
Դու ամենամե՜ծ հավատացյալն ես աշխարհում հիմա:
Ու ես էլ ահա հավատափոխվում - դարձի եմ գալիս,
Լցվում քո լեցո՜ւն-լեցո՜ւն հավատքով:
Ի՜նչ լավ է, որ դու
Ընդամենը քեզ կոչում ես «քո՜նն եմ»
Ու չե՛ս հասկանում,
Որ ընդամենը «ի՜մըս» չես միայն,
Այլ նա՛և...
Նաև միավո՜ր է պետք:
Միավո՜ր է պետք`
Երջանկությունից կամ թուլությունից մշտապես ծնվող
Գլխապտույտի զերոյի՜ համար,
Զերոյանման մեր գլխի՛ համար,
Զերոյանման մեր սրտի՛ համար,
Եվ զերոյացող ա՛յն կյանքի համար,
Որ ինքն իրեն է ճարմանդած պահում:
Միավո՜ր է պետք:
Միավո՜ր է պետք
Ա՛յն հսկայական զերոյի համար,
Որ... Երկրագունդն է գծում պտույտով...
Իսկ դու,- ի՜նչ լավ է,-
Քեզ ընդամենը կոչում ես «քո՛նն եմ»
Ու դեռ,- ի՜նչ լավ է,- չե՛ս էլ կռահում,
Որ ընդամենը «իմըս» չես միայն,
Այլ ինքդ ես նաև այդ... Միավո՜րը:
Ասացիր` քո՛նն եմ:
Ու լուռ ենք հիմա...
Իմ մազերն ես դու մատներով սանրում
(Թե՞ ակամայից ուզում ես նաև
Կարդալ ծերության այբուբենը պարզ`
Արդեն ճերմակող մազերն իմ գլխի):
Ու լուռ ենք դարձյալ...
Ես քեզ մտքիս մեջ փո՛րձ եմ պարտք տալիս,
Իսկ դու, կարո՞ղ ես, ժամանա՜կ փոխ տուր,
Որպեսզի կյանքը` փորձարարն այս մեծ,
Նորի՛ց հաստատի
Նո՛ր օրինակով,
Որ կյանքում հաճախ այնպես է լինում,
Երբ սիրողները դեռ ողջ են - առողջ,
Իսկ սերը նրանց դառնում է լեգե՜նդ
Եվ... ապրում կյանքով հազարապատիկ...
Մենք լռում ենք դեռ...
Իսկ դրսում, - մի պահ, խնդրո՜ւմ եմ, լսի՛ր,-
Թռչուններ են ինչ-որ`
Յուրաքանչյուրը մի-մի լարովի խաղալիք ասես,
Նույն երգն են երգում` լարաթափվելով,
Վերալարվելով` նո՛ւյնը նորերգում
Ու նորերգելով կարծես թե հերքում
Քամուն այս մաղձոտ`
Սկեպտիկոսին այս վաղնջական,
Որ փնթփնթում է` «ամե՜ն ինչ կանցնի»,
Ու «կանցնի», իբըր, լոկ ա՛յն պատճառով,
Որ 1 x 1 հավասար է 1 և ոչ թե 2...
Ի՜նչ լավ է, որ քեզ
Հասկանալի չէ բարբառը քամու.
Դու ամենամե՜ծ հավատացյալն ես աշխարհում հիմա:
Ու ես էլ ահա հավատափոխվում - դարձի եմ գալիս,
Լցվում քո լեցո՜ւն-լեցո՜ւն հավատքով:
Ի՜նչ լավ է, որ դու
Ընդամենը քեզ կոչում ես «քո՜նն եմ»
Ու չե՛ս հասկանում,
Որ ընդամենը «ի՜մըս» չես միայն,
Այլ նա՛և...
Նաև միավո՜ր է պետք:
Միավո՜ր է պետք`
Երջանկությունից կամ թուլությունից մշտապես ծնվող
Գլխապտույտի զերոյի՜ համար,
Զերոյանման մեր գլխի՛ համար,
Զերոյանման մեր սրտի՛ համար,
Եվ զերոյացող ա՛յն կյանքի համար,
Որ ինքն իրեն է ճարմանդած պահում:
Միավո՜ր է պետք:
Միավո՜ր է պետք
Ա՛յն հսկայական զերոյի համար,
Որ... Երկրագունդն է գծում պտույտով...
Իսկ դու,- ի՜նչ լավ է,-
Քեզ ընդամենը կոչում ես «քո՛նն եմ»
Ու դեռ,- ի՜նչ լավ է,- չե՛ս էլ կռահում,
Որ ընդամենը «իմըս» չես միայն,
Այլ ինքդ ես նաև այդ... Միավո՜րը:
ՄԻԱՄՏՈՒԹՅԱՆ ԽԱՂԸ
Բոլորակի մեջ հայելիների,
Հայելիների քառակուսու մեջ
Տանջում են նրանք իրենց վարսե՛րը,
Դե՛մքը, հագուստի փոթ ու դարսե՛րը,-
Ամե՜ն ինչ անում, որ նայե՛նք իրենց,
Իսկ երբ նայում ենք` չեն նայում, դիտմա՛մբ:
Իրենց են տանջում
Ու... մեզ են տանջում:
Չե՜ն նայում, դիտմա՜մբ, ու քայլում այնպե՛ս,
Վճռել են կարծես իրենց թովչանքով
Եվ իրենց անհաս - անմատույցությամբ
Ցողել փողոցը,
Պողոտան ջրել,
Իսկ մեզ էլ վառել երաշտով հրե:
Չե՛ն նայում, դիտմա՜մբ:
Կրկին քայլում են:
Եվ եթե նրանց զիստերն են դողում,
Մեր էլ` սրտերը:
Քայլում են կրկին:
Եվ արեգակը ուրիշ ո՛չ մի տեղ
Իր ազդեցությունն այնքան չի զգում,
Որքան որ նրանց դեմքերի վրա.
Նույնիսկ արևի փութանցիկ խաղից
Երանգ են տալիս ու առնում երանգ:
Եվ նրանց խոսուն մաշկին նայելով`
Փշաքաղվում է մաշկը մեր այնպես,
Ինչպես զգայուն լճակը` քամուց:
Յուրաքանչյուրը յուրովի նազում,
Օրո՜ր-շորորո՜ւմ, քայլում է կրկին,
Իրեն նայողին չի՛ նայում, դիտմա՜մբ,
Եվ մեզ մտքի մեջ համարում գուցե
Այնքա՜ն միամիտ, անգե՛տ ու անփո՛րձ,
Որ հավատում է, թե մենք չգիտենք
Իր պահվածքն ուրիշ` ինչ-որ ծառի տակ,
Ինչ-որ անկյունում, ինչ-որ սենյակում,
Ինչ-որ մեզ նման մի ինչ-որի հետ,
Որին տիրում է - անձնատուր լինում,
Որին հաղթում է և հաղթվում որից,
Որպեսզի... կյանքը նորի՛ց ու նորի՜ց
Հաղթանակ տանի`
Բարուն հակվելով
Եվ, ընդդեմ մահվան, շարունակվելով...
Եվ մի՞թե չարժե,
Եվ չարժե՞ արդյոք,
Որ կյանքի հավերժ հաղթության համար
Նրանք հավիտյան մե՛զ տանջեն այսպես
Եվ... իրե՛նց տանջեն:
Հայելիների քառակուսու մեջ
Տանջում են նրանք իրենց վարսե՛րը,
Դե՛մքը, հագուստի փոթ ու դարսե՛րը,-
Ամե՜ն ինչ անում, որ նայե՛նք իրենց,
Իսկ երբ նայում ենք` չեն նայում, դիտմա՛մբ:
Իրենց են տանջում
Ու... մեզ են տանջում:
Չե՜ն նայում, դիտմա՜մբ, ու քայլում այնպե՛ս,
Վճռել են կարծես իրենց թովչանքով
Եվ իրենց անհաս - անմատույցությամբ
Ցողել փողոցը,
Պողոտան ջրել,
Իսկ մեզ էլ վառել երաշտով հրե:
Չե՛ն նայում, դիտմա՜մբ:
Կրկին քայլում են:
Եվ եթե նրանց զիստերն են դողում,
Մեր էլ` սրտերը:
Քայլում են կրկին:
Եվ արեգակը ուրիշ ո՛չ մի տեղ
Իր ազդեցությունն այնքան չի զգում,
Որքան որ նրանց դեմքերի վրա.
Նույնիսկ արևի փութանցիկ խաղից
Երանգ են տալիս ու առնում երանգ:
Եվ նրանց խոսուն մաշկին նայելով`
Փշաքաղվում է մաշկը մեր այնպես,
Ինչպես զգայուն լճակը` քամուց:
Յուրաքանչյուրը յուրովի նազում,
Օրո՜ր-շորորո՜ւմ, քայլում է կրկին,
Իրեն նայողին չի՛ նայում, դիտմա՜մբ,
Եվ մեզ մտքի մեջ համարում գուցե
Այնքա՜ն միամիտ, անգե՛տ ու անփո՛րձ,
Որ հավատում է, թե մենք չգիտենք
Իր պահվածքն ուրիշ` ինչ-որ ծառի տակ,
Ինչ-որ անկյունում, ինչ-որ սենյակում,
Ինչ-որ մեզ նման մի ինչ-որի հետ,
Որին տիրում է - անձնատուր լինում,
Որին հաղթում է և հաղթվում որից,
Որպեսզի... կյանքը նորի՛ց ու նորի՜ց
Հաղթանակ տանի`
Բարուն հակվելով
Եվ, ընդդեմ մահվան, շարունակվելով...
Եվ մի՞թե չարժե,
Եվ չարժե՞ արդյոք,
Որ կյանքի հավերժ հաղթության համար
Նրանք հավիտյան մե՛զ տանջեն այսպես
Եվ... իրե՛նց տանջեն:
***
Դառնում ես այս կողմ, դառնում ես այն կողմ,
Կրնկիդ վրա պտույտ ես տալիս
Ու նորից ժպտում, ժպտում ինքնագոհ,-
Ինքդ չափազանց քեզ դուր ես գալիս:
Ինքդ քո աչքում ուրիշ ես դարձել,
Այնպես չես քնում, վեր կենում, գնում...
Ինչ-որ բան հանկարծ փոխվել է կարծես,
Թե ի՞նչ է փոխվել պարզ չես հասկանում:
Թե ի՞նչ է փոխվել, ես գիտեմ, անգի՛ն.
Մի՛շտ, ամեն անգամ այդպես է լինում,
Երբ քեզ պես համեստ ու խոնարհ մեկին
Ինձ նման մի խենթ, ինձ նման մի գիժ
Առանց խոսքերի իր սիրտն է բանում...
Կրնկիդ վրա պտույտ ես տալիս
Ու նորից ժպտում, ժպտում ինքնագոհ,-
Ինքդ չափազանց քեզ դուր ես գալիս:
Ինքդ քո աչքում ուրիշ ես դարձել,
Այնպես չես քնում, վեր կենում, գնում...
Ինչ-որ բան հանկարծ փոխվել է կարծես,
Թե ի՞նչ է փոխվել պարզ չես հասկանում:
Թե ի՞նչ է փոխվել, ես գիտեմ, անգի՛ն.
Մի՛շտ, ամեն անգամ այդպես է լինում,
Երբ քեզ պես համեստ ու խոնարհ մեկին
Ինձ նման մի խենթ, ինձ նման մի գիժ
Առանց խոսքերի իր սիրտն է բանում...
ԱՆՑՈՂԻԿ ՄԻԱՅՆՈՒԹՅՈՒՆ
Եվ ինչի՞ց, տեր Աստված, ինչի՞ց է,
Մարդիկ են երբ ծնվում՝ լալիս են,
Ծաղիկներն են բացվում՝ բուրում են:
Եվ ինչի՞ց, տեր Աստված, ինչի՞ց է...
Մենք նաև չենք ծնվել որոշմամբ
Ու ոչ էլ որոշմամբ մեծացել:
Էլ ինչո՞ւ տառապենք որոշմամբ:
Եվ ովքե՞ր, և ո՞վ է որոշում...
Չեմ իշխել-հանդգնել ասելու,
Բայց հիմա հանդգնեմ և ասեմ,
Որ նույնիսկ մեռնելու համար էլ
Նախ ապրել, ապրել է հարկավոր...
Եվ այդ ի՞նչ կստացվի, եթե միշտ
Քաղցի դեմ ես տամ քեզ ինչ-որ դեղ
Եվ առնեմ ձեռքիցդ դրա տեղ
Կարագած ու մեղրած քո հացը...
Եվ թեպետ դժվար է կռահել
Վախճանը լավ գրքի
Ու վերջը վատ կյանքի,
Եվ թեպետ առայժմ լոկ ներկան է ներկա,
Մնացած ամեն ինչ բացակա-բացակա,
Բայց մեկ է,
Շարունակ այսպես չի գնալու,
Սիրելիս, այսպես չի մնալու:
Սիրելիս, հասկացիր վերջապես
Ու տես, որ... հանկարծ ուշ չլինի...
Մարդիկ են երբ ծնվում՝ լալիս են,
Ծաղիկներն են բացվում՝ բուրում են:
Եվ ինչի՞ց, տեր Աստված, ինչի՞ց է...
Մենք նաև չենք ծնվել որոշմամբ
Ու ոչ էլ որոշմամբ մեծացել:
Էլ ինչո՞ւ տառապենք որոշմամբ:
Եվ ովքե՞ր, և ո՞վ է որոշում...
Չեմ իշխել-հանդգնել ասելու,
Բայց հիմա հանդգնեմ և ասեմ,
Որ նույնիսկ մեռնելու համար էլ
Նախ ապրել, ապրել է հարկավոր...
Եվ այդ ի՞նչ կստացվի, եթե միշտ
Քաղցի դեմ ես տամ քեզ ինչ-որ դեղ
Եվ առնեմ ձեռքիցդ դրա տեղ
Կարագած ու մեղրած քո հացը...
Եվ թեպետ դժվար է կռահել
Վախճանը լավ գրքի
Ու վերջը վատ կյանքի,
Եվ թեպետ առայժմ լոկ ներկան է ներկա,
Մնացած ամեն ինչ բացակա-բացակա,
Բայց մեկ է,
Շարունակ այսպես չի գնալու,
Սիրելիս, այսպես չի մնալու:
Սիրելիս, հասկացիր վերջապես
Ու տես, որ... հանկարծ ուշ չլինի...
суббота, 19 октября 2013 г.
Ես այլ բան չէի
Ես այլ բան չէի,
Քան մի ապակի,
Որ թափանցիկ է – լույսը չի բեկում:
Եկար ու դարձար նրան ամալգամ,
Եվ ինձ դարձըրիր դու մի հայելի,
Ուր անդրադարձավ սերըդ երփներանգ:
Հիմա դու չկա՜ս,
Ու ես վերըստին
Ահա հայելուց ապակի դարձա`
Մի սովորակա՜ն-աննե՜րկ ապակի,
Որ թափանցիկ է – լույսը չի բեկում…
Ինձ արդեն վաղո՜ւց այնպես է թվում,
Թե ես ննջում եմ, իսկ սիրտս արթուն է:
Եվ փնտրու եմ քեզ,
Սակայն չեմ գտնում,
Ու կանչում եմ քեզ,
Բայց ձայն չես տալիս.
Տարածություն է ընկած մեր միջև
Ինչպես մի սահմա՛ն,
Որ բաժանում է
Երկու թշնամի երկիր մեկմեկուց:
Ինկ մենք – թշնամի՞…
Գարունը նորից
Իր վտանգավոր քարոզն է կարդում,
Կոչեր է անում ինչ-որ նոր սիրո,
Եվ չի հասկանում,
Որ վտանգավոր իր քարոզի դեմ
Թե ես արթուն եմ` իմ սիրտն է քնած:
Հեռու ես, հեռո՜ւխ
Ու ձայն չես տա ինձ` որքան էլ ձայն տամ:
Գիտե՛մ, որ չկա՜ս,
Ու չեմ գտնի քեզ` որքա՛ն էլ փնտրեմ:
Բայց… մի՞թե սրտին բան կհասկացնես:
Նորից ակամա ելնում եմ փողոց,
Սանրող հայացքով իմ շուրջ եմ նայում:
Մայթերը լի են ժպիտ-ծիծաղով,
«Ներողություն»-ով ու «համեցեք»-ով,
«Ցտեսություն»-ով ու «բարև»-ներով.
Բոլո՛րն այստեղ են – իրենց տեղերում,
Միայն դո՛ւ չկաս – իմ սիրտն է թափուր…
Եվ նո՜ր հասկացա,
Որ ես էլ գիտե՞ս, ես էլ եմ նախանձ:
Նախանձում եմ սիրող զույգերի՜ն.
Շրջում են գրկվոծ, ձեռք-ձեռքի, կիպ-կից:
Մենակ եմ լոկ ե՛ս,
Դո՛ւ չկաս, լոկ դու:
Ձեռքի ափերը հալվել են ուզում:
Ո՞ւր է կրակը.
Քո ձե՜ռքը չկա:
Մատներս ուզում են լույս ու շող հունցել.
Ո՞ւր են ուսերդ,
Եվ լանջդ ուր է:
Եվ ամենուրեք ծաղիկ են ծախում,
Սիրա՛ծ ծաղիկդ:
Ես ո՞ւմ նվիրեմ:
Հեռախոսային խցերն ազատ են,
Եվ խոսափողի կեռերը բոլոր
Չորս կողմից ինձ են հարցական նայում:
Ո՞ւմ զանգահարեմ, եթե դու չկաս:
Ու ես պատված եմ
Մեր անցած օրվա հուշերով այնպես,
Ինչպես Պոմպեյը` սառած լավայով:
Եվ ինձ վրա են լույս ու ստվերըդ`
Ա՛յժըմ և ընդմի՜շտ:
Ա՛յժըմ և ընդմի՜շտ
Այդ քո ստվերից ու լույսից` արդեն
Շերտավոր եմ ես,
Ինչպես հովազը:
Ա՜խ, երանի թե
Իմ տառապանքը բռնագըրավեն
Եվ անմիջապես հանեն աճուրդի`
Ցանկացա՜ծ գնով:
Եվ ո՜ւր էր հանկարծ ձերբակալեին
Ու տային դատի
Կարոտ հորջորջված այս հանցապարտին:
Իսկ այս հուշե՜րը,
Որ կենդանի են կենդանի մարդուց,
Ինչո՞ւ չեն կարող
Հանկարծ ենթարկվել ավտոաղետի…
Առանց քեզ ապրելն այնքան է հիմա
Անհասկանալի ու տարօրինակ,
Որքան սառույցի կամ ձյունի վրա
Վառվող խարույկը
Ու ես ապրում եմ`
Այդպե՛ս վառվելով:
Դու կարծես չկաս
Ու չես լինելու,
Այլևս ինձ համար մեռած ես կարծես:
Սակայն ես գիտեմ,
Որ դու անմահ ես,
Ինչպես անմահ է կրակն աշխարհում.
Այստեղ կհանգչի
Կվառվի այլուր:
Եվ դու – ինձ համար – չե՜ս մեռնի երբեք,
Ինչպես չի մեռել
Քո նախա-նախա-նախամայրիկը,
Որ քո սիրելի անունն է կրում,
Եվ ուզում եմ ես փորձըս մոռանալ,
Ահավոր փորձը իմ ամբո՜ղջ կյանքի,
Եվ ի հակառակ` անկասկա՛ծ ասել
Որ կմոռանա շունը տիրոջը,
Ծառն` իր ծաղկելը,
Ցուլն` իր բառաչը,
Եվ ժամապահն` իր նշանաբանը,
Սակայն ո՛չ ես` քե՜զ,
Քան մի ապակի,
Որ թափանցիկ է – լույսը չի բեկում:
Եկար ու դարձար նրան ամալգամ,
Եվ ինձ դարձըրիր դու մի հայելի,
Ուր անդրադարձավ սերըդ երփներանգ:
Հիմա դու չկա՜ս,
Ու ես վերըստին
Ահա հայելուց ապակի դարձա`
Մի սովորակա՜ն-աննե՜րկ ապակի,
Որ թափանցիկ է – լույսը չի բեկում…
Ինձ արդեն վաղո՜ւց այնպես է թվում,
Թե ես ննջում եմ, իսկ սիրտս արթուն է:
Եվ փնտրու եմ քեզ,
Սակայն չեմ գտնում,
Ու կանչում եմ քեզ,
Բայց ձայն չես տալիս.
Տարածություն է ընկած մեր միջև
Ինչպես մի սահմա՛ն,
Որ բաժանում է
Երկու թշնամի երկիր մեկմեկուց:
Ինկ մենք – թշնամի՞…
Գարունը նորից
Իր վտանգավոր քարոզն է կարդում,
Կոչեր է անում ինչ-որ նոր սիրո,
Եվ չի հասկանում,
Որ վտանգավոր իր քարոզի դեմ
Թե ես արթուն եմ` իմ սիրտն է քնած:
Հեռու ես, հեռո՜ւխ
Ու ձայն չես տա ինձ` որքան էլ ձայն տամ:
Գիտե՛մ, որ չկա՜ս,
Ու չեմ գտնի քեզ` որքա՛ն էլ փնտրեմ:
Բայց… մի՞թե սրտին բան կհասկացնես:
Նորից ակամա ելնում եմ փողոց,
Սանրող հայացքով իմ շուրջ եմ նայում:
Մայթերը լի են ժպիտ-ծիծաղով,
«Ներողություն»-ով ու «համեցեք»-ով,
«Ցտեսություն»-ով ու «բարև»-ներով.
Բոլո՛րն այստեղ են – իրենց տեղերում,
Միայն դո՛ւ չկաս – իմ սիրտն է թափուր…
Եվ նո՜ր հասկացա,
Որ ես էլ գիտե՞ս, ես էլ եմ նախանձ:
Նախանձում եմ սիրող զույգերի՜ն.
Շրջում են գրկվոծ, ձեռք-ձեռքի, կիպ-կից:
Մենակ եմ լոկ ե՛ս,
Դո՛ւ չկաս, լոկ դու:
Ձեռքի ափերը հալվել են ուզում:
Ո՞ւր է կրակը.
Քո ձե՜ռքը չկա:
Մատներս ուզում են լույս ու շող հունցել.
Ո՞ւր են ուսերդ,
Եվ լանջդ ուր է:
Եվ ամենուրեք ծաղիկ են ծախում,
Սիրա՛ծ ծաղիկդ:
Ես ո՞ւմ նվիրեմ:
Հեռախոսային խցերն ազատ են,
Եվ խոսափողի կեռերը բոլոր
Չորս կողմից ինձ են հարցական նայում:
Ո՞ւմ զանգահարեմ, եթե դու չկաս:
Ու ես պատված եմ
Մեր անցած օրվա հուշերով այնպես,
Ինչպես Պոմպեյը` սառած լավայով:
Եվ ինձ վրա են լույս ու ստվերըդ`
Ա՛յժըմ և ընդմի՜շտ:
Ա՛յժըմ և ընդմի՜շտ
Այդ քո ստվերից ու լույսից` արդեն
Շերտավոր եմ ես,
Ինչպես հովազը:
Ա՜խ, երանի թե
Իմ տառապանքը բռնագըրավեն
Եվ անմիջապես հանեն աճուրդի`
Ցանկացա՜ծ գնով:
Եվ ո՜ւր էր հանկարծ ձերբակալեին
Ու տային դատի
Կարոտ հորջորջված այս հանցապարտին:
Իսկ այս հուշե՜րը,
Որ կենդանի են կենդանի մարդուց,
Ինչո՞ւ չեն կարող
Հանկարծ ենթարկվել ավտոաղետի…
Առանց քեզ ապրելն այնքան է հիմա
Անհասկանալի ու տարօրինակ,
Որքան սառույցի կամ ձյունի վրա
Վառվող խարույկը
Ու ես ապրում եմ`
Այդպե՛ս վառվելով:
Դու կարծես չկաս
Ու չես լինելու,
Այլևս ինձ համար մեռած ես կարծես:
Սակայն ես գիտեմ,
Որ դու անմահ ես,
Ինչպես անմահ է կրակն աշխարհում.
Այստեղ կհանգչի
Կվառվի այլուր:
Եվ դու – ինձ համար – չե՜ս մեռնի երբեք,
Ինչպես չի մեռել
Քո նախա-նախա-նախամայրիկը,
Որ քո սիրելի անունն է կրում,
Եվ ուզում եմ ես փորձըս մոռանալ,
Ահավոր փորձը իմ ամբո՜ղջ կյանքի,
Եվ ի հակառակ` անկասկա՛ծ ասել
Որ կմոռանա շունը տիրոջը,
Ծառն` իր ծաղկելը,
Ցուլն` իր բառաչը,
Եվ ժամապահն` իր նշանաբանը,
Սակայն ո՛չ ես` քե՜զ,
среда, 16 октября 2013 г.
Գարունն այս անգամ ձմռանը եկավ
Գարունն այս անգամ ձմռանը եկավ,
Այն էլ հյուսիսում.
Ես բոլորովի՜ն չէի սպասում,
Ձմեռն այս վկա:
Քեզ չփընտրեցի՛, չըորոնեցի՛
Եվ… գտա հանկա՜րծ,
Ինչպես դու մի օր անունդ ես գտել,
Քո բիբլիական անունն եմ սիրում,
Սիրում եմ, այն էլ բիբլիակա՛ն սիրով,
Որ երբ իր նեղլիկ բառե շապիկն է աշխատում հագնել,
Թվում է հիմա հեթանոսակա՛ն՝
Նույնիսկ անպարկե՜շտ,
Բայց… նրա՛ աչքում,
Ում համար սիրո սրբությունն արդեն
Դարձել է հագուստ տոնակա՛ն օրվա,
Մինչ նա իմ միա՛կ շապիկն է. մսե՜…
Եվ ես սիրում եմ քեզ՝ ամբողջովի՜ն:
Իսկ ի՞նչ ես, ի՞նչ ես դու ամբողջովին,
Եթե ոչ մարմին,
Ու նաև արյուն:
Ւսկ մնացածը՝ բառեր են միայն,
Պա՜ղ-արհեստակա՜ն ու ճապա՛ղ լեզվի
Մի թարգմանությո՜ւն:
Իսկ ես խոսում եմ մայրենի՛ լեզվով՝
Ադամի՛ նման
Ու Եվայի՛ հետ:
Մենք, կարծեմ, արդեն խնձորը կերանք,
Քանզի նա, ով որ մտքով է տրվում,
Տրվում է, անշուշտ, մարմնից առավել…
Ո՞ւր է դրախտը,
Եթե ոչ՝ միայն քո թարթիչների հովանու ներքո.
Քո դեռ փակ ծոցում, որի դռները,
Արդեն թակում են
Եվ երկո՜ւ կողմից.
Քո սիրտը՝ ներսի՛ց,
Իմ ձեռքը՝ դրսի՛ց…
Ես քեզ չե՛մ փնտրել, քեզ չե՛մ որոնել,
Չե՛մ էլ հարցըրել ես պահակներից
Քո՝
Իմ չունեցած-չիմացած հասցեն:
Ես ճամփորդի պես,
Ու մոլորվածի,
Հասել եմ դուռըդ,
Որ և բախում է իմ ձեռքը դրսից,
Քո սիրտը՝ ներսից:
Ընդունիր հյուրիդ,
Որ կդառնա տե՛ր,
Բայց նաև՝ ծառա՜…
Եվ թո՛ւյլ տուր խոսել.
Գրկելուց առաջ,
Փարվելուց առաջ,
Թույլ տուր քեզ նայել
Մի փոքըր հեռվից:
Եվ թո՛ւյլ տուր կրկնել՝
Համբույրից առաջ,
Համբույրի նման
Կրկնել անունըդ.
Այն էլ հյուսիսում.
Ես բոլորովի՜ն չէի սպասում,
Ձմեռն այս վկա:
Քեզ չփընտրեցի՛, չըորոնեցի՛
Եվ… գտա հանկա՜րծ,
Ինչպես դու մի օր անունդ ես գտել,
Քո բիբլիական անունն եմ սիրում,
Սիրում եմ, այն էլ բիբլիակա՛ն սիրով,
Որ երբ իր նեղլիկ բառե շապիկն է աշխատում հագնել,
Թվում է հիմա հեթանոսակա՛ն՝
Նույնիսկ անպարկե՜շտ,
Բայց… նրա՛ աչքում,
Ում համար սիրո սրբությունն արդեն
Դարձել է հագուստ տոնակա՛ն օրվա,
Մինչ նա իմ միա՛կ շապիկն է. մսե՜…
Եվ ես սիրում եմ քեզ՝ ամբողջովի՜ն:
Իսկ ի՞նչ ես, ի՞նչ ես դու ամբողջովին,
Եթե ոչ մարմին,
Ու նաև արյուն:
Ւսկ մնացածը՝ բառեր են միայն,
Պա՜ղ-արհեստակա՜ն ու ճապա՛ղ լեզվի
Մի թարգմանությո՜ւն:
Իսկ ես խոսում եմ մայրենի՛ լեզվով՝
Ադամի՛ նման
Ու Եվայի՛ հետ:
Մենք, կարծեմ, արդեն խնձորը կերանք,
Քանզի նա, ով որ մտքով է տրվում,
Տրվում է, անշուշտ, մարմնից առավել…
Ո՞ւր է դրախտը,
Եթե ոչ՝ միայն քո թարթիչների հովանու ներքո.
Քո դեռ փակ ծոցում, որի դռները,
Արդեն թակում են
Եվ երկո՜ւ կողմից.
Քո սիրտը՝ ներսի՛ց,
Իմ ձեռքը՝ դրսի՛ց…
Ես քեզ չե՛մ փնտրել, քեզ չե՛մ որոնել,
Չե՛մ էլ հարցըրել ես պահակներից
Քո՝
Իմ չունեցած-չիմացած հասցեն:
Ես ճամփորդի պես,
Ու մոլորվածի,
Հասել եմ դուռըդ,
Որ և բախում է իմ ձեռքը դրսից,
Քո սիրտը՝ ներսից:
Ընդունիր հյուրիդ,
Որ կդառնա տե՛ր,
Բայց նաև՝ ծառա՜…
Եվ թո՛ւյլ տուր խոսել.
Գրկելուց առաջ,
Փարվելուց առաջ,
Թույլ տուր քեզ նայել
Մի փոքըր հեռվից:
Եվ թո՛ւյլ տուր կրկնել՝
Համբույրից առաջ,
Համբույրի նման
Կրկնել անունըդ.
Ասում են
Ասում են թույնով կենաց չեն խմում…
Իսկ ես կխմեմ…
Հանուն այս խաղի այս կեղտոտ խաղի,
Որ հիմարաբար սեր էինք անվանում:
Հանուն այն բոլոր տառապանքների,
Որ խենթաբար զգացմունքներ էինք կոչում:
Հանուն… Քեզ…
Եվ քո աչքերի, որ ծովեր էի անվանում,
Ու չէի հասկանում, որ վաղուց խեղդվել եմ
Ինձ շատ հարազատ այդ ծովի խորքերում ,
…Ասում են թույնով կենաց չեն խմում
…Կենացդ լինի…
Իսկ ես կխմեմ…
Հանուն այս խաղի այս կեղտոտ խաղի,
Որ հիմարաբար սեր էինք անվանում:
Հանուն այն բոլոր տառապանքների,
Որ խենթաբար զգացմունքներ էինք կոչում:
Հանուն… Քեզ…
Եվ քո աչքերի, որ ծովեր էի անվանում,
Ու չէի հասկանում, որ վաղուց խեղդվել եմ
Ինձ շատ հարազատ այդ ծովի խորքերում ,
…Ասում են թույնով կենաց չեն խմում
…Կենացդ լինի…
воскресенье, 13 октября 2013 г.
___<<Պատանի սիրտս բաժակ էր բյուրեղ,
Որ լցվեց մի օր գինով աչքերիդ,
Ու ես այն գինով հարբած խելահեղ
Քո ոտքերն ընկա ու դարձա գերիդ:
Բայց դու փշրեցիր իմ սիրտը մատաղ,
Ա՜խ դու փշրեցիր գավաթն իմ սրտի,
Թափվեց իմ գինին... արյունաշաղախ,
Ու ցնդեց պատրանքն իմ կույր կարոտի, -
Բացվեցին սրտիս աչքերը բոլոր,
Անցավ խելահեղ գինովությունս,
Կուչ եկավ խաբված իմ սիրտը մոլոր,
Ամաչեց, որ քեզ նմանն էր բույնս:
Դու ցոփ գինետան մի բաժակ էիր,
Սիրույս գինին էր աչքերս կապում,
Ա´խ, ինչ լավ եղավ, որ փշրվեցիր,
Քանզի քեզ այժմ քեզնով եմ չափում,
Քեզնով, ինչպես լուսինը՝ լուսնով,
Որ լուսացել էր սիրույս արևով,
Քեզնով եմ չափում, ոչ թե ցնորքով սիրահառաչ,
Որ իմ կույր սիրով աչքերս էր կապում,
Ինձ ծունկի բերում, ինչպես սիրատանջ,
Խաբված աստծուն՝ սատանի առաջ...
Ա՜խ արևն էլ է երբեմն խաբվում՝
Մեռած լուսնյակին իր լույսով չափում...>>>
Որ լցվեց մի օր գինով աչքերիդ,
Ու ես այն գինով հարբած խելահեղ
Քո ոտքերն ընկա ու դարձա գերիդ:
Բայց դու փշրեցիր իմ սիրտը մատաղ,
Ա՜խ դու փշրեցիր գավաթն իմ սրտի,
Թափվեց իմ գինին... արյունաշաղախ,
Ու ցնդեց պատրանքն իմ կույր կարոտի, -
Բացվեցին սրտիս աչքերը բոլոր,
Անցավ խելահեղ գինովությունս,
Կուչ եկավ խաբված իմ սիրտը մոլոր,
Ամաչեց, որ քեզ նմանն էր բույնս:
Դու ցոփ գինետան մի բաժակ էիր,
Սիրույս գինին էր աչքերս կապում,
Ա´խ, ինչ լավ եղավ, որ փշրվեցիր,
Քանզի քեզ այժմ քեզնով եմ չափում,
Քեզնով, ինչպես լուսինը՝ լուսնով,
Որ լուսացել էր սիրույս արևով,
Քեզնով եմ չափում, ոչ թե ցնորքով սիրահառաչ,
Որ իմ կույր սիրով աչքերս էր կապում,
Ինձ ծունկի բերում, ինչպես սիրատանջ,
Խաբված աստծուն՝ սատանի առաջ...
Ա՜խ արևն էլ է երբեմն խաբվում՝
Մեռած լուսնյակին իր լույսով չափում...>>>
ամենքս էլ միայնակ ենք մահանում
Վերջիվերջո ամենքս էլ
միայնակ ենք մահանում: Մի
ամբողջ կյանք պայքարում
ենք չգիտենք էլ ինչի համար,
հորինում ենք օրենքներ,
գծում սահմաններ և
տանջվում, երբ ինչ-որ մեկը
չի նկատում մեր սահմանն ու
անցնում է այն: Հիմար ենք,
հիմար... Անսահման կամ
գուցե սահմանյալ
ժամանակից մեզ տրված
կարճ կամ գուցե ոչ այդքան
կարճ հատվածտ վատնում
ենք անիմաստ պայքարում,
որտեղ չկան ոչ հաղթողներ,
ոչ հաղթվողներ: Չգիտեմ,
երևի շատ տխուր եմ, երևի
տխրությունը խրոնիկ հյուր է
դարձել ինձ, բայց ես շատ եմ
հիասթափվել... Հիասթափվել
եմ, որովհետև մարդկանց
հանդեպ հավատս եմ
կորցրել. ես չեմ հավատում
մարդ տեսակին
ընդհանրապես, որովհետև
վերջիվերջո ամենքս էլ
միայնակ ենք մահանում:
Այնքան տխուր է, երբ
վարդագույն երազների
աշխարհից քեզ վռնդում են ու
նետում ճշմարտության
իրական ճահիճը: Դառնում
ես բոլորի նման... Անտարբեր,
դաժան, ցինիկ, միայնակ... Եվ
չկա մեկը, ում կգրկես ու
կպատմես, թե որքան դաժան
են մարդիկ: Վախենում եմ
ամենքից, զգուշանում եմ,
կասկածում եմ... Այլևս
անտանելի է, չգիտեմ ինչպես
շարունակեմ կյանքս, ուր
գնամ, ինձ որտեղ տանեմ,
թաքցնեմ, մոլորեցնեմ
այնպես, որ էլ չգտնեմ... Ես չէի
ուզում 21 տարեկանում
այսպես հիասթափվել,
կոտրվել, կորցնել հավատս,
հույսերս, հոգուս լույսը չէի
ուզում կորցնել, չէի ուզում
մթնել, հանգչել, կործանվել
մարդկանց մեջ մարդկանց
պատճառով... Ես կուզեի մի
մեծ, լուսավոր բան անել,
որպեսզի մարդիկ դուրս գան
իրենց գորշությունից,
դաժանությունից, կեղտից,
սակայն գիտակցում եմ, որ
շատ փոքր եմ, աննշան,
գիտեմ, որ անկարող եմ
փոխել նրանց, ես նրանց եմ
նմանվում, ես դառնում եմ
նրանցից մեկը... ամենքս էլ
միայնակ ենք մահանում
վերջիվերջո... մեկն ուշ, մեկը`
շուտ...
միայնակ ենք մահանում: Մի
ամբողջ կյանք պայքարում
ենք չգիտենք էլ ինչի համար,
հորինում ենք օրենքներ,
գծում սահմաններ և
տանջվում, երբ ինչ-որ մեկը
չի նկատում մեր սահմանն ու
անցնում է այն: Հիմար ենք,
հիմար... Անսահման կամ
գուցե սահմանյալ
ժամանակից մեզ տրված
կարճ կամ գուցե ոչ այդքան
կարճ հատվածտ վատնում
ենք անիմաստ պայքարում,
որտեղ չկան ոչ հաղթողներ,
ոչ հաղթվողներ: Չգիտեմ,
երևի շատ տխուր եմ, երևի
տխրությունը խրոնիկ հյուր է
դարձել ինձ, բայց ես շատ եմ
հիասթափվել... Հիասթափվել
եմ, որովհետև մարդկանց
հանդեպ հավատս եմ
կորցրել. ես չեմ հավատում
մարդ տեսակին
ընդհանրապես, որովհետև
վերջիվերջո ամենքս էլ
միայնակ ենք մահանում:
Այնքան տխուր է, երբ
վարդագույն երազների
աշխարհից քեզ վռնդում են ու
նետում ճշմարտության
իրական ճահիճը: Դառնում
ես բոլորի նման... Անտարբեր,
դաժան, ցինիկ, միայնակ... Եվ
չկա մեկը, ում կգրկես ու
կպատմես, թե որքան դաժան
են մարդիկ: Վախենում եմ
ամենքից, զգուշանում եմ,
կասկածում եմ... Այլևս
անտանելի է, չգիտեմ ինչպես
շարունակեմ կյանքս, ուր
գնամ, ինձ որտեղ տանեմ,
թաքցնեմ, մոլորեցնեմ
այնպես, որ էլ չգտնեմ... Ես չէի
ուզում 21 տարեկանում
այսպես հիասթափվել,
կոտրվել, կորցնել հավատս,
հույսերս, հոգուս լույսը չէի
ուզում կորցնել, չէի ուզում
մթնել, հանգչել, կործանվել
մարդկանց մեջ մարդկանց
պատճառով... Ես կուզեի մի
մեծ, լուսավոր բան անել,
որպեսզի մարդիկ դուրս գան
իրենց գորշությունից,
դաժանությունից, կեղտից,
սակայն գիտակցում եմ, որ
շատ փոքր եմ, աննշան,
գիտեմ, որ անկարող եմ
փոխել նրանց, ես նրանց եմ
նմանվում, ես դառնում եմ
նրանցից մեկը... ամենքս էլ
միայնակ ենք մահանում
վերջիվերջո... մեկն ուշ, մեկը`
շուտ...
Սիրել գեթ մեկին
Մեկին
Սիրել գեթ մեկին,
Համարձակ մի քայլ,
Սիրել ամենքին,
Հասարակ հին կյանք.
ՈՒ այդ նոր կյանքում մեկին սիրելով,
ՈՒ մեկի համար կյանք նվիրելով,
Առանց այդ մեկի օր չտեսնելով,
Տիեզերքում էլ հայացք փնտրելով...
Աշխարհն է վկա ես քեզ չեմ սիրում,
ՈՒղղակի կուզեմ ուրիշինը չլինես,
ՈՒղղակի կուզեմ միշտ կողքիս լինես,
Աշխարհն է վկա ես քեզ չեմ սիրում.
Չեմ սիրում ես քեզ,
ՈՒ դրանում...
Միայն դու, միայն դու ես մեղավոր,
Ես միայն քո դեմ, քո դեմ եմ անզոր.
Սիրել գեթ մեկին,
Հասարակ հին կյանք...
Սիրել գեթ մեկին,
Համարձակ մի քայլ,
Սիրել ամենքին,
Հասարակ հին կյանք.
ՈՒ այդ նոր կյանքում մեկին սիրելով,
ՈՒ մեկի համար կյանք նվիրելով,
Առանց այդ մեկի օր չտեսնելով,
Տիեզերքում էլ հայացք փնտրելով...
Աշխարհն է վկա ես քեզ չեմ սիրում,
ՈՒղղակի կուզեմ ուրիշինը չլինես,
ՈՒղղակի կուզեմ միշտ կողքիս լինես,
Աշխարհն է վկա ես քեզ չեմ սիրում.
Չեմ սիրում ես քեզ,
ՈՒ դրանում...
Միայն դու, միայն դու ես մեղավոր,
Ես միայն քո դեմ, քո դեմ եմ անզոր.
Սիրել գեթ մեկին,
Հասարակ հին կյանք...
Երազ որի անունն է սեր
ՈՒ հեռանալիս նույնիսկ չեմ շրջվի,
Վերադարձին ես էլ չեմ սպասի,
Եթե ուզում ես մնա. բայց մենակ.
Ոչ ինձ հետ, այլ միայնակ,
Մնա մենակ ու հասկացիր,
Որ բնավ ել դա երազ չէր,
ՈՒ ոչ ել կատակ էր չարությամբ պատված,
Կամ էլ մի հեքյաթ որն էլ չավարտված...
Այլ գեթ մի խենթի սիրտ էր դա...
Երազ էր դա որի անունն է սեր...
Վերադարձին ես էլ չեմ սպասի,
Եթե ուզում ես մնա. բայց մենակ.
Ոչ ինձ հետ, այլ միայնակ,
Մնա մենակ ու հասկացիր,
Որ բնավ ել դա երազ չէր,
ՈՒ ոչ ել կատակ էր չարությամբ պատված,
Կամ էլ մի հեքյաթ որն էլ չավարտված...
Այլ գեթ մի խենթի սիրտ էր դա...
Երազ էր դա որի անունն է սեր...
ԱՅՆ ԺԱՄԱՆԱԿ ԵՐԲ...
Այն ժամանակ երբ...
Ոչ, չեմ կարող ես մոռանալ,
Այն ակնթարթն անձրևի տակ,
Խենթ մտքերից ոնց հեռանալ...
Այն ժամանակ երբ գեթ մի պահ չէի ապրի,
Եթե կողքիդ...
Եթե կողքիս...
Քեզ իմ միակը չզգայի.
Խոսքեր ասված այն ժամանակ,
ՈՒ հայացքով անմահացած,
Սրտից թախիծ արտահայտած,
ՈՒ լռությամբ արդարացած այն ժամանակ...
Ոչ, չեմ կարող ես մոռանալ,
Այն ակնթարթն անձրևի տակ,
Խենթ մտքերից ոնց հեռանալ...
Այն ժամանակ երբ գեթ մի պահ չէի ապրի,
Եթե կողքիդ...
Եթե կողքիս...
Քեզ իմ միակը չզգայի.
Խոսքեր ասված այն ժամանակ,
ՈՒ հայացքով անմահացած,
Սրտից թախիծ արտահայտած,
ՈՒ լռությամբ արդարացած այն ժամանակ...
Բաժանված ենք
Բաժանված ենք...
Բայց մինչեւ իսկ հեռվից հեռու քեզ եմ տենչում,
Քո աչքերն եմ ես որոնում ամբոխի մեջ,
Քեզ եմ փնտրում հազարավոր անցորդներում
Ու քո ձայնն եմ փորձում որսալ կանչող
անթիվ ձայների մեջ:
Բաժանված ենք...
Բայց դեռեւս քո ձեռքերն եմ զգում մարմնիս,
Քո համբույրն է դողում շուրթիս,
Քո շնչով եմ շնչում այսօր առաջվա պես:
Բաժանված ենք...
Միմյանց համար պայքարելով
Ու փնտրելով հանդիպումի արահետներ,
Հասկանալով գինը սիրո,
Հասկանալով խորությունը ապրած վշտի ու ցավերի,
Սերը սրտում գանձի նման ամուր պահած՝
Միեւնույնն է, բաժանված ենք...
Բայց բաժանված ցավով միայն.
Իսկ մեր սիրով՝ դեռ տաք,
Շուրթերս այրող համբույրներով,
Այն երազով, երբ ես ու դու մի ամբողջ էինք,
մի մարդու պես,
Այն խոսքերով, որ լռությունն էր շշնջում
մեր ականջին,
Մենք դեռեւս միասին ենք-
Քանի դեռ կանք...
Որովհետեւ հավատում եմ,
Որ ծնվել եմ այրող սերդ ճաշակելու անմար հույսով,
Որ ծնվել եմ լոկ քեզ համար.
Թեկուզ եւ մենք բաժանված ենք
Բայց մինչեւ իսկ հեռվից հեռու քեզ եմ տենչում,
Քո աչքերն եմ ես որոնում ամբոխի մեջ,
Քեզ եմ փնտրում հազարավոր անցորդներում
Ու քո ձայնն եմ փորձում որսալ կանչող
անթիվ ձայների մեջ:
Բաժանված ենք...
Բայց դեռեւս քո ձեռքերն եմ զգում մարմնիս,
Քո համբույրն է դողում շուրթիս,
Քո շնչով եմ շնչում այսօր առաջվա պես:
Բաժանված ենք...
Միմյանց համար պայքարելով
Ու փնտրելով հանդիպումի արահետներ,
Հասկանալով գինը սիրո,
Հասկանալով խորությունը ապրած վշտի ու ցավերի,
Սերը սրտում գանձի նման ամուր պահած՝
Միեւնույնն է, բաժանված ենք...
Բայց բաժանված ցավով միայն.
Իսկ մեր սիրով՝ դեռ տաք,
Շուրթերս այրող համբույրներով,
Այն երազով, երբ ես ու դու մի ամբողջ էինք,
մի մարդու պես,
Այն խոսքերով, որ լռությունն էր շշնջում
մեր ականջին,
Մենք դեռեւս միասին ենք-
Քանի դեռ կանք...
Որովհետեւ հավատում եմ,
Որ ծնվել եմ այրող սերդ ճաշակելու անմար հույսով,
Որ ծնվել եմ լոկ քեզ համար.
Թեկուզ եւ մենք բաժանված ենք
суббота, 12 октября 2013 г.
մենք բաժանվեցինք
Դեռ նոր հանդիպած` մենք բաժանվեցինք,
Իրար նոր գտած` կորցըրինք իրար:
Այսպես` դանակի սրությունն են միշտ բութ մատով փորձում:
Այսպես` մտովին – անգիտակցաբար մեծ մեղք են գործում:
Այսպես` տալիս են, բայց ավելի քան թերևըս առնում:
Այսպես` հառնում են, բայց` ավելի շուտ` թերևըս մեռնում:
Ուրիշի մարմնով, այսպե՛ս, սեփական հոգին են բեռնում
Ու ծանրանում են, բայց ավելի շատ թեթև են դառնում:
Այսպես` մի ժամով «Հավերժ քաղաքը»` Հռոմն են առնում.
Աթիլլայաբար հասցընում մտնել,
Բայց չեն հասցընում կրակի մատնել…
Իրար նոր գտած` կորցըրինք իրար:
Այսպես` դանակի սրությունն են միշտ բութ մատով փորձում:
Այսպես` մտովին – անգիտակցաբար մեծ մեղք են գործում:
Այսպես` տալիս են, բայց ավելի քան թերևըս առնում:
Այսպես` հառնում են, բայց` ավելի շուտ` թերևըս մեռնում:
Ուրիշի մարմնով, այսպե՛ս, սեփական հոգին են բեռնում
Ու ծանրանում են, բայց ավելի շատ թեթև են դառնում:
Այսպես` մի ժամով «Հավերժ քաղաքը»` Հռոմն են առնում.
Աթիլլայաբար հասցընում մտնել,
Բայց չեն հասցընում կրակի մատնել…
***
Ես ինչ տեսակ մեքենայով
Եվ ո՞ւր փախչեմ
Պատկերավոր այս աշխարհից...
Հազար տեսակ պատկերի հետ
Հազար տեսակ լռություններ կան աշխարհում:
Իմն ամենից ահավորն է,
Որովհետեւ լցված է նա միշտ քեզանով:
Ու ես ինքըս, որ մարդ էի,
Քո պատճառով կարծես հիմա
Նկարազարդ գիրք եմ դարձել.
Հուշ-հիշատակ-հիշողություն՝
Եղած-չեղած,
Մթահանգած-մտահանգված,
Գեղեցիկ ու զարհուրելի,
Ինչպես ինքըդ...
Եվ հոգուս մեջ
Շինություն է և ավերմունք:
Եվ գլխիս մեջ
Դատարան է ու դատաստան:
Եվ աչքիս դեմ,
Թռչունները, տե՛ս, երկինքն են նոտագըրում,
Եվ հնչում է ոչ թե նրանց երգը վճիտ ու պարզունակ,
Այլ քո քայլքի եղանակը
Վսեմ ու պիղծ...
Ժպիտներց լավագույնը
Փակ աչքովն է երևի:
Քոնն է հասցեն:
Եվ լավագույն երազանքը
Բաց աչքերովն է, անկասկած:
Նույնն է հասցեն:
Իսկ դու գիտե՞ս, թե մենք ո՞վ ենք:
Մենք նրանք ենք,
Ովքեր ինչքան խոսք են խոսել՝
Ողջը թերատ,
Ովքեր ինչքան խոհ են խորհել՝
Ողջը լրիվ:
Եվ ո՞ւր փախչեմ
Պատկերավոր այս աշխարհից...
Հազար տեսակ պատկերի հետ
Հազար տեսակ լռություններ կան աշխարհում:
Իմն ամենից ահավորն է,
Որովհետեւ լցված է նա միշտ քեզանով:
Ու ես ինքըս, որ մարդ էի,
Քո պատճառով կարծես հիմա
Նկարազարդ գիրք եմ դարձել.
Հուշ-հիշատակ-հիշողություն՝
Եղած-չեղած,
Մթահանգած-մտահանգված,
Գեղեցիկ ու զարհուրելի,
Ինչպես ինքըդ...
Եվ հոգուս մեջ
Շինություն է և ավերմունք:
Եվ գլխիս մեջ
Դատարան է ու դատաստան:
Եվ աչքիս դեմ,
Թռչունները, տե՛ս, երկինքն են նոտագըրում,
Եվ հնչում է ոչ թե նրանց երգը վճիտ ու պարզունակ,
Այլ քո քայլքի եղանակը
Վսեմ ու պիղծ...
Ժպիտներց լավագույնը
Փակ աչքովն է երևի:
Քոնն է հասցեն:
Եվ լավագույն երազանքը
Բաց աչքերովն է, անկասկած:
Նույնն է հասցեն:
Իսկ դու գիտե՞ս, թե մենք ո՞վ ենք:
Մենք նրանք ենք,
Ովքեր ինչքան խոսք են խոսել՝
Ողջը թերատ,
Ովքեր ինչքան խոհ են խորհել՝
Ողջը լրիվ:
Օտար սիրո այբուբենը
Ձմեռային նվազ արեգակը կրկին
Շողն իր դարձըրել է ճոպանուղի մի շեղ,
Որով ճամփորդում է անվախ փոշին միայն
Վաղո՜ւց չմաքըրված իմ սենյակում:
Ցավի պտտահողմից կյանքիս ամբողջ փոշին
Բարձրացել է տեղից ու աչքերըս խցել,
Եվ իմ արցունքները դրանցից են գուցե...
Ու վերստին ես ինձ դուրս եմ գցում փողոց:
Քաղաքային նեղլիկ ամեն պատշգամբում,
Ինչպես նորատեսակ տապկոցի մեջ,
Ձյունն է հիմա եռում մարմա՜նդ-մարմա՜նդ՝
Արձակելով բարակ գոլ գոլորշի:
Իսկ շեղ կտուրներից ու քիվերից, հանկարծ,
Ձյան կույտեր են երբեմն այնպես փռվում գետին,
Ասես հարբա՜ծ լինեն՝
Արեգակի՛ց հարբած...
Ես աչքերիս խորքում կասկածներս եմ ճմռում
Իմ բարեկամ ձեռքի պարզ օգնությամբ,
Ու բութ կոշկաքթով կտրատում եմ կրկին
Խուճուճ հանգույցները փողոցների:
Հավատ չընծայելով իր իսկ խոսքին ճոռում՝
Կեղծ-դասական մի հողմ հավակջ՜ց է ճառում,
Խոսում սրբությունի՜ց,
Հավերժական սիրու՜ց:
Իսկ ես... իսկ ես, կարծես երազի մեջ,
Ինձ զգում եմ ինչ-որ վանքի գավթում՝
լեցուն խեղվածներով ու մուրացողներով,
Եվ չմեկնած ձեռքիս ափում դատարկ
Եթե մինչև անգամ տասնոց դնեն,
Ես – փորձե՜լ եմ արդեն – չե՛մ գոհանա.
Ես քո կոպեկների՜ կարիքն ունեմ:
Բայց ես աշխարհ չեկա, որ «գթացե՜ք» նվամ,
Ես ծնվել եմ, որ գութ ու բարություն ցրեմ...
Եվ ինքնասեր-հպարտ ջղե՞րս են ցնցում,
Թե՞ քամին է սարսում ամեն վայրկյան՝
Էլեկտրական ուրույն հոսանքի պես:
Մութը սոսնձվում է հոգուս և աչքերիս:
Լարի վրա թառած ագռավը սև
Հանկարծ – ինձ տեսնելո՞ւց – ճչում է խռպաձայն,
Դեմքս, հավանաբար, ահավոր է սաստիկ:
Ու խենթ նայելով ինձ՝
Շունն էլ է գռմռում,
Քաղաքայի՜ն շունը, որ չի հիշում նույնիսկ,
Թե մինչև դա մեկ էլ ե՞րբ է հաչել:
Ու երբ տուն եմ մտնում ու հայելուն նայում,
Հասկանում եմ շա՛նն էլ, ագռավի՛ն էլ.
Քո երեկվա սերն է լուսավորում դեռ ինձ,
Բայց և մեր բաժանման շուքն է ընկել վրաս,
Եվ զգում եմ ես ինձ ա՛յն վիճակում ծանըր,
Որ և պատահում է արեգակին նույնիսկ
Եվ (քանի՜ դար արդեն) «խավարում» է կոչվում:
Եթե խավարում է՝ թող իր լրի՜վ լինի
Եվ ո՛չ թե մասնակի:
Թող մթընդի այնպե՜ս,
Որ երևան երկնի բոլո՛ր աստղերն անգամ.
Ամեն մեկը՝ մի կին,
Ամեն մեկը՝ աղջիկ,
Որոնց ես շա՜տ վաղուց չեմ նկատում՝
Քո խաբուսիկ սիրո ցոլանքի մեջ:
Թող խավարում լինի լրի՛վ-լրի՛վ-լրի՛վ...
Ու ես լույսն եմ վառում իմ սենյակի,
Միացնում եմ նաև երգասփյուռն էլ իսկույն,
Որ...տառերը սերտեմ նո՛ր մի սիրո,
Օտա՛ր-օտա՛ր-օտա՛ր-օտա՛ր սիրո...
Շողն իր դարձըրել է ճոպանուղի մի շեղ,
Որով ճամփորդում է անվախ փոշին միայն
Վաղո՜ւց չմաքըրված իմ սենյակում:
Ցավի պտտահողմից կյանքիս ամբողջ փոշին
Բարձրացել է տեղից ու աչքերըս խցել,
Եվ իմ արցունքները դրանցից են գուցե...
Ու վերստին ես ինձ դուրս եմ գցում փողոց:
Քաղաքային նեղլիկ ամեն պատշգամբում,
Ինչպես նորատեսակ տապկոցի մեջ,
Ձյունն է հիմա եռում մարմա՜նդ-մարմա՜նդ՝
Արձակելով բարակ գոլ գոլորշի:
Իսկ շեղ կտուրներից ու քիվերից, հանկարծ,
Ձյան կույտեր են երբեմն այնպես փռվում գետին,
Ասես հարբա՜ծ լինեն՝
Արեգակի՛ց հարբած...
Ես աչքերիս խորքում կասկածներս եմ ճմռում
Իմ բարեկամ ձեռքի պարզ օգնությամբ,
Ու բութ կոշկաքթով կտրատում եմ կրկին
Խուճուճ հանգույցները փողոցների:
Հավատ չընծայելով իր իսկ խոսքին ճոռում՝
Կեղծ-դասական մի հողմ հավակջ՜ց է ճառում,
Խոսում սրբությունի՜ց,
Հավերժական սիրու՜ց:
Իսկ ես... իսկ ես, կարծես երազի մեջ,
Ինձ զգում եմ ինչ-որ վանքի գավթում՝
լեցուն խեղվածներով ու մուրացողներով,
Եվ չմեկնած ձեռքիս ափում դատարկ
Եթե մինչև անգամ տասնոց դնեն,
Ես – փորձե՜լ եմ արդեն – չե՛մ գոհանա.
Ես քո կոպեկների՜ կարիքն ունեմ:
Բայց ես աշխարհ չեկա, որ «գթացե՜ք» նվամ,
Ես ծնվել եմ, որ գութ ու բարություն ցրեմ...
Եվ ինքնասեր-հպարտ ջղե՞րս են ցնցում,
Թե՞ քամին է սարսում ամեն վայրկյան՝
Էլեկտրական ուրույն հոսանքի պես:
Մութը սոսնձվում է հոգուս և աչքերիս:
Լարի վրա թառած ագռավը սև
Հանկարծ – ինձ տեսնելո՞ւց – ճչում է խռպաձայն,
Դեմքս, հավանաբար, ահավոր է սաստիկ:
Ու խենթ նայելով ինձ՝
Շունն էլ է գռմռում,
Քաղաքայի՜ն շունը, որ չի հիշում նույնիսկ,
Թե մինչև դա մեկ էլ ե՞րբ է հաչել:
Ու երբ տուն եմ մտնում ու հայելուն նայում,
Հասկանում եմ շա՛նն էլ, ագռավի՛ն էլ.
Քո երեկվա սերն է լուսավորում դեռ ինձ,
Բայց և մեր բաժանման շուքն է ընկել վրաս,
Եվ զգում եմ ես ինձ ա՛յն վիճակում ծանըր,
Որ և պատահում է արեգակին նույնիսկ
Եվ (քանի՜ դար արդեն) «խավարում» է կոչվում:
Եթե խավարում է՝ թող իր լրի՜վ լինի
Եվ ո՛չ թե մասնակի:
Թող մթընդի այնպե՜ս,
Որ երևան երկնի բոլո՛ր աստղերն անգամ.
Ամեն մեկը՝ մի կին,
Ամեն մեկը՝ աղջիկ,
Որոնց ես շա՜տ վաղուց չեմ նկատում՝
Քո խաբուսիկ սիրո ցոլանքի մեջ:
Թող խավարում լինի լրի՛վ-լրի՛վ-լրի՛վ...
Ու ես լույսն եմ վառում իմ սենյակի,
Միացնում եմ նաև երգասփյուռն էլ իսկույն,
Որ...տառերը սերտեմ նո՛ր մի սիրո,
Օտա՛ր-օտա՛ր-օտա՛ր-օտա՛ր սիրո...
Խաբվե՜լ եմ ուզում .
Խաբվե՜լ եմ ուզում .
Քնքուշ խոսքերիդ, սուտ երդումներիդ,
Հավերժ սիրելու քո խոստումներին:
Թախծե՜լ եմ ուզում.
Սիրո կարոտից, երկար թվացող այս բաժանումից
Եվ քո զանգերի ուշացումներից:
Լացե՜լ եմ ուզում.
Թեթև հուզմունքից, (ինչո՞ւ ոչ) խանդից,
Միասին դիտած ֆիլմի սյուժեից:
Գոռա՜լ եմ ուզում.
Ամենաբարձր գագաթին կանգնած այս մոլորակի
Գոռալ եմ ուզում իմ սիրո մասին:
Լռե՜լ եմ ուզում.
Երբ քո հայացքը դիպչի հայացքից,
Ուզում եմ լռել, որ լավ ունկնդրեմ լեզուն աչքերիդ:
Ապրե՜լ եմ ուզում.
Միա՜յն քեզանով, միա՜յն քո սիրով,
Քո հեքիաթներով, ու շնչառությամբ քո անհագ սիրո:
Քնքուշ խոսքերիդ, սուտ երդումներիդ,
Հավերժ սիրելու քո խոստումներին:
Թախծե՜լ եմ ուզում.
Սիրո կարոտից, երկար թվացող այս բաժանումից
Եվ քո զանգերի ուշացումներից:
Լացե՜լ եմ ուզում.
Թեթև հուզմունքից, (ինչո՞ւ ոչ) խանդից,
Միասին դիտած ֆիլմի սյուժեից:
Գոռա՜լ եմ ուզում.
Ամենաբարձր գագաթին կանգնած այս մոլորակի
Գոռալ եմ ուզում իմ սիրո մասին:
Լռե՜լ եմ ուզում.
Երբ քո հայացքը դիպչի հայացքից,
Ուզում եմ լռել, որ լավ ունկնդրեմ լեզուն աչքերիդ:
Ապրե՜լ եմ ուզում.
Միա՜յն քեզանով, միա՜յն քո սիրով,
Քո հեքիաթներով, ու շնչառությամբ քո անհագ սիրո:
пятница, 11 октября 2013 г.
ԳԱՐՆԱՆ ՎՏԱՆԳԱՎՈՐ ՀՈՏԸ
Հարկավոր չէ՜,- ասում եմ ես ինքըս ինձ,
Ասում եմ ես մտքիս մեջ
Ու մեկ-մեկ էլ՝ գժի նման՝ բարձրաձայն:
Հարկավոր չէ՜ այս նոր սերը ո՜չ մեկիս՝
Ո՜չ քեզ, ո՜չ ինձ:
Ո՜չ մեկիս...
Բայց ակամա դերասանից (հասկանու՞մ ես, ակամա՜),
Հա՜, ակամա դերասանից ո՞վ կա դժբախտ առավել...
Եվ կույր ձեռքս
Կույրին հատուկ խարխափումով ու դողով
Հեռվից-հեռու ձեռքդ, մեջքդ կամ աչքերդ է որոնում
Եվ մոլեգին շոշափումով կարծես նրանց վրայից
Ջնջում է իմ <<հարկավոր չէ>> -ն տառ առ տառ...
Վա՜յ քեզ թշվա՜ռ երջանկություն,
Տանջանքի հո՜ղը գլխիդ:
Մի՞թե նրա չափ էլ չկաս, որ չտանջես ինքդ քեզ,
Որ մոռանաս <<միթե>> -ները,
<<Չէ որ>>-ները քո երկսայր
Եվ անձնատուր լինես ինքըդ քո ընթացքին
Գարնան պես:
Իսկ գարո՜ւնը...
Արձակվում է ճամփաների պաղն արդեն:
Կպչուն ցեխն է հովեր առնում իշխելու:
Եվ ձների մարմնի վրա վտակները հալոցքի
Իրենց հունով բաց են անում նորանոր
Երակներ ու զարկերակներ սև ու տաք.
Սկսվում է մի նոր գարուն անհատա՜կ ու անհատա՜կ՝
Երազի մեջ մեզ պատահող անկումի՜ պես անհատակ...
Ինչքա՜ն կուզես <<հարկավոր չէ՜>> գոռգոռա.
Ինչքա՜ն կուզե թող ուղեղըդ երկմտանքի սև ջերմից
Ձյան պես հալվի,
Դառնա պաղած թանապուր.
Ինչքա՜ն կուզես խաչ դիր վրադ
Քո սեփական արյունով,-
Միևնո՜ւյնն է.
<<Հարկավոր չէ՜>>-ն իր իսկ կամքին հակառակ,
Ինքն իրենից թաքուն անգամ՝
Ի վերջո
Վերափոխվում ու դառնում է <<ի՜նչ ուզում է թող լինի>>,
Որովհետև... մարդե մա՜րդ է, ո՛չ թե քայլող գաղափար...
Որովհետև... <<չէ որ>>-ները նո՛յնպես քնել են ուզում...
Որովհետև... ինքդ գարնան վտանգավոր հոտ ունես...
Որովհետև... ինքս էլ գարնան վտանգավոր այդ հոտից
Միշտ զգում եմ գլխապտույտ,
Որ տևում է ամիսներ...
Որովհետև... պարտվե՞լ, այո՛,
Ումի՜ց կուզես դու պարտվի՛ր,
Սակայն ո՛չ թե ինքդ քեզնից.
Ինքդ քեզնից պարտվելով՝
Դու դառնում ես փսոր ծամոն
Կամ ինքնաթափ պատի ծեփ
Եվ ոչ նույնիսկ մի մեքենա,
Գեթ մեքենա՛ խելացի,
Որ կուզեի՛ իրոք դառնալ,
Բայց ի՞նչ անեմ, ի՞նչ անեմ,
Եթե բնավ չի՛ ստացվում, ի՞նչ անեմ:
Էլ ի՞նչ մնաց, որ ի՜նչ անեմ, սիրելի՛ս:
Մնաց գոռա՜լ, թե երկուսիս՝ ինձ ու քեզ,
<<Հարկավոր չէ՛>>-ն հարկավոր չէ՛ իսկապես.
Մե՛նք ենք իրար հարկավոր...
Ասում եմ ես մտքիս մեջ
Ու մեկ-մեկ էլ՝ գժի նման՝ բարձրաձայն:
Հարկավոր չէ՜ այս նոր սերը ո՜չ մեկիս՝
Ո՜չ քեզ, ո՜չ ինձ:
Ո՜չ մեկիս...
Բայց ակամա դերասանից (հասկանու՞մ ես, ակամա՜),
Հա՜, ակամա դերասանից ո՞վ կա դժբախտ առավել...
Եվ կույր ձեռքս
Կույրին հատուկ խարխափումով ու դողով
Հեռվից-հեռու ձեռքդ, մեջքդ կամ աչքերդ է որոնում
Եվ մոլեգին շոշափումով կարծես նրանց վրայից
Ջնջում է իմ <<հարկավոր չէ>> -ն տառ առ տառ...
Վա՜յ քեզ թշվա՜ռ երջանկություն,
Տանջանքի հո՜ղը գլխիդ:
Մի՞թե նրա չափ էլ չկաս, որ չտանջես ինքդ քեզ,
Որ մոռանաս <<միթե>> -ները,
<<Չէ որ>>-ները քո երկսայր
Եվ անձնատուր լինես ինքըդ քո ընթացքին
Գարնան պես:
Իսկ գարո՜ւնը...
Արձակվում է ճամփաների պաղն արդեն:
Կպչուն ցեխն է հովեր առնում իշխելու:
Եվ ձների մարմնի վրա վտակները հալոցքի
Իրենց հունով բաց են անում նորանոր
Երակներ ու զարկերակներ սև ու տաք.
Սկսվում է մի նոր գարուն անհատա՜կ ու անհատա՜կ՝
Երազի մեջ մեզ պատահող անկումի՜ պես անհատակ...
Ինչքա՜ն կուզես <<հարկավոր չէ՜>> գոռգոռա.
Ինչքա՜ն կուզե թող ուղեղըդ երկմտանքի սև ջերմից
Ձյան պես հալվի,
Դառնա պաղած թանապուր.
Ինչքա՜ն կուզես խաչ դիր վրադ
Քո սեփական արյունով,-
Միևնո՜ւյնն է.
<<Հարկավոր չէ՜>>-ն իր իսկ կամքին հակառակ,
Ինքն իրենից թաքուն անգամ՝
Ի վերջո
Վերափոխվում ու դառնում է <<ի՜նչ ուզում է թող լինի>>,
Որովհետև... մարդե մա՜րդ է, ո՛չ թե քայլող գաղափար...
Որովհետև... <<չէ որ>>-ները նո՛յնպես քնել են ուզում...
Որովհետև... ինքդ գարնան վտանգավոր հոտ ունես...
Որովհետև... ինքս էլ գարնան վտանգավոր այդ հոտից
Միշտ զգում եմ գլխապտույտ,
Որ տևում է ամիսներ...
Որովհետև... պարտվե՞լ, այո՛,
Ումի՜ց կուզես դու պարտվի՛ր,
Սակայն ո՛չ թե ինքդ քեզնից.
Ինքդ քեզնից պարտվելով՝
Դու դառնում ես փսոր ծամոն
Կամ ինքնաթափ պատի ծեփ
Եվ ոչ նույնիսկ մի մեքենա,
Գեթ մեքենա՛ խելացի,
Որ կուզեի՛ իրոք դառնալ,
Բայց ի՞նչ անեմ, ի՞նչ անեմ,
Եթե բնավ չի՛ ստացվում, ի՞նչ անեմ:
Էլ ի՞նչ մնաց, որ ի՜նչ անեմ, սիրելի՛ս:
Մնաց գոռա՜լ, թե երկուսիս՝ ինձ ու քեզ,
<<Հարկավոր չէ՛>>-ն հարկավոր չէ՛ իսկապես.
Մե՛նք ենք իրար հարկավոր...
четверг, 3 октября 2013 г.
Կարոտել եմ
Կարոտել եմ Քո … Բա˜րևը … Այն բարևը, որ տվեցիր ինձ շ˜ատ վաղուց, Այն բարևը երկար ա˜- ով Այն բարևը, որ տվեցիր մեղմ ժպտալով: Կարոտել եմ Քո … ժպիտը … Այն ժպիտը, որ կար դեմքիդ դեռ շ˜ատ վաղուց, Այն ժպիտը, մեղմ ու քնքուշ… Այն ժպիտը, երբ ժպտում էիր աչուկներով: Կարոտել եմ… աչուկներդ … Աչուկներդ, որ թարթում էիր այդպես դեռ շ˜ատ վաղուց, Այդ փայլփլուն ու պսպղուն հրաշքները… Այն աչերը… երբ վառվում էին գանգուրներիդ միջից: Կարոտել եմ … գանգուրներդ… Գանգուրներդ, որ ես տեսա դեռ շ˜ատ վաղուց, Գանգուրներդ, որ խաղում էին մատներիս հետ… Գանգուրներդ, որ խուճուճներ էինք ասում ու ծիծաղում: Կարոտել եմ … Քո ծիծաղը… Այն ծիծաղը, որ լսեցի դեռ շ˜ատ վաղուց, Այն ծիծաղը, որ լսում էի քեզնից թաքուն, Այն ծիծաղը, որ թաքցնում էր քո թախիծը: Կարոտել եմ … անգամ Քո թախիծը… Այն թախիծը, որ կա քո մեջ դեռ շ˜ատ վաղուց, Այն թախիծը, որ տեսնում էին միայն իմ աչքերը… Այն թախիծը, որը այդքան ես ուզում էի տանել քեզնից: Կարոտել եմ … Կարոտել եմ … Կարոտել եմ … Կարոտել եմ ես
среда, 18 сентября 2013 г.
ԽԵՆԹԸ
Ես նայում եմ իմ ձեռքերին,
Ա՛յնպես նայում,
Որ դիտողը ինձ կարող է խենթ համարել:
Նայո՜ւմ-նայո՜ւմ,
Շուռ ու մուռ եմ տալիս այնպե՛ս,
Քարկըտիկ եմ կարծես խաղում առանց քարի:
Ու նրանց հետ խոսում եմ ես
(Նաև խոսո՜ւմ)
Եվ համարյա նույն լրջությամբ,
Ինչպես Համլետ արքայազնը՝ լերկ գանգի հետ,
Որովհետև… այս ձեռքե՜րը,
Միայն սրա՛նք,
Սրա՜նք պիտի լոկ վկայեն,
Թե եղե՞լ ես դու իմ կյանքում,
Ունեցե՞լ եմ երբևէ քեզ,
Զգացե՞լ եմ քեզ՝ համի պես,
Ապրե՞լ եմ քեզ՝ ցավի նման:
Այս ձեռքե՜րը,
Միայն սրա՛նք,
Սրա՜նք պիտի լոկ վկայեն,
Որովհետև…
Ինձ եղածը մտապատրանք է լոկ թվում,
Կարդացած վե՜պ,
Ուրիշ մեկի պատմած երա՜զ:
Ու չեմ հիշում մինչև անգամ քո դեմքը ես
Տանջում եմ ինձ,
Չեմ ներում ինձ,
Ատում եմ ինձ,
Բայց… չե՜մ հիշում դեմքըդ անգամ:
Միայն սիրված ու համբուրված աչքերը քո,
Ասես քեզնից ընդմիշտ պոկված,
Ուր նայում եմ՝ ինձ են նայում,
Ուր թեքվում եմ՝ գտնում են ինձ,
Այն Բախտի պես,
Որ դիցապաշտ հին հույներին
Հետևում էր ամբողջ կյանքում…
Անգամ դեմքդ չեմ հիշում ես…
Ու թե հիշեն՝
Միա՛յն սրանք,
Լոկ ձեռքե՜րըս պիտի հիշեն
Ու վկայեն, որ դու կայի՛ր,
Որ դու եղա՛ր:
Իրո՜ք եղար:
Միայն սրա՛նք պիտի հիշեն
Քո ձևե՛րը,
Մա՛շկը,
Հո՛տը,
Սարսո՛ւռը,-
Քեզ՝ ամբողջովի՜ն…
Ու չնայե՞մ իմ ձեռքերին
Ու չնայե՞մ այնպե՛ս, այնքա՛ն,
Որ դիտողը ինձ կարծի… խենթ:
Ու թե կարծի՝ կսխալվի՞…
Ա՛յնպես նայում,
Որ դիտողը ինձ կարող է խենթ համարել:
Նայո՜ւմ-նայո՜ւմ,
Շուռ ու մուռ եմ տալիս այնպե՛ս,
Քարկըտիկ եմ կարծես խաղում առանց քարի:
Ու նրանց հետ խոսում եմ ես
(Նաև խոսո՜ւմ)
Եվ համարյա նույն լրջությամբ,
Ինչպես Համլետ արքայազնը՝ լերկ գանգի հետ,
Որովհետև… այս ձեռքե՜րը,
Միայն սրա՛նք,
Սրա՜նք պիտի լոկ վկայեն,
Թե եղե՞լ ես դու իմ կյանքում,
Ունեցե՞լ եմ երբևէ քեզ,
Զգացե՞լ եմ քեզ՝ համի պես,
Ապրե՞լ եմ քեզ՝ ցավի նման:
Այս ձեռքե՜րը,
Միայն սրա՛նք,
Սրա՜նք պիտի լոկ վկայեն,
Որովհետև…
Ինձ եղածը մտապատրանք է լոկ թվում,
Կարդացած վե՜պ,
Ուրիշ մեկի պատմած երա՜զ:
Ու չեմ հիշում մինչև անգամ քո դեմքը ես
Տանջում եմ ինձ,
Չեմ ներում ինձ,
Ատում եմ ինձ,
Բայց… չե՜մ հիշում դեմքըդ անգամ:
Միայն սիրված ու համբուրված աչքերը քո,
Ասես քեզնից ընդմիշտ պոկված,
Ուր նայում եմ՝ ինձ են նայում,
Ուր թեքվում եմ՝ գտնում են ինձ,
Այն Բախտի պես,
Որ դիցապաշտ հին հույներին
Հետևում էր ամբողջ կյանքում…
Անգամ դեմքդ չեմ հիշում ես…
Ու թե հիշեն՝
Միա՛յն սրանք,
Լոկ ձեռքե՜րըս պիտի հիշեն
Ու վկայեն, որ դու կայի՛ր,
Որ դու եղա՛ր:
Իրո՜ք եղար:
Միայն սրա՛նք պիտի հիշեն
Քո ձևե՛րը,
Մա՛շկը,
Հո՛տը,
Սարսո՛ւռը,-
Քեզ՝ ամբողջովի՜ն…
Ու չնայե՞մ իմ ձեռքերին
Ու չնայե՞մ այնպե՛ս, այնքա՛ն,
Որ դիտողը ինձ կարծի… խենթ:
Ու թե կարծի՝ կսխալվի՞…
****
Իմ տված ցավից
Դու լաց ես լինում,
Իսկ ես` ամոթի՛ց`
Տաք-պաղ քրտնում եմ:
Ի՜նչ ասեմ հիմա:
Գեթ մխիթարվի՛ր,
Որ նույն համն ունեն
Քրտինք ու արցունք…
Դու լաց ես լինում,
Իսկ ես` ամոթի՛ց`
Տաք-պաղ քրտնում եմ:
Ի՜նչ ասեմ հիմա:
Գեթ մխիթարվի՛ր,
Որ նույն համն ունեն
Քրտինք ու արցունք…
Ասել քեզ չե՞մ սիրում
Ասել քեզ չե՞մ սիրում… Ինչու՞ համար սակայն
… Խենթանում եմ անգամ ես այն մտքից,
Թե կարող ես ինձնից դու հեռանալ հանկարծ,
Թե կարող ես սիրել ուրիշ մեկին:
Չե՞մ կարոտում ասել… Սակայն ինչու՞, ինչու՞
Գիշերային մի ուշ, մի խենթ պահի
Սիրտս աղոթքի պես անունդ է մրմնջում,
Կարոտում է ձեռքին քո փայփայիչ:
Չե՞մ ձանձրանում ասել… Բայց ինչու՞ է հանկարծ
Սիրտըս տենչում ինչ-որ հեռավորի,
Նրան, որ միգուցե ոչ եղել է, ոչ կա,
Նրանց, որ ցնորք է միայն թովիչ:
Ասել սիրու՞մ եմ քեզ… Սակայն ինչու՞ հաճախ
Ես տխրում եմ, թախծում միշտ անառիթ,
Դժգոհում եմ ինձնից՝ չունենալով պատճառ,
Նայում եմ քեզ, ժպտում բայց օտարին:
Հանելու՞կ է արդյոք, առեղծվա՞ծ է միթե…
Հասկանում եմ ես քեզ, սիրտ իմ խելառ.
- Երջանկությանն ես քո դու վարժըվել արդեն
Եվ դժգոհ ես քեզնից միայն դրա համար…
… Խենթանում եմ անգամ ես այն մտքից,
Թե կարող ես ինձնից դու հեռանալ հանկարծ,
Թե կարող ես սիրել ուրիշ մեկին:
Չե՞մ կարոտում ասել… Սակայն ինչու՞, ինչու՞
Գիշերային մի ուշ, մի խենթ պահի
Սիրտս աղոթքի պես անունդ է մրմնջում,
Կարոտում է ձեռքին քո փայփայիչ:
Չե՞մ ձանձրանում ասել… Բայց ինչու՞ է հանկարծ
Սիրտըս տենչում ինչ-որ հեռավորի,
Նրան, որ միգուցե ոչ եղել է, ոչ կա,
Նրանց, որ ցնորք է միայն թովիչ:
Ասել սիրու՞մ եմ քեզ… Սակայն ինչու՞ հաճախ
Ես տխրում եմ, թախծում միշտ անառիթ,
Դժգոհում եմ ինձնից՝ չունենալով պատճառ,
Նայում եմ քեզ, ժպտում բայց օտարին:
Հանելու՞կ է արդյոք, առեղծվա՞ծ է միթե…
Հասկանում եմ ես քեզ, սիրտ իմ խելառ.
- Երջանկությանն ես քո դու վարժըվել արդեն
Եվ դժգոհ ես քեզնից միայն դրա համար…
четверг, 12 сентября 2013 г.
ՄԻ ՔԻՉ ԹՎԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 1
Ա՜խ, իմ մեծ Սերը…
Նա հավասար է
Կորած հույսերիս ճիշտ քառակուսուն
Ու երազանքիս խեղճ մնացորդին…
Նա հավասար է
Կորած հույսերիս ճիշտ քառակուսուն
Ու երազանքիս խեղճ մնացորդին…
ՏՈՂԱԴԱՐՁՎԱԾ ՍԵՐ
Ես ուզում եմ գրել քեզ երկու տող:
Ահա՛ գրիչ ու թուղթ:
Թանաքամանն ահա՛:
Թանաքամանն ահա՜…
Պատվանդան չէ՞ կարծես,
Որի վրա պիտի ինչ-որ արձան տնկվի:
Եվ այդ պատվանդանին… արձանանում ես դու,
Այն էլ գիտե՞ս՝ ինչպես:
Գիտե՛ս, չասե՜ս սակայն.
(Կան գաղտնիքներ, որոնք գերեզման են գնում,
Եվ կա անկեղծություն, որ չի բացվում երբեք,
Իսկ թե բացվեր՝
Կյանքում այդքան քիչ չէր լինի
Թիվը պոետների)…
Ու չե՛մ գրում ես քեզ,
Ու չե՛մ ասում ես քեզ,
Որ դու իմ կյանքի մեջ այնպես էիր հաշվված,
Ինչպես սուղ էջերը մի շատ փոքրիկ գրքի:
Ու ես ինչպե՞ս հիմա պոկեմ ու տամ քամուն,
Ինչպե՞ս պոկեմ, ասա՛, որ գեթ կապվի մի կերպ
Քեզ նախորդած էջի և հաջորդող էջի
Ա՛յն իմաստը, որ ես հասկանալ եմ ջանում:
Եվ իզո՜ւր եմ ջանում,
Որովհետև գիտեմ,
Որ դու սկսվեցիր սխալ տողադարձով
Եվ չես ավարտվո՛ւմ էլ.
Տողադա՜րձ ես արվում…
Ահա՛ գրիչ ու թուղթ:
Թանաքամանն ահա՛:
Թանաքամանն ահա՜…
Պատվանդան չէ՞ կարծես,
Որի վրա պիտի ինչ-որ արձան տնկվի:
Եվ այդ պատվանդանին… արձանանում ես դու,
Այն էլ գիտե՞ս՝ ինչպես:
Գիտե՛ս, չասե՜ս սակայն.
(Կան գաղտնիքներ, որոնք գերեզման են գնում,
Եվ կա անկեղծություն, որ չի բացվում երբեք,
Իսկ թե բացվեր՝
Կյանքում այդքան քիչ չէր լինի
Թիվը պոետների)…
Ու չե՛մ գրում ես քեզ,
Ու չե՛մ ասում ես քեզ,
Որ դու իմ կյանքի մեջ այնպես էիր հաշվված,
Ինչպես սուղ էջերը մի շատ փոքրիկ գրքի:
Ու ես ինչպե՞ս հիմա պոկեմ ու տամ քամուն,
Ինչպե՞ս պոկեմ, ասա՛, որ գեթ կապվի մի կերպ
Քեզ նախորդած էջի և հաջորդող էջի
Ա՛յն իմաստը, որ ես հասկանալ եմ ջանում:
Եվ իզո՜ւր եմ ջանում,
Որովհետև գիտեմ,
Որ դու սկսվեցիր սխալ տողադարձով
Եվ չես ավարտվո՛ւմ էլ.
Տողադա՜րձ ես արվում…
ՄԵԶԱՆԻՑ ՄԵԿԸ
Մեզանից մեկը, անշուշտ, այստեղ չէ,
Մեզանից մեկը՝
Կամ ես, կամ թե դու:
Թե դու չես այստեղ՝
Ապա ինչպես է,
Որ ինձ հետ ես միշտ՝
Իմ սենյակի մեջ,
Իմ մատների տակ,
Իմ լեզվի վրա:
Թե ես չեմ այստեղ,
Ապա ինչպես է,
Որ ես հետդ չեմ՝
Քո սենյակի մեջ,
Քո մատների տակ,
Քո լեզվի վրա:
Ճիշտն այն է գուցե,
Որ մենք երկուսս էլ այստեղ չենք լինում.
Ինքս այնտեղ եմ, որտեղ որ դու ես,
Իսկ դու այնտեղ ես, որտեղ որ ես եմ:
Այսպես գալիս ենք մենք դեպի իրար,
Դու՝ ինձ մոտ,
Ես՝ քեզ
Եվ… չենք հանդիպում… այս քանի տարի:
Մեզանից մեկը՝
Կամ ես, կամ թե դու:
Թե դու չես այստեղ՝
Ապա ինչպես է,
Որ ինձ հետ ես միշտ՝
Իմ սենյակի մեջ,
Իմ մատների տակ,
Իմ լեզվի վրա:
Թե ես չեմ այստեղ,
Ապա ինչպես է,
Որ ես հետդ չեմ՝
Քո սենյակի մեջ,
Քո մատների տակ,
Քո լեզվի վրա:
Ճիշտն այն է գուցե,
Որ մենք երկուսս էլ այստեղ չենք լինում.
Ինքս այնտեղ եմ, որտեղ որ դու ես,
Իսկ դու այնտեղ ես, որտեղ որ ես եմ:
Այսպես գալիս ենք մենք դեպի իրար,
Դու՝ ինձ մոտ,
Ես՝ քեզ
Եվ… չենք հանդիպում… այս քանի տարի:
ՑՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ
Հանդիպումը բաժանումի սկիզբն է հենց…
Հանդիպեցինք այդ ե՞րբ արդյոք,
Որ գնում ես, գնում արդեն:
Իմ գտնըվա՛ծ – միա՜կ մակդիր,
Ամենաճի՛շտ բաղդատություն.
Դեռ նո՛ր գտած՝ թռչո՞ւմ ես դու մտքիցս արդեն:
Համ չեն զգում միայն բերնով:
Համ զգում են հոգո՛վ նաև:
Եվ գնո՞ւմ ես, գնո՞ւմ արդեն,
Որ հռչակի անհամությունն իրեն արքա
Ու դարձնելով հոգիս ոստան ու տնքացո՜ղ աթոռանիստ,
Իշխի նաև իմ կեղեքվող ծայրամասո՞ւմ…
Եվ համբուրված իմ շուրթերին դողդողում են սիրո խոսքեր,
Ինչպես ցողի կաթիլները ա՛յն թփերին,
Որոնց վրա անհոգ քամին դասն է սերտում իր գժտության:
Ու ես անվերջ փորձ եմ անում
Իմ թափանցիկ լռության տակ պահվել մի կերպ:
Քո փեշերը փաթաթվում են գիրգ ծնկներիդ.
Խանգարել են ուզում կարծես, որ չգնաս:
Ծխախոտն է մեջըս հազում:
Ստվերները հոտոտում են հողը կրկին.
Կամենում են կարծես զգալ
Անցած տեղիդ բուրմունքն անանց:
Քաղաքային փողոցների լույսերն աղոտ
Փոշոտ քամուց իրենց աչքերն են շուտ թարթում,
Ինչպես մարդը, երբ ուզում է լաց չլինել…
Պիտի գնա՜ս…
Պիտի գնա՜ս,
Որ քանի դեռ չենք հանդիպել՝
Փողոցն այնպե՛ս ինձ կարոտի,
Ինչպես ես քե՜զ:
Պիտի գնա՛ս,
Որ ածխացած սպասումը
Բոլորագիծ քաշի իմ շուրջ՝
Ինձ դարձնելով սուր շառավիղ,
Սիրտըս՝ կենտրոն,
Որ ամեն ոստ իր ստվերով
Ցույց տա ժամը՝ սլաքի պես,
Ու շրշյունով զրընգացնի նույն ժամն էլի.
Որ ես զգամ, ուշացումով,
Թե ինչպես է սահում-անցնում
Կյանքն իմ կողքով,
Ես էլ՝ կյանքի,
Չդիպչելով երբեք իրար:
Պիտի գնա՛ս,
Որ ես անվերջ իմ մտքի մեջ,
(Թութակի պես կամ անվտանգ խելագարի)
Նո՛ւյնը կրկնեմ.
«Շատը… գը-նաց, քի-չը մը-նաց»…
Եվ քանի որ պիտի՛ գնաս՝
Դե, շո՛ւտ գնա, որ շուտ էլ գա՜ս, շատ չմնա՛ս:
Տե՛ս,
Օրորվող այս լապտերից
Ես մի շող եմ քաշում-պոկում.
Ա՛ռ,
Փաթաթիր ցուցամատիդ՝
Իբրև գունեղ մի հուշաթել,
Որ… վայրկյա՛ն իսկ չմոռանաս
Ու… շո՜ւտ դառնաս:
Իսկ քո երգուն քայլքի թելն էլ թող փաթաթվի
Մայթի՛ն այս գորշ, այս տա՛նը գորշ և իմ հոգո՜ւն,
Որ… բոլորս էլ (մա՛յթ, տո՛ւն, հոգի՜)
Մեկ վայրկյան իսկ չմոռանանք
Եվ սպասենք քեզ անհամբեր.
Իսկ ոլորուն-կպչուն ձայնը մեր համբույրի
Թող համերգվի այս վիրավոր լռության մեջ
Ու որբացած մեր սեփական ականջներում,
Իսկ հեռվահաս ժպիտները մեր փոխանցիկ
Թող դրոշմեն իրենց վրա ապակիներն այս լուսադող՝
Սպասումի կնիքի պես…
-Ցտեսությո՛ւն:
Ի տեսությո՜ւն…
Հանդիպեցինք այդ ե՞րբ արդյոք,
Որ գնում ես, գնում արդեն:
Իմ գտնըվա՛ծ – միա՜կ մակդիր,
Ամենաճի՛շտ բաղդատություն.
Դեռ նո՛ր գտած՝ թռչո՞ւմ ես դու մտքիցս արդեն:
Համ չեն զգում միայն բերնով:
Համ զգում են հոգո՛վ նաև:
Եվ գնո՞ւմ ես, գնո՞ւմ արդեն,
Որ հռչակի անհամությունն իրեն արքա
Ու դարձնելով հոգիս ոստան ու տնքացո՜ղ աթոռանիստ,
Իշխի նաև իմ կեղեքվող ծայրամասո՞ւմ…
Եվ համբուրված իմ շուրթերին դողդողում են սիրո խոսքեր,
Ինչպես ցողի կաթիլները ա՛յն թփերին,
Որոնց վրա անհոգ քամին դասն է սերտում իր գժտության:
Ու ես անվերջ փորձ եմ անում
Իմ թափանցիկ լռության տակ պահվել մի կերպ:
Քո փեշերը փաթաթվում են գիրգ ծնկներիդ.
Խանգարել են ուզում կարծես, որ չգնաս:
Ծխախոտն է մեջըս հազում:
Ստվերները հոտոտում են հողը կրկին.
Կամենում են կարծես զգալ
Անցած տեղիդ բուրմունքն անանց:
Քաղաքային փողոցների լույսերն աղոտ
Փոշոտ քամուց իրենց աչքերն են շուտ թարթում,
Ինչպես մարդը, երբ ուզում է լաց չլինել…
Պիտի գնա՜ս…
Պիտի գնա՜ս,
Որ քանի դեռ չենք հանդիպել՝
Փողոցն այնպե՛ս ինձ կարոտի,
Ինչպես ես քե՜զ:
Պիտի գնա՛ս,
Որ ածխացած սպասումը
Բոլորագիծ քաշի իմ շուրջ՝
Ինձ դարձնելով սուր շառավիղ,
Սիրտըս՝ կենտրոն,
Որ ամեն ոստ իր ստվերով
Ցույց տա ժամը՝ սլաքի պես,
Ու շրշյունով զրընգացնի նույն ժամն էլի.
Որ ես զգամ, ուշացումով,
Թե ինչպես է սահում-անցնում
Կյանքն իմ կողքով,
Ես էլ՝ կյանքի,
Չդիպչելով երբեք իրար:
Պիտի գնա՛ս,
Որ ես անվերջ իմ մտքի մեջ,
(Թութակի պես կամ անվտանգ խելագարի)
Նո՛ւյնը կրկնեմ.
«Շատը… գը-նաց, քի-չը մը-նաց»…
Եվ քանի որ պիտի՛ գնաս՝
Դե, շո՛ւտ գնա, որ շուտ էլ գա՜ս, շատ չմնա՛ս:
Տե՛ս,
Օրորվող այս լապտերից
Ես մի շող եմ քաշում-պոկում.
Ա՛ռ,
Փաթաթիր ցուցամատիդ՝
Իբրև գունեղ մի հուշաթել,
Որ… վայրկյա՛ն իսկ չմոռանաս
Ու… շո՜ւտ դառնաս:
Իսկ քո երգուն քայլքի թելն էլ թող փաթաթվի
Մայթի՛ն այս գորշ, այս տա՛նը գորշ և իմ հոգո՜ւն,
Որ… բոլորս էլ (մա՛յթ, տո՛ւն, հոգի՜)
Մեկ վայրկյան իսկ չմոռանանք
Եվ սպասենք քեզ անհամբեր.
Իսկ ոլորուն-կպչուն ձայնը մեր համբույրի
Թող համերգվի այս վիրավոր լռության մեջ
Ու որբացած մեր սեփական ականջներում,
Իսկ հեռվահաս ժպիտները մեր փոխանցիկ
Թող դրոշմեն իրենց վրա ապակիներն այս լուսադող՝
Սպասումի կնիքի պես…
-Ցտեսությո՛ւն:
Ի տեսությո՜ւն…
ԲԱՐՈՎ ՏԵՍԱՆՔ
Ինձնից հեռու էր նա՜:
Ինձնից հեռու էր նա՛,
Ում ես հազա՜ր անգամ անվանել եմ կյանքում. «իմ մոտիկըս»:
Նա՛,
Ով բոլորովին անծանոթ էր նաև,
Կարծես կարոտ էր սոսկ,
Լոկ ցնորք էր:
Եվ ամե՜ն ինչ կարծես հետըս բողոքում էր…
Կարծես լեռներն անգամ շուռ-մուռ էին գալիս՝ իրենց ստվերներով,
Ինչպես ամեն գիշեր կողքից-կողք է շրջվում մեզնից ամեն մեկը,
Երբ քունն անհանգիստ է ու երազն է խառնակ:
(Թվում է, թե հիմա է՛լ չպիտի լինի ո՜չ մի ստվեր).
Պիտի լինի լոկ շո՛ղ,
Եվ շառավի՛ղ լինի,
Շառա՛յլ լինի,
Լինի երազներով խորանարդված խոր քուն,
Որովհետև…
Հիմա ես ասում եմ սիրով.
-Բարո՛վ տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:
Բողոքում էր նաև,
Բողոքում էր նույնպես,
Բողոքում էր նույնիսկ… հորիզոնը՝
Իր մենությա՛ն համար,
Մենակությա՛ն համար,
Միայնությա՜ն.
Այնտեղ ժամադրվում ու հանդիպում էին երկիրն ու երկինքը,
Միա՛յն ու լոկ նրանք, ուրիշ ո՛չ մի հոգի:
(Է՛լ մենակ չեն նրանք.
Հանդիպել ենք և մե՛նք՝
Մեր հանդիպմամբ կծկած մեզ բաժանող անծիր հորիզոնը):
-Բարով տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:
Մթնած երկնքի մեջ, իրիկնացող օդում,
Ինչ-որ անտես ձեռքով ինչ-որ անտես բան են զոդում:
Ջրգողությամբ հիվանդ սև ամպերը
Ապաքինվում կրկին ու լալիս են ուրախ,
Եվ անձրևը հիմա թթխմորվում,
Ուռչում-ուռճանում է պղպըջոցով:
(Թող խմորվի նաև երջանկությունը մեր
Ու դառնա հաց օրվա, ձրի նպա՜ստ՝
Իրար փնտրողների,
Բայց չգտնողների,
Միջահատված-զատված խեղճ սիրազույգերի
Ու սիրազուրկերի ափի վրա):
-Բարո՛վ տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:
Երեքշաբթին, վախո՛վ, վիզն է քորում՝
Կամենալով խոսել օրենք-իրավունքից:
Բայց կիրակին, հեռվի՛ց, բիբում նրան,
Բայց կիրակին նրան սաստում է խեթ.
(Թող մե՛կ շաբաթվա մեջ զո՛ւյգ կիրակի լինի)…
-Բարո՛վ տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:
Ինձնից հեռու էր նա՛,
Ում ես հազա՜ր անգամ անվանել եմ կյանքում. «իմ մոտիկըս»:
Նա՛,
Ով բոլորովին անծանոթ էր նաև,
Կարծես կարոտ էր սոսկ,
Լոկ ցնորք էր:
Եվ ամե՜ն ինչ կարծես հետըս բողոքում էր…
Կարծես լեռներն անգամ շուռ-մուռ էին գալիս՝ իրենց ստվերներով,
Ինչպես ամեն գիշեր կողքից-կողք է շրջվում մեզնից ամեն մեկը,
Երբ քունն անհանգիստ է ու երազն է խառնակ:
(Թվում է, թե հիմա է՛լ չպիտի լինի ո՜չ մի ստվեր).
Պիտի լինի լոկ շո՛ղ,
Եվ շառավի՛ղ լինի,
Շառա՛յլ լինի,
Լինի երազներով խորանարդված խոր քուն,
Որովհետև…
Հիմա ես ասում եմ սիրով.
-Բարո՛վ տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:
Բողոքում էր նաև,
Բողոքում էր նույնպես,
Բողոքում էր նույնիսկ… հորիզոնը՝
Իր մենությա՛ն համար,
Մենակությա՛ն համար,
Միայնությա՜ն.
Այնտեղ ժամադրվում ու հանդիպում էին երկիրն ու երկինքը,
Միա՛յն ու լոկ նրանք, ուրիշ ո՛չ մի հոգի:
(Է՛լ մենակ չեն նրանք.
Հանդիպել ենք և մե՛նք՝
Մեր հանդիպմամբ կծկած մեզ բաժանող անծիր հորիզոնը):
-Բարով տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:
Մթնած երկնքի մեջ, իրիկնացող օդում,
Ինչ-որ անտես ձեռքով ինչ-որ անտես բան են զոդում:
Ջրգողությամբ հիվանդ սև ամպերը
Ապաքինվում կրկին ու լալիս են ուրախ,
Եվ անձրևը հիմա թթխմորվում,
Ուռչում-ուռճանում է պղպըջոցով:
(Թող խմորվի նաև երջանկությունը մեր
Ու դառնա հաց օրվա, ձրի նպա՜ստ՝
Իրար փնտրողների,
Բայց չգտնողների,
Միջահատված-զատված խեղճ սիրազույգերի
Ու սիրազուրկերի ափի վրա):
-Բարո՛վ տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:
Երեքշաբթին, վախո՛վ, վիզն է քորում՝
Կամենալով խոսել օրենք-իրավունքից:
Բայց կիրակին, հեռվի՛ց, բիբում նրան,
Բայց կիրակին նրան սաստում է խեթ.
(Թող մե՛կ շաբաթվա մեջ զո՛ւյգ կիրակի լինի)…
-Բարո՛վ տեսանք իրար,
Հազա՜ր բարով:
ՆԱՄԱԿԻ ՓՈԽԱՐԵՆ
Դու ի՞նչ ես ուզում:
Դու շա՜տ բան կուզես,
Բայց ես որտեղի՞ց քո ուզածը տամ:
Չե՛ս ուզում արև մի քառակուսի
Ու եռանկյունի մի լուսին, գիտե՛մ:
Դու ապառնիից մահու չափ հոգնել
Եվ ապառիկ ես ընդամենն ուզում
(Պատմություն կոչված անբերրությունի՞ց):
Իսկ ես քեզ ինչպե՞ս ապառիկն այդ տամ,
Երբ ի՛նքս եմ ուզում ապառիկ ուզել
(Իմ մեծահարուստ… համբերությունի՜ց):
Բայց դու մի՛ նայիր ինձ այդպես` ցաված.
Ես չեմ մերժում քեզ,
Ես նա եմ, հենց նա՛,
Ով մարդկանց մերժել չի՜ կարողանում…
Տե՛ս, գունափոխված ծառերը բոլոր
Իրենց սաղարթի ձուլածո ոսկին
Առանց զնգոցի մանրում են անվերջ,
Վերածում էժան թղթադըրամի`
Գնելով իրենց հանգիստ քնելու իրավունքը թանկ:
Ես թոռն եմ աշնան ու կտակառուն,
Ու թույլ եմ տալիս, որ դու տեր դառնաս
Մի ամբո՜ղջ խտիտ թղթադրամի.
Բարո՛վ վայելես:
Կտրուկ քարափով վերջացող լանջը
Իր հնադարյան խզարով քարե,
Տե՛ս,
Համառում է կտրել երկնքի կապտաջիղ կողը:
Ու ես էլ ահա
Մեկնած մատների իմ աղեղնաձև-անմաշ սղոցով
Ջանում եմ կտրել մի պատառ աշուն.
Ա՛ռ, որ ձմռանը ցրտում չտխրես:
Քամին ավազից ու փխրուն հողից
Երեխայական լեռնապարեր է սարքում անընդհատ
Եվ դժգոհելով` երեխայի պես,
Հենց տեղն ու տեղն էլ սարքածն է քանդում`
Քանդածը կրկին վերաշինելու նո՛ր ախորժակով:
Լիազորված եմ ես քամու կողմից,
Ու եթե կուզես` մի վայրկյան հետո
Սարքեմ ու տամ քեզ մի ո՜ղջ լեռնաշխարհ.
Քեզ համար ապրի՛ր
Եվ շնորհակալ մի՛ լինիր բնավ, -
Դրանով դու ինձ կվիրավորե՜ս:
Էլ ի՞նչ ես ուզում:
Իսկ թե հոգնել ես դու ապառնիից
Եվ ապառիկի հույս ունես դարձյալ,
Ոչի՛նչ չես շահի ինքդ դրանով,
Իսկ ես դրանից շա՜տ եմ վնասվում,
Քանի որ ցավով տեսնում եմ կրկին,
Որ մարդկանց առաջ զո՜ւր է բացվելըս,
Դաշտի պես փռվել ու տարածվելըս.
Դարձյա՛լ չեն տեսնում ու չեն ճանաչում,
Թաքստոցներ են փնտրում կանաչում…
Թե քեզ չես խղճում` ինձ խղճա գոնե
Ու խոսքիս վերջին նվոցը լսիր.
Երբ որ աստղերը
Արդեն հոգնում են անշարժությունից,
Վերևից իրենց նետում են ջուրը,
Որ բարի քամին ման ածի իրենց:
Դո՛ւ,
Որ հոգնել ես քեզ միշտ պատեպատ խփելուց,
Արի՛,
Ապրիր հոգուս մեջ,
Որ չունի պատեր, որոնց դու խփվես:
Ապրի՛ր հոգուս մեջ,
Ուր չես դեգերի նաև մտովին,
Ուր դու կնստես ու կիշխե՜ս անգամ`
Ա՛յն զարմանալի առատության հետ,
Որ այնտեղ տե՜ր է, արքայից արքա՛:
Ի՛նքըդ հասկացիր
Եվ ուրիշների՛ն դու լավ հասկացրու,
Որ ոչի՜նչ-ոչի՜նչ ձեզ տալ չեմ կարող.
Ես լոկ կարող եմ ձեզ սիրե՜լ… այսքա՛ն
Դու շա՜տ բան կուզես,
Բայց ես որտեղի՞ց քո ուզածը տամ:
Չե՛ս ուզում արև մի քառակուսի
Ու եռանկյունի մի լուսին, գիտե՛մ:
Դու ապառնիից մահու չափ հոգնել
Եվ ապառիկ ես ընդամենն ուզում
(Պատմություն կոչված անբերրությունի՞ց):
Իսկ ես քեզ ինչպե՞ս ապառիկն այդ տամ,
Երբ ի՛նքս եմ ուզում ապառիկ ուզել
(Իմ մեծահարուստ… համբերությունի՜ց):
Բայց դու մի՛ նայիր ինձ այդպես` ցաված.
Ես չեմ մերժում քեզ,
Ես նա եմ, հենց նա՛,
Ով մարդկանց մերժել չի՜ կարողանում…
Տե՛ս, գունափոխված ծառերը բոլոր
Իրենց սաղարթի ձուլածո ոսկին
Առանց զնգոցի մանրում են անվերջ,
Վերածում էժան թղթադըրամի`
Գնելով իրենց հանգիստ քնելու իրավունքը թանկ:
Ես թոռն եմ աշնան ու կտակառուն,
Ու թույլ եմ տալիս, որ դու տեր դառնաս
Մի ամբո՜ղջ խտիտ թղթադրամի.
Բարո՛վ վայելես:
Կտրուկ քարափով վերջացող լանջը
Իր հնադարյան խզարով քարե,
Տե՛ս,
Համառում է կտրել երկնքի կապտաջիղ կողը:
Ու ես էլ ահա
Մեկնած մատների իմ աղեղնաձև-անմաշ սղոցով
Ջանում եմ կտրել մի պատառ աշուն.
Ա՛ռ, որ ձմռանը ցրտում չտխրես:
Քամին ավազից ու փխրուն հողից
Երեխայական լեռնապարեր է սարքում անընդհատ
Եվ դժգոհելով` երեխայի պես,
Հենց տեղն ու տեղն էլ սարքածն է քանդում`
Քանդածը կրկին վերաշինելու նո՛ր ախորժակով:
Լիազորված եմ ես քամու կողմից,
Ու եթե կուզես` մի վայրկյան հետո
Սարքեմ ու տամ քեզ մի ո՜ղջ լեռնաշխարհ.
Քեզ համար ապրի՛ր
Եվ շնորհակալ մի՛ լինիր բնավ, -
Դրանով դու ինձ կվիրավորե՜ս:
Էլ ի՞նչ ես ուզում:
Իսկ թե հոգնել ես դու ապառնիից
Եվ ապառիկի հույս ունես դարձյալ,
Ոչի՛նչ չես շահի ինքդ դրանով,
Իսկ ես դրանից շա՜տ եմ վնասվում,
Քանի որ ցավով տեսնում եմ կրկին,
Որ մարդկանց առաջ զո՜ւր է բացվելըս,
Դաշտի պես փռվել ու տարածվելըս.
Դարձյա՛լ չեն տեսնում ու չեն ճանաչում,
Թաքստոցներ են փնտրում կանաչում…
Թե քեզ չես խղճում` ինձ խղճա գոնե
Ու խոսքիս վերջին նվոցը լսիր.
Երբ որ աստղերը
Արդեն հոգնում են անշարժությունից,
Վերևից իրենց նետում են ջուրը,
Որ բարի քամին ման ածի իրենց:
Դո՛ւ,
Որ հոգնել ես քեզ միշտ պատեպատ խփելուց,
Արի՛,
Ապրիր հոգուս մեջ,
Որ չունի պատեր, որոնց դու խփվես:
Ապրի՛ր հոգուս մեջ,
Ուր չես դեգերի նաև մտովին,
Ուր դու կնստես ու կիշխե՜ս անգամ`
Ա՛յն զարմանալի առատության հետ,
Որ այնտեղ տե՜ր է, արքայից արքա՛:
Ի՛նքըդ հասկացիր
Եվ ուրիշների՛ն դու լավ հասկացրու,
Որ ոչի՜նչ-ոչի՜նչ ձեզ տալ չեմ կարող.
Ես լոկ կարող եմ ձեզ սիրե՜լ… այսքա՛ն
ՁՅՈՒՆԸ
Սիրում եմ ես ձյունը:
Սիրում եմ ես ձյունը,
Երբ որ նա իջնում է
Անտես երկինքներից այս մայթերին,
Եվ մեծաքա՜յլ , դանդա՜ղ դու շրջում ես,
Ինքդ էլ չիմանալով անրջում ես
Այն, ինչ կյանքում վեհ է և անթերի:
Սիրում եմ ես ձյունը:
Երբ որ նա իջնում է,
Դու հիշում ես հանկարծ
Անցած տարիներիդ խայտանքը մանկական,
Եվ քաղցրորեն սիրտըդ քեզ տանջում է:
Դու հիշում ես հանկարծ
Երբե՜ք չմոռացված այն աղջըկան,
Որի թարթիչներին իջած ձյունը
Լսելի է դարձրել սրտիդ բաբախյունը…
Սիրում եմ ես ձյունը:
Երբ որ նա իջնում է,
Ինքդ էլ չիմանալով՝ անրջում ես,
Որ գալիքը, վաղը, որ ապագան
Քեզ չտեսած անգամ՝
Ճանաչում է:
Եվ հաճույքից սիրտըդ խենթորեն ուռչում է.
Քաղցր է թվում, որ դու
Այս կյանքում չես ծնվել օրապակաս,
Որ ապրո՛ւմ ես, որ կա՛ս,
Որ շնչո՜ւմ ես…
Սիրում եմ ես ձյունը:
Սիրում եմ ես ձյունը,
Երբ որ նա իջել է,
Երբ իջել է նաև լռությունը,
Եվ մեծաքա՜յլ, դանդա՜ղ, լո՛ւռ շրջելով,
Դու զգում ես նրա
Փխրունության վրա
Քո մարդկայի՜ն մարմնի ծանրությունը…
Սիրում եմ ես ձյունը,
Երբ որ նա իջնում է
Անտես երկինքներից այս մայթերին,
Եվ մեծաքա՜յլ , դանդա՜ղ դու շրջում ես,
Ինքդ էլ չիմանալով անրջում ես
Այն, ինչ կյանքում վեհ է և անթերի:
Սիրում եմ ես ձյունը:
Երբ որ նա իջնում է,
Դու հիշում ես հանկարծ
Անցած տարիներիդ խայտանքը մանկական,
Եվ քաղցրորեն սիրտըդ քեզ տանջում է:
Դու հիշում ես հանկարծ
Երբե՜ք չմոռացված այն աղջըկան,
Որի թարթիչներին իջած ձյունը
Լսելի է դարձրել սրտիդ բաբախյունը…
Սիրում եմ ես ձյունը:
Երբ որ նա իջնում է,
Ինքդ էլ չիմանալով՝ անրջում ես,
Որ գալիքը, վաղը, որ ապագան
Քեզ չտեսած անգամ՝
Ճանաչում է:
Եվ հաճույքից սիրտըդ խենթորեն ուռչում է.
Քաղցր է թվում, որ դու
Այս կյանքում չես ծնվել օրապակաս,
Որ ապրո՛ւմ ես, որ կա՛ս,
Որ շնչո՜ւմ ես…
Սիրում եմ ես ձյունը:
Սիրում եմ ես ձյունը,
Երբ որ նա իջել է,
Երբ իջել է նաև լռությունը,
Եվ մեծաքա՜յլ, դանդա՜ղ, լո՛ւռ շրջելով,
Դու զգում ես նրա
Փխրունության վրա
Քո մարդկայի՜ն մարմնի ծանրությունը…
ՈՒՐԻՇՆԵՐԻՆ ԼԻՆԵՆ ԲՈԼՈՐ ՇՔԵՂ ԿԱՆԱՅՔ
Ուրիշներին լինեն բոլոր շքեղ կանայք,
Բոլոր շքեղ կանայք շքեղ քաղաքներում:
Իմըս լինես լոկ դո՛ւ, իմ հայրենի՜ քաղաք,
Եվ նա՛, ով մտքերիս ու սրտիս է տիրում:
Գիշերն ի լույս նստենք վառարանի դիմաց,
Դրսում ձմեռ լինի ու ձյուն լինի դրսում.
Ուրիշ քաղաքներից նրան պատմեմ կամաց,
Եվ նա այնպե՜ս լսի, կարծես չի էլ լսում:
Պատմեմ, թե ինչպես է իմ ծովահեն հոգին
Մերթ խորտակվել խութին, մերթ ծովի մեջ սկել,
Ինձ դեսուդեն ձգել՝ որոնել է մեկին
Շքեղ քաղաքներում ու կանանց մեջ շքեղ:
Պատմեմ թափառումիս, որոնումիս մասին,
Իսկ գտածիս մասին… և ոչ մի խոսք չասեմ:
Իսկ նա կողքիս՝ արթուն, նայի նիրհող Մասսին
Եվ ինձ այնպե՜ս լսի, կարծես չի էլ լսել…
Բոլոր շքեղ կանայք շքեղ քաղաքներում:
Իմըս լինես լոկ դո՛ւ, իմ հայրենի՜ քաղաք,
Եվ նա՛, ով մտքերիս ու սրտիս է տիրում:
Գիշերն ի լույս նստենք վառարանի դիմաց,
Դրսում ձմեռ լինի ու ձյուն լինի դրսում.
Ուրիշ քաղաքներից նրան պատմեմ կամաց,
Եվ նա այնպե՜ս լսի, կարծես չի էլ լսում:
Պատմեմ, թե ինչպես է իմ ծովահեն հոգին
Մերթ խորտակվել խութին, մերթ ծովի մեջ սկել,
Ինձ դեսուդեն ձգել՝ որոնել է մեկին
Շքեղ քաղաքներում ու կանանց մեջ շքեղ:
Պատմեմ թափառումիս, որոնումիս մասին,
Իսկ գտածիս մասին… և ոչ մի խոսք չասեմ:
Իսկ նա կողքիս՝ արթուն, նայի նիրհող Մասսին
Եվ ինձ այնպե՜ս լսի, կարծես չի էլ լսել…
ՍԻՐՏՍ ԿՈՏՐՎԵՑ
Սիրտս կոտրվեց սափորի նման,
Սիրտս կոտրվե՜ց։
Այդ ո՞վ է կտցում փայտփորի նման,-
Ծառս կտրվե՜ց։
Օրերս անցնում են թափորի նման,-
Քո մահվան ծեսը, անխի՜ղճ, այս ինչքան
Երկա՜ր կատարվեց…
Սիրտս կոտրվե՜ց։
Այդ ո՞վ է կտցում փայտփորի նման,-
Ծառս կտրվե՜ց։
Օրերս անցնում են թափորի նման,-
Քո մահվան ծեսը, անխի՜ղճ, այս ինչքան
Երկա՜ր կատարվեց…
ԲԱՑ ՓԱԿՈՒՂԻ
Միգուցե մեզ էլ այս էր վիճակված.
Դու՝ քո զղջումի զնդանում փակված,
Ես՝ իմ զղջումի արջի ճանկերում,
Բանտարկվածի պես ետ-առաջ քայլել
Քո ծանոթ անվան երկու վանկերում…
Քո ծանոթ անվան երկու վանկերում
Բանտարկվածի պես քայլել ետ-առաջ,
Կրակը կողքիս՝ միշտ մնալ սառած,
Բաց դուռը դեմըս՝ բանտարկված մնալ,
Ոչ մի փորձ չանել ու դուրս չգնալ…
Դու՝ քո զղջումի զնդանում փակված,
Ես՝ իմ զղջումի արջի ճանկերում,
Բանտարկվածի պես ետ-առաջ քայլել
Քո ծանոթ անվան երկու վանկերում…
Քո ծանոթ անվան երկու վանկերում
Բանտարկվածի պես քայլել ետ-առաջ,
Կրակը կողքիս՝ միշտ մնալ սառած,
Բաց դուռը դեմըս՝ բանտարկված մնալ,
Ոչ մի փորձ չանել ու դուրս չգնալ…
ԱՌԱՆՑ ԽՈՍՔԵՐԻ
Ես գիտեմ, որ դու հաճախ ես հիմա
Մոտենում ձեր տան հայելուն շքեղ,
Անծանոթ, օտար մի կնոջ նման
Դիտում ես երկար, զննում ինքըդ քեզ:
Մազերդ ես շտկում, հանդուգըն մի փունջ
Ձեռքով մղելով ականջիդ ետև,
Մարմարե վիզըդ ափերով շփում
Ու ժպտում ես քեզ անփույթ ու թեթև:
Հարդարում ես դու հագուստըդ այրող,
Որ գրկում է քեզ սիրահարի պես:
Նայում ես մերթ մեղմ, մերթ՝ հրավիրող,
Մերթ՝ չարաճճի, մերթ՝ համեստ ու հեզ:
Դառնում ես այս կողմ, դառնում ես այն կողմ,
Կրնկիդ վրա պտույտ ես տալիս
Ու նորից ժպտում, ժպտում ինքնագոհ,-
Ինքըդ չափազանց քեզ դուր ես գալիս:
Ինքըդ քո աչքում ուրիշ ես դարձել,
Այնպե՛ս չես քնում, վեր կենում, գնում…
Ինչ-որ բան հանկարծ փոխվել է կարծես,
Թե ի՞նչ է փոխվել, պարզ չես հասկանում:
Թե ի՞նչ է փոխվել, ես գիտեմ, անգի՛ն.
Մի՛շտ, ամե՜ն անգամ այդպես է լինում,
Երբ քեզ պես համեստ ու խոնարհ մեկին
Ինձ նման մի խենթ, ինձ նման մի գիժ
Առանց խոսքերի իր սիրտն է բանում…
Մոտենում ձեր տան հայելուն շքեղ,
Անծանոթ, օտար մի կնոջ նման
Դիտում ես երկար, զննում ինքըդ քեզ:
Մազերդ ես շտկում, հանդուգըն մի փունջ
Ձեռքով մղելով ականջիդ ետև,
Մարմարե վիզըդ ափերով շփում
Ու ժպտում ես քեզ անփույթ ու թեթև:
Հարդարում ես դու հագուստըդ այրող,
Որ գրկում է քեզ սիրահարի պես:
Նայում ես մերթ մեղմ, մերթ՝ հրավիրող,
Մերթ՝ չարաճճի, մերթ՝ համեստ ու հեզ:
Դառնում ես այս կողմ, դառնում ես այն կողմ,
Կրնկիդ վրա պտույտ ես տալիս
Ու նորից ժպտում, ժպտում ինքնագոհ,-
Ինքըդ չափազանց քեզ դուր ես գալիս:
Ինքըդ քո աչքում ուրիշ ես դարձել,
Այնպե՛ս չես քնում, վեր կենում, գնում…
Ինչ-որ բան հանկարծ փոխվել է կարծես,
Թե ի՞նչ է փոխվել, պարզ չես հասկանում:
Թե ի՞նչ է փոխվել, ես գիտեմ, անգի՛ն.
Մի՛շտ, ամե՜ն անգամ այդպես է լինում,
Երբ քեզ պես համեստ ու խոնարհ մեկին
Ինձ նման մի խենթ, ինձ նման մի գիժ
Առանց խոսքերի իր սիրտն է բանում…
ԴՈՒ ՀԵՌՎԻՑ ԵՍ ՀԱՐԱԶԱՏ
Միևնույն է, թե հիմա որտեղ ես մաշում
Քո կոշիկները նրբին և քո սիրտը ժանտ,
Իսկ ես այն օրն եմ միայն անմոռաց հիշում,
Երբ սիրով եմ անվանել քեզ «իմ հարազատ»:
…Մոռացել եմ ամեն բան, ինչ սիրտ է մաշում,
Ինչ կոպտորեն եղծում է պատկերըդ գերող,
Ու մտքիս մեջ քեզ նորից անեղծ եմ հիշում,
Որ մտովին քեզ շոյեմ սիրող ձեռքերով:
Բայց մոտիկից, ես գիտե՛մ, ո՜ղջը կցնդի,
Ողջն անիմաստ կդառնա խաղով քո հիմար,-
Դու հեռվի՜ց ես հարազատ սիրող իմ սրտին,
Ես պատրաստ եմ լոկ հեռվո՛ւմ ապրել քեզ համար…
Գիտեմ՝ այստե՛ղ, ինչ-որ տեղ ինձ մոտ են մաշվում
Քո կոշիկները նրբին և քո սիրտը ժանտ,
Բայց և գիտեմ… ու հեռվո՛ւմ, հեռվի՜ց եմ հաշվում
Քեզ վերստի՛ն սիրելի, նորից հարազա՛տ…
Քո կոշիկները նրբին և քո սիրտը ժանտ,
Իսկ ես այն օրն եմ միայն անմոռաց հիշում,
Երբ սիրով եմ անվանել քեզ «իմ հարազատ»:
…Մոռացել եմ ամեն բան, ինչ սիրտ է մաշում,
Ինչ կոպտորեն եղծում է պատկերըդ գերող,
Ու մտքիս մեջ քեզ նորից անեղծ եմ հիշում,
Որ մտովին քեզ շոյեմ սիրող ձեռքերով:
Բայց մոտիկից, ես գիտե՛մ, ո՜ղջը կցնդի,
Ողջն անիմաստ կդառնա խաղով քո հիմար,-
Դու հեռվի՜ց ես հարազատ սիրող իմ սրտին,
Ես պատրաստ եմ լոկ հեռվո՛ւմ ապրել քեզ համար…
Գիտեմ՝ այստե՛ղ, ինչ-որ տեղ ինձ մոտ են մաշվում
Քո կոշիկները նրբին և քո սիրտը ժանտ,
Բայց և գիտեմ… ու հեռվո՛ւմ, հեռվի՜ց եմ հաշվում
Քեզ վերստի՛ն սիրելի, նորից հարազա՛տ…
ԱՇՆԱՆԱՅԻՆ
Քո քաղցրությունն աշունի վիճակվել է հիմա ինձ,
Երբ դեռ գարուն է այստեղ՝ իմ կրծքի ներքո:
Աշնանաբույր-դեղնաթույր այս մետաքսի շորը քո
Այնպես լավ է քեզ սազում, դարձնում այնպես հմայիչ:
Ինչպե՞ս կոչել՝ չգիտե՛մ, բայց սա ինչ-որ մի կապ չի՝
Այս քո աշունը շռայլ ու ջերմությունն իմ գարնան:
Ա՜խ, թե անցյալըդ հանկարծ մի դեղնաթույր շոր դառնա
Ու վա՛ր սահի, ընկնի՛ ցած, քեզ այլևս չկպչի՛…
Քո անցյա՜լը… Չհիշե՛նք: Եկ աշնան պես եղիր բաց,
Առատաձեռն՝ աշնան պես, աշնան նման՝ պտղատու.
Եկ մաճառի՛ց չխոսենք – աշնա՜ն գինու կթղա տուր,
Թեպետ արդեն՝ դեռ չըմպած՝ ես գինով եմ ու հարբած:
…Դրսում աշուն է դեղին, տերևաթափ է հիմա,-
Աշխարհո՜վ մեկ տարածված քո ստվերն է դա կարծես.
Քե՜զ եմ տեսնում ամենուր, դո՞ւ ես՝ աշո՜ւն ես դարձել,
Անծայր աշո՜ւն ես դարձել ու քաղցրացել ինձ համար…
Երբ դեռ գարուն է այստեղ՝ իմ կրծքի ներքո:
Աշնանաբույր-դեղնաթույր այս մետաքսի շորը քո
Այնպես լավ է քեզ սազում, դարձնում այնպես հմայիչ:
Ինչպե՞ս կոչել՝ չգիտե՛մ, բայց սա ինչ-որ մի կապ չի՝
Այս քո աշունը շռայլ ու ջերմությունն իմ գարնան:
Ա՜խ, թե անցյալըդ հանկարծ մի դեղնաթույր շոր դառնա
Ու վա՛ր սահի, ընկնի՛ ցած, քեզ այլևս չկպչի՛…
Քո անցյա՜լը… Չհիշե՛նք: Եկ աշնան պես եղիր բաց,
Առատաձեռն՝ աշնան պես, աշնան նման՝ պտղատու.
Եկ մաճառի՛ց չխոսենք – աշնա՜ն գինու կթղա տուր,
Թեպետ արդեն՝ դեռ չըմպած՝ ես գինով եմ ու հարբած:
…Դրսում աշուն է դեղին, տերևաթափ է հիմա,-
Աշխարհո՜վ մեկ տարածված քո ստվերն է դա կարծես.
Քե՜զ եմ տեսնում ամենուր, դո՞ւ ես՝ աշո՜ւն ես դարձել,
Անծայր աշո՜ւն ես դարձել ու քաղցրացել ինձ համար…
ԹԵ ՏԽՐՈՒՄ ԵՄ ԿՅԱՆՔՈՒՄ
Թե տխրում եմ կյանքում՝ քեզ համար է միայն,
Քո կարոտից են դեռ կոպերն իմ թրթըռում,
Դու՝ երեկվա՜ իմ սեր, դու հեռավո՜ր իմ այն,
Որ գալիս ես հաճախ, ճերմակ թղթին թառում:
Քո թանկ անվան համար դեռ շրթներս են դողում,
Ու շրշյունը շորիդ հետևում է դեռ ինձ,
Եվ իմ ասվա՜ծ-չասվա՜ծ յուրաքանչյուր տողում
Մի ալիք է մնում քո տաք շշուկներից:
Բախտի նման՝ հեռվից դու իշխում ես վրաս,
Բախտի նման՝ գտած ու զուր ձեռքից գցած,
Գուցե արդեն գտած ուրիշ բախտ ու երազ,
Ուրիշի հետ գուցե նույնիսկ երջանկացած…
Ու տխրում եմ եթե՝ քեզ համա՞ր չէ միթե:
Ախ, թե ծամո՜վ-համո՜վ նույն աղջիկը մնար,
Որ խելքահան ժպտալ, բայց և շիկնել գիտեր,
Որ աղջի՛կ էր այնպես, այնպես կի՛ն չէր, բնա՜վ:
Այն աղջիկը մնար, որ ինձ երգեր տվեց,
Եվ նույն առո՛ւն մնար, և նույն գարո՛ւնն անբիծ,
Երբ մեր հանդիպումը այնքա՜ն երկար տևեց,
Որ հորդ անձրև տեղաց գարնանային ամպից:
Տեղաց վարար անձրև, երկինքն ասես փլվեց,-
Դու հիշո՞ւմ ես արդյոք, իմ հեռավո՛ր, իմ լա՛վ,-
Հանկարծ, մեր աչքի դեմ, առուն… խելագարվեց՝
Առուն կորցրեց իրեն – հին ափերից ելավ:
…Առուն խելագարվեց՝ ափից ելավ առուն -
Ուրի՜շ ափեր գտավ քո հունն իրեն համար…
Թե քար տխրությունն է իմ աչքերին թառում,
Թե թախծում եմ հաճախ՝ միայն դրա՜ համար:
Քո կարոտից են դեռ կոպերն իմ թրթըռում,
Դու՝ երեկվա՜ իմ սեր, դու հեռավո՜ր իմ այն,
Որ գալիս ես հաճախ, ճերմակ թղթին թառում:
Քո թանկ անվան համար դեռ շրթներս են դողում,
Ու շրշյունը շորիդ հետևում է դեռ ինձ,
Եվ իմ ասվա՜ծ-չասվա՜ծ յուրաքանչյուր տողում
Մի ալիք է մնում քո տաք շշուկներից:
Բախտի նման՝ հեռվից դու իշխում ես վրաս,
Բախտի նման՝ գտած ու զուր ձեռքից գցած,
Գուցե արդեն գտած ուրիշ բախտ ու երազ,
Ուրիշի հետ գուցե նույնիսկ երջանկացած…
Ու տխրում եմ եթե՝ քեզ համա՞ր չէ միթե:
Ախ, թե ծամո՜վ-համո՜վ նույն աղջիկը մնար,
Որ խելքահան ժպտալ, բայց և շիկնել գիտեր,
Որ աղջի՛կ էր այնպես, այնպես կի՛ն չէր, բնա՜վ:
Այն աղջիկը մնար, որ ինձ երգեր տվեց,
Եվ նույն առո՛ւն մնար, և նույն գարո՛ւնն անբիծ,
Երբ մեր հանդիպումը այնքա՜ն երկար տևեց,
Որ հորդ անձրև տեղաց գարնանային ամպից:
Տեղաց վարար անձրև, երկինքն ասես փլվեց,-
Դու հիշո՞ւմ ես արդյոք, իմ հեռավո՛ր, իմ լա՛վ,-
Հանկարծ, մեր աչքի դեմ, առուն… խելագարվեց՝
Առուն կորցրեց իրեն – հին ափերից ելավ:
…Առուն խելագարվեց՝ ափից ելավ առուն -
Ուրի՜շ ափեր գտավ քո հունն իրեն համար…
Թե քար տխրությունն է իմ աչքերին թառում,
Թե թախծում եմ հաճախ՝ միայն դրա՜ համար:
ՎԵՐՀՈՒՇ
Կրկին անձրևն է տեղում գիշերային մայթերին,
Քնա՜ծ, խաղա՜ղ քաղաքի տանիքներին երազկոտ։
Եվ արթնանում է կրկին մի հին երազ մտերիմ,-
Ու ես մեր գյուղն եմ ընկնում սովորական հրաշքով։
Այնտեղ ննջում է հիմա տարափի տակ այս վարար
Մի կավաշեն, հողհատակ ու հարդածածկ լուռ խրճիթ։
Հանգել է լույսը լամպի, իջել գիշերը խավար,
Քնել է մայրն իմ պառավ՝ կրողը մեր տան խղճի։
…Ես մի երազ ունեի պատանության օրերում,
Երբ արթնացել էր հոգիս սիրո նորեկ հովերից.
Այդ հողաշեն ծածկի տակ, հարսանեկան շորերում
Տեսնել նրա՛ն, ում համար ես կանցնեի ծովերի՜ց,
Տեսնել նրա՛ն, ում համար շուռ կտայի ես սարե՜ր…
Ա՛խ, ի՞նչ ծովեր, ի՞նչ սարեր,- միայն ասում են այդպես…
Տեսնել նրա՛ն, ում համար, փեշըս լցրած խիճքարեր՝
Ես մեր այգու ծառերին տանջում էի պարզապես.
Ամեն նետված քարիս հետ թե մի խնձոր չընկներ ցած,
Ուրեմն իզո՜ւր,- վա՛տ նշան,- ես չեմ հասնի մուրազիս…
Խնձորն ընկներ թե չընկներ՝ ցնծագին կամ դառնացած,
Քարերն էի ես թողնում ու հետևում երազիս.
-Կապրենք մեկտեղ, բախտավոր։ Դաշտից ես տուն կդառնամ
Արդեն հոգնած ու դադրած, բայց վաստակած, ինքնագոհ։
Մայրս, կովկիթը ձեռքին, տուն կմտնի, մինչդեռ Նա
Սուփրեն գետնին բացելիս ինձ կժպտա գողեգող
Մինչ հավաքի Նա սուփրեն՝ սարին, ձորին ու հանդին
Իրիկունը կիջնի ցած, ու ես մի կողմ կնետեմ
Իմ մանգաղը հեսանվող կամ իմ սրվող գերանդին,-
Հո չպիտի մթան մեջ իմ մատները կտրատեմ…
Խոտի դեզը տանիքից, բակից այգին կբուրի,
Ու ծղրիդի երգի տակ, նվագի տակ այդ վարպետ,
Ծածկված նախշուն վերմակով՝ քուն կմտնենք կտուրին,
Իսկ կողքներիս՝ մի ջեջիմ կամ հնամաշ մի կարպետ,
Որ թե, ինչպես այս պահին, տեղա անձրև անհատնում,
Ծածկվենք նաև շերտավոր մեր կարպետով այդ բրդե։
…Եվ անձրևի թակոցից խոր քնից ենք մենք զարթնում
Եվ, մինչ երկինքը պարզվի, (այդ պատճառով իբր թե),
Էլ չենք քնում՝ զրուցում, երազում ենք շշուկով,
Առատ հնձից ենք խոսում, մրգահասից մեր այգու,
Եվ ա՛յն մասին, թե արդյոք պիտի գնել ե՞զ, թե կով,
Եվ ա՛յն մասին, որ պիտի մորըս առնել վերարկու…
*
Ձիգ տարիներ են անցել…
Կրկին անձրևն է երգում,
Սակայն արդեն քաղաքի գիշերային մայթերին։
Երգո՞ւմ է նա, ո՛չ, կարծես հին երազն է մորմոքում,
Հին երազը՝ նորացած, բայց և նույնքան մտերիմ։
Փոխվել է ո՜ղջը հիմա – և՛ դեմքերը գյուղակի,
Ե՛վ դեպքերը, որոնք ինձ օրերի խենթ վազքի հետ
Գյուղից քաղաք նետեցին ու քաղաքներ՝ քաղաքից,-
Ողջը փոխվել է հիմա, փոխվել ընդմի՛շտ, առհավե՜տ։
Նույնն է երա՜զը միայն, որ մնացել է հրկեզ.
-Լոկ ունենալ կավաշեն ու հարդածածկ մի խրճիթ
Եվ այդ համեստ ծածկի տակ ունենալ քե՜զ, միայն քե՛զ՝
Իբրև բերքի խոստումի,
մրգահասի ու խղճի…
Քնա՜ծ, խաղա՜ղ քաղաքի տանիքներին երազկոտ։
Եվ արթնանում է կրկին մի հին երազ մտերիմ,-
Ու ես մեր գյուղն եմ ընկնում սովորական հրաշքով։
Այնտեղ ննջում է հիմա տարափի տակ այս վարար
Մի կավաշեն, հողհատակ ու հարդածածկ լուռ խրճիթ։
Հանգել է լույսը լամպի, իջել գիշերը խավար,
Քնել է մայրն իմ պառավ՝ կրողը մեր տան խղճի։
…Ես մի երազ ունեի պատանության օրերում,
Երբ արթնացել էր հոգիս սիրո նորեկ հովերից.
Այդ հողաշեն ծածկի տակ, հարսանեկան շորերում
Տեսնել նրա՛ն, ում համար ես կանցնեի ծովերի՜ց,
Տեսնել նրա՛ն, ում համար շուռ կտայի ես սարե՜ր…
Ա՛խ, ի՞նչ ծովեր, ի՞նչ սարեր,- միայն ասում են այդպես…
Տեսնել նրա՛ն, ում համար, փեշըս լցրած խիճքարեր՝
Ես մեր այգու ծառերին տանջում էի պարզապես.
Ամեն նետված քարիս հետ թե մի խնձոր չընկներ ցած,
Ուրեմն իզո՜ւր,- վա՛տ նշան,- ես չեմ հասնի մուրազիս…
Խնձորն ընկներ թե չընկներ՝ ցնծագին կամ դառնացած,
Քարերն էի ես թողնում ու հետևում երազիս.
-Կապրենք մեկտեղ, բախտավոր։ Դաշտից ես տուն կդառնամ
Արդեն հոգնած ու դադրած, բայց վաստակած, ինքնագոհ։
Մայրս, կովկիթը ձեռքին, տուն կմտնի, մինչդեռ Նա
Սուփրեն գետնին բացելիս ինձ կժպտա գողեգող
Մինչ հավաքի Նա սուփրեն՝ սարին, ձորին ու հանդին
Իրիկունը կիջնի ցած, ու ես մի կողմ կնետեմ
Իմ մանգաղը հեսանվող կամ իմ սրվող գերանդին,-
Հո չպիտի մթան մեջ իմ մատները կտրատեմ…
Խոտի դեզը տանիքից, բակից այգին կբուրի,
Ու ծղրիդի երգի տակ, նվագի տակ այդ վարպետ,
Ծածկված նախշուն վերմակով՝ քուն կմտնենք կտուրին,
Իսկ կողքներիս՝ մի ջեջիմ կամ հնամաշ մի կարպետ,
Որ թե, ինչպես այս պահին, տեղա անձրև անհատնում,
Ծածկվենք նաև շերտավոր մեր կարպետով այդ բրդե։
…Եվ անձրևի թակոցից խոր քնից ենք մենք զարթնում
Եվ, մինչ երկինքը պարզվի, (այդ պատճառով իբր թե),
Էլ չենք քնում՝ զրուցում, երազում ենք շշուկով,
Առատ հնձից ենք խոսում, մրգահասից մեր այգու,
Եվ ա՛յն մասին, թե արդյոք պիտի գնել ե՞զ, թե կով,
Եվ ա՛յն մասին, որ պիտի մորըս առնել վերարկու…
*
Ձիգ տարիներ են անցել…
Կրկին անձրևն է երգում,
Սակայն արդեն քաղաքի գիշերային մայթերին։
Երգո՞ւմ է նա, ո՛չ, կարծես հին երազն է մորմոքում,
Հին երազը՝ նորացած, բայց և նույնքան մտերիմ։
Փոխվել է ո՜ղջը հիմա – և՛ դեմքերը գյուղակի,
Ե՛վ դեպքերը, որոնք ինձ օրերի խենթ վազքի հետ
Գյուղից քաղաք նետեցին ու քաղաքներ՝ քաղաքից,-
Ողջը փոխվել է հիմա, փոխվել ընդմի՛շտ, առհավե՜տ։
Նույնն է երա՜զը միայն, որ մնացել է հրկեզ.
-Լոկ ունենալ կավաշեն ու հարդածածկ մի խրճիթ
Եվ այդ համեստ ծածկի տակ ունենալ քե՜զ, միայն քե՛զ՝
Իբրև բերքի խոստումի,
մրգահասի ու խղճի…
ՍԻՐՏՍ ՆՄԱՆ Է
Ա՜խ, սիրտս նաև նման է կարծես…
Նման է կարծես նա մի թութակի,
Որ ո՜ղջ ժամանակ նույն բանն է ասում.
-Ես քեզ եմ ուզում…
Նման է կարծես նա մի ջութակի,
Որ միա՜կ լարով յոթ լարից շատ է
Ազդում ու հուզում…
Նման է կարծես մի ջինջ վտակի,
Որ տարբե՜ր հունով, բայց դեպի քեզ է
Շարունակ վազում…
Նման է կարծես մի պատատուկի,
Որ գոտու նման փաթաթվում է քեզ
Եվ շա՜տ է սազում…
Նման է կարծես մի խոր հատակի,
Որ ուրիշներին փետուրի նման պահում է վերև
Եվ միայն քե՜զ է իր խորքը սուզում…
Նման է կարծես նա մի թութակի,
Որ ո՜ղջ ժամանակ նույն բանն է ասում.
-Ես քեզ եմ ուզում…
Նման է կարծես նա մի ջութակի,
Որ միա՜կ լարով յոթ լարից շատ է
Ազդում ու հուզում…
Նման է կարծես մի ջինջ վտակի,
Որ տարբե՜ր հունով, բայց դեպի քեզ է
Շարունակ վազում…
Նման է կարծես մի պատատուկի,
Որ գոտու նման փաթաթվում է քեզ
Եվ շա՜տ է սազում…
Նման է կարծես մի խոր հատակի,
Որ ուրիշներին փետուրի նման պահում է վերև
Եվ միայն քե՜զ է իր խորքը սուզում…
Ո՞Վ ԳԻՏԻ
Դու այնքան չքնաղ, այնքան սիրուն ես,
Այնպես գերում ես, այնպես կախարդում.
Դու խայտանք բերող մատաղ գարուն ես,
Որ ամեն ինչ է իր ճամփին հարթում:
Չգիտեմ՝ իրոք դո՞ւ ես գեղեցիկ,
Թե սիրո համար լավ է և վատը,
Ինչպես որ սուրբ էր հին եկեղեցի՞ն:
Թե՞ սուրբ է եղել միայն հավատը…
ԶՈՒՐ ԵՍ ՀԱՄԲԵՐՈՒՄ
Նույն աշնան օրն է պղտոր ու խոնավ,
Նույն մառախուղն է հողը համբուրում,
Միայն չկա քո պատկերը խոնարհ,
Եվ օրը այսօր շատ է համբերում:
Տխուր է օրը բոլորի՞ համար,
Թե՞ ես եմ այսպես դժվար կարոտել.
Տերևաթափ է ամենո՞ւր հիմա,
Թե՞ միայն ես եմ թևաթափ թո դեմ:
Եվ ո՞ւր ես հիմա, տխո՞ւր ես, տրտո՞ւմ,
Դո՞ւ էլ ես հիշում այն օրը խոնավ,
Երբ աշնան ցրտին վառվեց իմ սրտում
Մի տաքուկ արև՝ քո տեսքով խոնարհ.
Երբ բախտը թվաց այնքա՜ն ձեռնասուն,
Երջանկությունը՝ այնքա՜ն ընտանի,
Լռությունն անգամ երբ դարձավ խոսուն,
Պահանջե՛ց, խնդրե՛ց, հայցե՛ց ընտանիք…
…Նույն աշնան օրն է պղտոր ու խոնավ,
Նույն մառախուղն է հողը համբուրում,
Բայց չկա՛, չկա՜ պատկերըդ խոնարհ,
Եվ չի՛ էլ լինի,- զուր եմ համբերում…
Նույն մառախուղն է հողը համբուրում,
Միայն չկա քո պատկերը խոնարհ,
Եվ օրը այսօր շատ է համբերում:
Տխուր է օրը բոլորի՞ համար,
Թե՞ ես եմ այսպես դժվար կարոտել.
Տերևաթափ է ամենո՞ւր հիմա,
Թե՞ միայն ես եմ թևաթափ թո դեմ:
Եվ ո՞ւր ես հիմա, տխո՞ւր ես, տրտո՞ւմ,
Դո՞ւ էլ ես հիշում այն օրը խոնավ,
Երբ աշնան ցրտին վառվեց իմ սրտում
Մի տաքուկ արև՝ քո տեսքով խոնարհ.
Երբ բախտը թվաց այնքա՜ն ձեռնասուն,
Երջանկությունը՝ այնքա՜ն ընտանի,
Լռությունն անգամ երբ դարձավ խոսուն,
Պահանջե՛ց, խնդրե՛ց, հայցե՛ց ընտանիք…
…Նույն աշնան օրն է պղտոր ու խոնավ,
Նույն մառախուղն է հողը համբուրում,
Բայց չկա՛, չկա՜ պատկերըդ խոնարհ,
Եվ չի՛ էլ լինի,- զուր եմ համբերում…
ԵՐՋԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ
Երջանկությո՛ւն, թող որ նայեմ ջինջ աչքերիդ,
Ու թարթիչներըդ թող բնավ չթարթըվեն:
Շա՜տ անգամ եմ ես կամեցել դառնալ գերիդ,
Իսկ դրա տեղ քո կռնակն ես ինձ ցույց տվել:
Հազիվ հիմա դու մոտեցել ես քո կամքով,
Դու եկել ես և, փոխարկված զույգ ձեռքերի,
Վզովս ընկել, փաթաթվել ես ծով քնքշանքով
Ու ժպտում ես թովի՜չ այնքան, այնքան գերի՜չ:
Եթե սիրում ես երևալ հանկարծակի,
Ինչպե՞ս քեզ հետ ժամադըրվել և ի՞նչ ճամփով:
Երևալըդ թե նման է հուր-կայծակի,
Ինչպե՞ս խնդրել, որ չլինի երկինքն ամպոտ:
Եթե թողնում, մեզ լքում ես նրա համար,
Որ երազված լինի նաև քո այցը նոր,
Էլ ի՞նչ իմաստ, ինչի՞ համար խնդրել հիմա,
Որ մի քիչ էլ մնաս ու տաս սեր ու ցնորք:
Գնա-արի, եկ ու գնա, հիշիր սակայն,
Որ քեզ կարոտ, իրար կարոտ սիրող մի զույգ
Տառապանքի ու ցավի մեջ ամեն վայրկյան
Կրկին դարձիդ են սպասում անարտասուք…
Ու թարթիչներըդ թող բնավ չթարթըվեն:
Շա՜տ անգամ եմ ես կամեցել դառնալ գերիդ,
Իսկ դրա տեղ քո կռնակն ես ինձ ցույց տվել:
Հազիվ հիմա դու մոտեցել ես քո կամքով,
Դու եկել ես և, փոխարկված զույգ ձեռքերի,
Վզովս ընկել, փաթաթվել ես ծով քնքշանքով
Ու ժպտում ես թովի՜չ այնքան, այնքան գերի՜չ:
Եթե սիրում ես երևալ հանկարծակի,
Ինչպե՞ս քեզ հետ ժամադըրվել և ի՞նչ ճամփով:
Երևալըդ թե նման է հուր-կայծակի,
Ինչպե՞ս խնդրել, որ չլինի երկինքն ամպոտ:
Եթե թողնում, մեզ լքում ես նրա համար,
Որ երազված լինի նաև քո այցը նոր,
Էլ ի՞նչ իմաստ, ինչի՞ համար խնդրել հիմա,
Որ մի քիչ էլ մնաս ու տաս սեր ու ցնորք:
Գնա-արի, եկ ու գնա, հիշիր սակայն,
Որ քեզ կարոտ, իրար կարոտ սիրող մի զույգ
Տառապանքի ու ցավի մեջ ամեն վայրկյան
Կրկին դարձիդ են սպասում անարտասուք…
Подписаться на:
Сообщения (Atom)
-
Ես ամբողջ ճամփին միտք էի անում. Ի՞նչ պիտի ասեմ իմ մորը բարի, Ա՜խ , չէ՞ որ նրան՝ իմ հարազատին, Չեմ տեսել արդեն ես քանի տարի։ ...
-
Լուսմփոփի՜ պես աղջիկ՝ աստվածամոր աչքերով, Թոքախտավոր, թափանցիկ, մարմինի՜ պես երազի, Կապո՜ւյտ աղջիկ, ակաթի ու կաթի պես հոգեթով, Լուսա... -
Հեռանայի, հեռանայի, Մոռանալով մոռանայի, Չհիշեի քեզ: Ծովն ընկնեի խելքիս ձեռից, Ակունքներից և ափերից Փախած գետի պես: Եվ ջրերում դառ...